Giàn trầu của bà – Báo Quảng Bình điện tử

(QBĐT) – Buổi chiều ở quê luôn khoác lên mình một gam màu dịu nhẹ, như thể trời đất cũng muốn lặng đi đôi chút để nhường bước cho sự an yên. Trong khoảng sân nhỏ, giàn trầu của bà vươn mình đón ánh nắng nhạt, những tán lá xanh biếc mướt mát đung đưa theo làn gió khẽ.

Mùi trầu cay dịu thoảng qua không gian, như dệt nên một bức tranh nơi từng chiếc lá, từng nhành cây đều chở theo một phần ký ức. Tôi vẫn nhớ những sớm tinh mơ, bà thường đứng bên giàn trầu, bàn tay chai sần khẽ vuốt từng tán lá, ánh mắt trìu mến như trao gửi cả tấm lòng vào màu xanh ấy. Giàn trầu là nơi bà gắn bó suốt một đời, từ thuở tóc còn xanh đến khi lưng đã còng, mái đầu điểm bạc. Những lá trầu vẫn căng tràn sức sống, như tình yêu thương bà dành cho gia đình, cho con cháu, và cho mảnh vườn thân quen đầy kỷ niệm.

Mỗi lần tan học trở về, tôi lại chạy ùa đến bên bà, say mê ngắm đôi tay thoăn thoắt hái những lá trầu tươi. Bà đặt nhẹ vài chiếc lá vào tay tôi, rồi bật cười khi thấy tôi tò mò nhón lấy một nhánh nhỏ, đưa lên mũi ngửi. Mùi trầu cay nhẹ nhưng kỳ lạ thay, dường như trong đó còn ẩn cả hơi ấm thân quen của bà. Bà từng bảo, trầu không chỉ để nhai, mà còn là một vị thuốc quý  giúp chữa bệnh, thanh nhiệt, và đuổi tà ma. Giọng bà lúc ấy chầm chậm, trầm ấm như một khúc ru dịu dàng, thấm dần vào tâm trí tôi. Từng lời nói ấy, như hạt giống lặng lẽ gieo vào ký ức, trở thành một kỉ niệm đẹp riêng mà tôi vẫn nâng niu qua năm tháng.

Mỗi mùa trầu, bà lại cẩn thận hái những chiếc lá xanh mướt, kiên nhẫn phơi khô rồi cất vào hũ sành để dành. Khi nhai trầu, bà thường kể chuyện của một thời xa lắc: Về tuổi trẻ của bà, về những phiên chợ quê tấp nập, về mối tình đầu của ông gắn liền với những miếng trầu cau mộc mạc, và cả những ký ức đã phai màu theo năm tháng. Bà bảo, trầu không chỉ là một loại lá, đó là tình cảm, là văn hóa, là linh hồn của người Việt. Trong từng miếng trầu là bao lễ nghi, phong tục của cha ông được gói ghém và truyền lại. Giàn trầu của bà, vì thế, không chỉ là một hàng cây trong góc vườn, mà còn là nơi lưu giữ những ký ức thiêng liêng – một phần hồn quê không thể phai mờ.

Có một lần, tôi hỏi bà: “Bà trồng trầu làm gì nhiều thế hở bà?” Bà cười bảo, trầu để cho ông bà nhai, để đãi khách đến chơi nhà, để bày lên bàn thờ những dịp giỗ chạp, lễ tết. Đôi khi bà còn dùng lá trầu để chữa bệnh. Tôi đã được nghe bao câu chuyện Đông y thời bà còn trẻ. Lúc ấy, bà là người chữa bệnh giúp đỡ bà con lối xóm, bằng cả niềm vui và tâm huyết. Chưa bao giờ từ chối ai, chỉ cần ai cần đến là bà lại sẵn lòng.

Mỗi chiều khi nắng nhạt dần, những bà lão trong xóm lại tụ họp bên giàn trầu của bà. Tôi vẫn nhớ rõ từng người: Bà Tư với dáng đi hơi lắc lư vì cái chân bị đau, bà Sáu tóc bạc phơ nhưng đôi mắt vẫn tinh anh, và cả bà Năm với nụ cười đôn hậu, dù đã rụng mất mấy chiếc răng vẫn không bỏ được thói quen nhai trầu. Họ là những người bạn tri kỷ, đã đồng hành cùng nhau qua bao mùa trầu, bao phiên chợ quê, gắn bó từ thuở tóc còn xanh đến khi mái đầu đã bạc trắng. Mỗi người một nhúm trầu, móm mém nhai, hít hà vị cay nồng lan nơi đầu lưỡi. Cứ sau khi quết trầu xong, các bà lại bật cười, rôm rả kể lại những mẩu chuyện xưa cũ từ những lần đi cấy dưới mưa, những ngày phơi mình giữa đồng nắng cháy, đến những ngày đầu làm dâu còn bỡ ngỡ, lóng ngóng. Mỗi câu chuyện tưởng như đã kể hàng trăm lần, vậy mà lần nào nghe cũng thấy ấm lòng, như thể ký ức ấy được chắt lọc từ tình thân thương mến.

Mỗi khi nhắc đến người thân, ánh mắt các bà lại long lanh, như thể bao ký ức cũ ùa về. Có bà rơm rớm nước mắt khi kể về người con xa xứ, hay đứa cháu lần cuối gặp từ thuở còn bé xíu. Thế rồi, những câu chuyện vui lại tiếp nối, tiếng cười giòn tan vang lên, làm rộn rã cả một góc vườn. Đám trẻ con chúng tôi lặng lẽ ngồi nghe từ xa, chẳng hiểu hết những điều ấy, chỉ thấy các bà vừa nhai trầu vừa cười tủm tỉm, đôi má ửng hồng như thể thanh xuân vẫn đang quay lại.

Giờ đây, khi tôi lớn khôn, đi xa làng, giàn trầu của bà vẫn xanh tươi, vẫn đứng đó nơi góc vườn, lặng lẽ theo từng mùa mưa nắng. Những buổi về quê, nhìn giàn trầu xanh mướt, lòng tôi lại nhớ đến bàn tay già nua của bà, đến những lần bà ngồi kể chuyện, đến những mẩu trầu cay đắng mà đậm đà tình yêu thương bà dành cho gia đình. Giàn trầu ấy như một phần hồn quê tôi, nhắc nhở tôi về những năm tháng bình yên, giản dị bên bà, và về tình thương bao la mà bà vẫn dành cho chúng tôi như giàn trầu ấy, xanh bền mãi trong ký ức.

Linh Châu