Cấp thiết mở “huyết mạch” Hành lang kinh tế Đông

Quốc lộ xuống cấp trầm trọng

Hành lang kinh tế Đông – Tây 2 bắt đầu từ cảng Tiên Sa (TP.Đà Nẵng), quốc lộ (QL) 14B, đường Hồ Chí Minh, QL14D, qua Cửa khẩu quốc tế Nam Giang đến Lào, Đông Bắc Thái Lan.

Như vậy, các tuyến đường nằm trên hành lang này thuộc địa phận Quảng Nam gồm có QL14B, đường Hồ Chí Minh, QL14D. Do lưu lượng phương tiện lưu thông trên tuyến QL14B lớn, nhất là xe tải nặng, kết hợp ảnh hưởng của thời tiết bất lợi đã làm mặt đường hư hỏng nặng trên diện rộng.

Trong khi đó, qua huyện Nam Giang, QL14D hư hỏng rất nặng, đường đã bong tróc hầu hết mặt nhựa, chỉ còn móng đá dăm. Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông Quảng Nam (Sở Xây dựng) cho biết, nguyên nhân là lưu lượng ô tô gia tăng đột biến và duy trì ở mức cao. Thống kê quý IV/2024, lưu lượng xe trên tuyến là 864 ô tô/ngày đêm; tăng gấp 1,73 lần so với quý I (499 xe/ngày đêm).

Giám đốc Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông Quảng Nam – ông Đặng Hữu Linh chia sẻ, nhu cầu vận chuyển hàng hóa qua Cửa khẩu quốc tế Nam Giang ngày càng lớn, mà sự gia tăng của xe chuyên dùng là minh chứng.

Hệ thống đường bộ ở Lào đã được mở rộng, nhưng QL14D kết nối vẫn chưa đáp ứng nhu cầu vận chuyển; tai nạn và ùn tắc thường xuyên xảy ra. QL14B cũng quá tải, khi lưu lượng ô tô là 4.200 xe/ngày đêm (trên 4 trục chiếm 1.572 xe); tăng gấp 3,11 lần so với đầu năm 2024.

Theo nhà chuyên môn, QL14D có nhiều thuận lợi để có thể thu hút khối lượng hàng hóa, hành khách lớn do sức hút và lan tỏa từ cao nguyên Bolaven và vùng Đông Bắc Thái Lan, Myanma, Ấn Độ Dương về các cảng biển khu vực Quảng Nam, Đà Nẵng và Huế.

Phương tiện đi trên tuyến sẽ góp phần giảm chi phí vận tải và giao dịch xuyên biên giới; thúc đẩy phát triển dịch vụ hậu cần, đầu tư; giúp các quốc gia tiếp cận tốt hơn các nguồn tài nguyên khoáng sản và năng lượng phục vụ các ngành sản xuất, chế biến.

Ngoài ra, tạo điều kiện cho luồng hàng hóa của các nước thuộc tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng thâm nhập thị trường đầy tiềm năng của các nước thuộc khu vực Nam Á, Tây Á.

Xúc tiến nguồn kinh phí đầu tư

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp của Việt Nam đầu tư tại Thái Lan, Lào có nhu cầu rất lớn về vận chuyển hàng hóa qua QL14D để cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến tại khu vực ven biển trước khi xuất khẩu qua các cảng biển Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp trong Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung cũng có nhu cầu vận chuyển hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam sang tiêu thụ ở Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan. Với tầm quan trọng của QL14D, việc sớm nâng cấp, mở rộng tuyến đường này sẽ mang lại hiệu quả, đặc biệt là việc vận chuyển bằng đường biển từ Thái Lan, Lào đi Đông Bắc Á.

Ngày 8/2/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam và có kết luận chủ trương liên quan về đầu tư hai tuyến QL14D, QL14B.

Nội dung Thông báo kết luận số 40 (thông báo của Văn phòng Chính phủ ngày 12/2/2025) nêu rõ, Bộ Tài chính khẩn trương báo cáo Chính phủ phương án phân bổ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2024 trong tháng 2/2025 để báo cáo cấp có thẩm quyền, trong đó có các dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng QL14D, QL14B.

Về xúc tiến nguồn lực, Phó Giám đốc Sở Xây dựng – ông Trần Ngọc Thanh cho hay, ngày 26/2/2025, Chủ tịch UBND tỉnh đã ký Văn bản số 1504 gửi Bộ Tài chính về việc bố trí nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2024 hỗ trợ các dự án nâng cấp, mở rộng QL14D và QL14B qua địa phận Quảng Nam.

Theo đó, để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, phấn đấu hoàn thành trong năm 2026 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Quảng Nam kiến nghị Bộ Tài chính quan tâm tham mưu cấp có thẩm quyền xem xét bố trí kinh phí 500 tỷ đồng.

Nguồn lực này là cơ sở để tỉnh sớm chỉ đạo triển khai lập, trình thẩm định, phê duyệt các hồ sơ, thủ tục dự án đầu tư cũng như bước tiếp theo của các dự án. Số vốn còn lại để thực hiện dự án tiếp tục cân đối trong kế hoạch đầu tư công trung hạn nguồn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2026 – 2030.