Tìm kiếm động lực phát triển bền vững

Quảng Nam đang đứng trước yêu cầu, thách thức mới cho hành trình phát triển: làm mới những gì đã cũ và dấn thân vào các giải pháp tiên phong để vươn tới các mục tiêu giai đoạn 2025 – 2030, tầm nhìn 2050.

Làm mới động lực cũ…

Hơn hai thập kỷ, Quảng Nam ghi dấu hành trình bứt phá nhờ phát huy tốt sức mạnh, lợi thế từ những “báu vật” của mình. Các động lực tăng trưởng kinh tế như công nghiệp, du lịch, dịch vụ và nông nghiệp không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng GRDP mà còn định hình vai trò chiến lược của Quảng Nam trong cơ cấu nền kinh tế quốc dân.

Đặc biệt, sự xuất hiện của Khu kinh tế mở Chu Lai, cùng với việc khai thác hiệu quả các di sản văn hóa thế giới như Đô thị cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn, đã tạo nên những dấu ấn nổi bật, thúc đẩy sự thịnh vượng kinh tế của tỉnh.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến từ các chuyên gia, nhà nghiên cứu nhìn nhận, một số động lực truyền thống của Quảng Nam chạm ngưỡng bão hòa và không còn đủ khả năng đảm bảo tăng trưởng bền vững. Vậy làm sao để thổi hồn mới vào những động lực cũ? Cơ sở hạ tầng từng chỉ dừng ở mức phục vụ sản xuất nông nghiệp và vận chuyển hàng hóa cơ bản, đang cần một bước chuyển mình mạnh mẽ.

Tại hội thảo khoa học “Thực trạng đóng góp của các động lực tăng trưởng kinh tế từ năm 2000 đến nay, xác định và đề xuất một số giải pháp huy động tăng trưởng tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2025 – 2030 và tầm nhìn đến 2050” do UBND tỉnh tổ chức mới đây, PGS-TS.Bùi Quang Bình (Trường Đại học Kinh tế – Đại học Đà Nẵng) khẳng định, hạ tầng hiện đại không chỉ là cầu nối hàng hóa, dịch vụ mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững.

“Quảng Nam hiện có tỷ lệ tuyến quốc lộ 0,58km/1.000 dân, vượt xa mức trung bình cả nước (0,22km). Nhưng để biến điều này thành sức bật mới, tỉnh cần vượt qua sự chênh lệch Đông – Tây, nơi vùng Đông phát triển sôi động còn vùng Tây vẫn lặng lẽ.

Đầu tư vào đường cao tốc, nâng cấp mạng lưới giao thông nông thôn (vốn chiếm tới 62% tổng chiều dài đường bộ) và mở rộng hạ tầng logistics tại Khu kinh tế mở Chu Lai sẽ giúp Quảng Nam không chỉ kết nối liên vùng mà còn vươn ra thị trường toàn cầu. Đó là cách để hạ tầng từ một trợ thủ thầm lặng trở thành mũi nhọn dẫn dắt” – PGS-TS.Bùi Quang Bình phân tích.

Du lịch cũng cần được khoác lên “chiếc áo mới” để giữ vững vị thế. TS.Nguyễn Thanh Hồng – Giám đốc Sở VH-TT&DL chia sẻ, du lịch không chỉ mang lại doanh thu mà còn là chất xúc tác cho dịch vụ, thương mại và sản xuất địa phương.

Nếu trước đây tỉnh chủ yếu dựa vào lượng khách đổ về ngắm phố cổ Hội An hay khám phá Mỹ Sơn, thì nay cần mở rộng “chân trời” với du lịch sinh thái, trải nghiệm cộng đồng và các sản phẩm văn hóa độc đáo.

Đồng thời cần phát triển mới các loại hình du lịch khác, trong đó có khoảng 10 sân golf đạt tiêu chuẩn phục vụ thể thao du lịch trong nước và quốc tế, phát triển y tế chăm sóc sức khỏe gắn với du lịch nghỉ dưỡng, du lịch sự kiện, hội nghị thể thao, du lịch nông thôn, miền núi.

Để làm được điều này, Quảng Nam cần nâng cấp cơ sở vật chất, đẩy mạnh quảng bá quốc tế, biến du lịch từ “ngôi sao” đơn lẻ Hội An, Mỹ Sơn thành mạng lưới tỏa sáng, vừa đẹp về hình ảnh vừa giàu giá trị kinh tế. Đây không chỉ là sự làm mới mà là cuộc cách mạng để những động lực cũ tìm lại sức sống.

Đón đầu xu thế

Song song với việc làm mới cái cũ, Quảng Nam cần dấn thân vào những con đường chưa từng khai phá để đón đầu tương lai. Chuyển đổi số, một khái niệm gần như xa lạ trong những ngày đầu thế kỷ 21, giờ đây trở thành cánh cửa dẫn vào kỷ nguyên 4.0.

Trong tham luận đề cập đến đổi mới sáng tạo, nhóm tác giả ThS.Bùi Thị Thuần và Nguyễn Thị Thủy Kiều nhấn mạnh: “Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng kinh tế – xã hội toàn cầu, đổi mới sáng tạo đã trở thành động lực chính cho sự phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của các quốc gia. Đây được xác định là yếu tố then chốt trong việc chuyển đổi nền kinh tế, từ mô hình tăng trưởng dựa trên nhân công giá rẻ và khai thác tài nguyên thiên nhiên sang một nền kinh tế tri thức, dựa trên công nghệ cao và nhân lực chất lượng cao”.

Để số hóa thực sự trở thành động lực, tỉnh cần đầu tư mạnh vào hạ tầng mạng tốc độ cao, khuyến khích thương mại điện tử và xây dựng các trung tâm nghiên cứu sáng tạo kết nối doanh nghiệp với trường đại học. Đây là cách để Quảng Nam không chỉ bắt kịp mà còn vượt lên, thu hút những nhà đầu tư công nghệ cao và thoát khỏi cái bóng của các ngành truyền thống đang dần lỗi thời.

Doanh nghiệp và năng suất lao động cũng là mảnh ghép không thể thiếu trong bức tranh tăng trưởng mới. Quảng Nam cần những doanh nghiệp đủ sức cạnh tranh toàn cầu. Để thay đổi, tỉnh cần hỗ trợ doanh nghiệp qua ưu đãi thuế, tiếp cận vốn và các cơ chế chính sách thực sự đột phá.

TS.Nguyễn Chín – nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, nguyên Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy phân tích góc nhìn từ năng suất tổng hợp (TFP), yếu tố cốt lõi cho tăng trưởng: Quảng Nam trong vòng 6 năm gần đây vừa phục hồi vừa bảo đảm tăng trưởng nhanh.

Giai đoạn này, cần phải vừa duy trì, tăng cường hơn các nguồn lực, nhất là vốn để phục hồi, mở rộng năng lực sản xuất, tiếp tục giải quyết lao động; vừa đột phá, phát triển chiều sâu, tăng năng suất, năng lực mới để bứt phá tăng trưởng.

“Bên cạnh các giải pháp nâng cao giá trị đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp, tỉnh cần tăng cường huy động vốn đầu tư toàn xã hội đưa vào nền kinh tế. Đồng thời nâng cao hiệu quả phân bổ, sử dụng vốn đầu tư của Nhà nước.

Lĩnh vực ưu tiên, có tính động lực để đầu tư là đầu tư cho quy hoạch phát triển, đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, hạ tầng kỹ thuật, xã hội thiết yếu và phát triển các đô thị; các khu, cụm công nghiệp. Tập trung đầu tư hạ tầng, cơ chế hiệu quả để thu hút một số dự án lớn có tính đột phá về giá trị tổng sản phẩm công nghiệp, dịch vụ du lịch, phát triển đô thị” – TS.Nguyễn Chín chia sẻ.

Nguồn nhân lực xanh là một điểm sáng khác cho phát triển bền vững. ThS.Nguyễn Hồ Phương Nhật và ThS.Phan Thị Thu khẳng định, nhân lực xanh vừa thúc đẩy kinh tế vừa bảo vệ môi trường, nâng tầm hình ảnh Quảng Nam.

Khác với quá khứ khi lao động chủ yếu phục vụ nông nghiệp và công nghiệp nhẹ, giờ đây Quảng Nam cần đào tạo một thế hệ trẻ với kỹ năng xanh và ý thức sinh thái. Đây vừa là động lực kinh tế, vừa là lời cam kết với tương lai, bằng một lực lượng lao động tiên phong cho tăng trưởng xanh.

Quảng Nam đang quyết tâm trở thành một trong những điểm sáng của kinh tế miền Trung nói riêng, cả nước nói chung. Với sự quyết liệt của chính quyền và sức mạnh đồng thuận từ người dân, doanh nghiệp, nhiều kỳ vọng đang được gieo xuống cho hành trình phát triển xanh, bền vững…