Trang chủDestinationsQuảng NinhQuảng Ninh trong thời nhà Mạc (thế kỷ XVI)

Quảng Ninh trong thời nhà Mạc (thế kỷ XVI)


Vùng đất An Bang có vài trăm năm phát triển mạnh nhờ có hành lang giao lưu với vùng Nam Trung Quốc, suốt từ Ninh Hải đến Đông Triều. Đặc biệt là với sự phát triển của thương cảng Vân Đồn dọc ven biển và hải đảo từ Hải Ninh đến Quảng Yên đã thực sự đóng vai trò là động lực phát triển kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, xã hội quân chủ Đại Việt sau những năm tháng thái bình phát triển đến cực thịnh dưới thời vua Lê Thánh Tông (cuối thế kỷ XV) thì sang thế kỷ XVI đã có những sa sút mở ra những bất ổn về chính trị, loạn lạc.

Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, năm 1504, vua Lê Hiến Tông qua đời. Các hoàng đế kế vị đều yểu mạng, hoặc tàn bạo, hoặc kém tài. Từ đó dẫn đến những cuộc tranh giành quyền lực, chém giết lẫn nhau. Năm 1527, Mạc Đăng Dung phế truất vua Lê, lên ngôi, lập ra nhà Mạc.

Miếu Vu Linh ở phường Yên Hải (thị xã Quảng Yên) thờ Phạm Tử Nghi - nhân vật có mối quan hệ chặt chẽ với lịch sử nhà Mạc.
Miếu Vu Linh ở phường Yên Hải (thị xã Quảng Yên) thờ Phạm Tử Nghi – nhân vật có mối quan hệ chặt chẽ với lịch sử nhà Mạc. Nguồn: dulichquangyen.vn

Mạc Đăng Dung (1483-1541) người làng Cổ Trai, huyện Nghi Dương (nay thuộc Hải Phòng). Thời Lê, Nghi Dương thuộc đơn vị hành chính với An Bang với tên gọi chung là Hải Đông. Năm 1530, Mạc Đăng Dung truyền ngôi cho con là Mạc Đăng Doanh, lui về làm Thái Thượng hoàng. Năm 1540, Đăng Doanh chết, Mạc Đăng Dung đưa cháu là Mạc Phúc Hải lên nối ngôi. Năm 1544, Mạc Phúc Hải chết. Mạc Kính Điển, em Mạc Phúc Hải muốn đưa Mạc Phúc Nguyên con Mạc Phúc Hải lên ngôi nhưng phò mã Mạc Đăng Dung là Phạm Tử Nghi (1509-1551) lại muốn đưa con Mạc Đăng Dung là Mạc Chính Trung lên ngôi. Không được vương công nhà Mạc đồng ý, Phạm Tử Nghi nổi loạn, phò Mạc Chính Trung về Hoa Dương (nay thuộc Hưng Hà, Thái Bình) lập triều đình. Nhà Mạc đem quân đuổi đánh, Phạm Tử Nghi bèn đem “triều đình” chạy ra chiếm Yên Quảng.

Theo Đại Việt Thông sử của Lê Quý Đôn, sau khi chiếm Yên Quảng (Quảng Ninh ngày nay), Phạm Tử Nghi đã vào cả địa phận Trung Quốc dụ dân ven biển nổi loạn, cướp phá làm náo loạn cả Khâm Châu, Quảng Đông. Nhà Minh đã ép nhà Mạc dẹp loạn Phạm Tử Nghi và đến năm 1548 (theo Đại Việt Sử ký Toàn thư thì ông bị hại vào năm 1551), Mạc Kính Điển đã giết được Phạm Tử Nghi, đưa thủ cấp sang Trung Quốc.

Trong khoảng 4 năm chiếm đất An Quảng, các hoạt động của Phạm Tử Nghi gắn bó chặt chẽ với vùng đất này. Dù là tướng phục vụ nhà Mạc, vương triều đối nghịch với nhà Lê, Phạm Tử Nghi vẫn được các triều đại Hậu Lê, Nguyễn sắc phong thần. Hiện nay, tại vùng Hà Nam (thị xã Quảng Yên) còn nhiều nơi tôn thờ Phạm Tử Nghi là thành hoàng làng, như đình Hải Yến, miếu Vu Linh (phường Yên Hải), miếu Phạm Tử Nghi và đình Quỳnh Biểu (xã Liên Hoà), đền Trần Hưng Đạo (xã Liên Vị) và miếu Phạm Tử Nghi (xã Liên Vị). Ngoài ra, ông còn được thờ ở nhiều nơi thuộc Hải Phòng. Mỗi di tích lại có những điển tích về Phạm Tử Nghi.

Đồ đựng gia dụng thời Mạc phát hiện nhiều tại các bến bãi Thương cảng Vân Đồn. Nhiều ngư dân trên Vịnh Hạ Long khi kéo lưới vẫn thu nhặt được chúng tại một số bãi ven đảo trên Vịnh.
Đồ đựng gia dụng thời Mạc phát hiện nhiều tại các bến bãi Thương cảng Vân Đồn. Nhiều ngư dân trên Vịnh Hạ Long khi kéo lưới vẫn thu nhặt được chúng tại một số bãi ven đảo trên Vịnh.

Trong 65 năm tồn tại, Hải Đông – trong đó trọng tâm là Quảng Ninh ngày nay là vùng đất chiến lược của nhà Mạc. Thế mạnh của quân Mạc là thuỷ chiến nên Trịnh Kiểm đã tập trung quân đánh mạnh vùng này. Nhưng cũng mãi đến năm 1600, chúa Trịnh là Trịnh Tùng mới diệt trừ được dư đảng của họ Mạc ở Yên Quảng.

Nhà Mạc đã để lại nhiều dấu ấn lịch sử, văn hoá trên vùng đất Quảng Ninh ngày nay (chúng tôi sẽ nói rõ hơn ở bài sau). Hiện nay, con cháu dòng họ Mạc sinh sống nhiều nơi ở các địa phương thuộc Quảng Ninh.

Ông Mạc Văn Quang, Trưởng Ban liên lạc Mạc tộc Quảng Ninh (cư trú tại khu 10, phường Hồng Hải, thành phố Hạ Long) cho biết, con cháu họ Mạc tại Quảng Ninh hiện nay phần nhiều đến từ các tỉnh, thành phố. Đông nhất và cư trú mang tính ổn định lâu đời nhất là hai chi họ Mạc ở xã Hồng Thái Tây và Tân Việt (Đông Triều). Vào các dịp giỗ các cụ Mạc Đĩnh Chi, Mạc Đăng Dung, Ban liên lạc Mạc tộc Quảng Ninh đều cử đại diện về thắp hương, lễ tổ.

 





Nguồn

Cùng chủ đề

Tại sao nhiều người có mùi cơ thể hôi, nhiều người khác lại không?

Một số người cơ bản không có mùi cơ thể, ngay cả khi không dùng lăn khử mùi. Ngược lại, nhiều người khác lại có mùi cơ thể rất nồng. Điều gì tạo ra sự khác biệt này? Vào tháng 8 vừa qua, Alexis...

Xuất huyết tiêu hóa đeo bám nam bệnh nhân, chuyên gia chỉ ra nguyên nhân hàng đầu khiến bệnh tái nhiễm nhiều lần

Nam bệnh nhân 32 tuổi đến thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC và được chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa do loét hành tá tràng (Forrest IIC). Được biết đây là lần mắc bệnh thứ hai sau 8 tháng điều trị khỏi. Qua ca bệnh, chuyên gia chỉ ra nguyên nhân hàng...

Kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp Ủy ban An ninh hàng không dân dụng quốc gia

Việc rà soát chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban ANHK là cần thiết (Ảnh minh họa)  ...

Năm 2025 mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng với kinh tế Việt Nam

TPO - Theo các chuyên gia kinh tế, năm 2025 mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng với kinh tế Việt Nam vì sẽ kết thúc giai đoạn kế hoạch 5 năm 2021 - 2025. Để kinh tế Việt Nam "cán đích", cần rất nhiều nỗ lực vượt bậc. TPO - Theo các chuyên gia kinh tế, năm 2025 mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng với kinh tế Việt Nam vì sẽ kết thúc giai đoạn kế...

Hủy lệnh bán hàng triệu cổ phiếu của một phụ nữ liên quan chủ tịch VIB Đặng Khắc Vỹ

Trong phiên ngày 31-10, bà Lê Thị Huệ - người có liên quan đến chủ tịch HĐQT VIB Đặng Khắc Vỹ - đã giao dịch bán ra hơn 2,61 triệu cổ phiếu VIB. Trong thông báo tối 1-11, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Triển khai công tác tổ chức diễu binh, diễu hành, biểu dương lực lượng kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập tỉnh

Chiều 17/8, tại Bộ CHQS tỉnh, Tiểu ban diễu binh, diễu hành, biểu dương lực lượng tổ chức hội nghị hiệp đồng triển khai công tác chuẩn bị tổ chức diễu binh, diễu hành, biểu dương lực lượng kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh 30/10 (1963 - 2023). Đồng chí Đại tá Lê Trọng Hòa, Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh, Phó trưởng Tiểu ban chủ trì hội nghị. Tham dự...

Đã tạo ra bước đột phá mới trong phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực

Chiều 16/8, Ban Nội chính Trung ương tổ chức thông báo kết quả Phiên họp thứ 24 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Ngày 16/8, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (Ban Chỉ đạo) họp Phiên thứ 24 để thảo luận, cho ý kiến về kết quả hoạt động 6 tháng đầu năm 2023 và nhìn lại công tác phòng, chống tham nhũng,...

Quảng Ninh và Ninh Bình thúc đẩy hợp tác, kết nối cùng phát triển

Ngày 16/8, Đoàn công tác của Tỉnh ủy Ninh Bình do đồng chí Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy làm trưởng đoàn đã đến thăm và trao đổi kinh nghiệm với tỉnh Quảng Ninh về xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, cải cách thủ tục hành chính, phát triển du lịch, xúc tiến và thu hút đầu tư. Làm việc với đoàn có các đồng chí: Nguyễn Xuân Ký, Ủy...

Loạt phim Hollywood sắp ra mắt có sự góp mặt của ‘đả nữ’ Việt

Việt Nam "đóng góp" hai cái tên khá quen thuộc của giới võ thuật trong nước, gồm Nhung Kate và Ngô Thanh Vân, cho hai phim có thương hiệu hoặc là chủ đề “nóng” đang được quan tâm hiện nay. Sự góp mặt của các nữ diễn viên cho thấy nỗ lực của các tài năng Việt Nam trong việc vươn ra thế giới, góp mặt vào các dự án được chú ý. Hai bộ phim dưới đây sẽ...

Quan tâm tạo nguồn, phát triển đảng viên ngành Y tế

Thời gian qua, công tác phát triển đảng viên trong đơn vị sự nghiệp y tế luôn được cấp ủy, tổ chức đảng toàn tỉnh quan tâm chỉ đạo, đạt kết quả tích cực. Tuy nhiên, số đảng viên kết nạp mới trong ngành chưa tương xứng với tiềm năng hiện có. Hiện ngành Y tế Quảng Ninh có 30 đơn vị sự nghiệp với gần 8.000 viên chức, người lao động. Xác định công tác phát triển đảng...

Bài đọc nhiều

Cây phượng tím ‘lùn tròn’ trổ đầy bông gây sốt ở Đà Lạt

Cây phượng tím trổ bông dày, hoa rụng tạo "thảm tím' trên sân khiến bao người nao lòng. Đà Lạt bắt đầu bước vào mùa phượng tím. Ngoài những cây, cung đường phượng tím phổ biến với du khách, cây phượng ở xã Trạm Hành khiến bao người mê mẩn. Cây được trồng trong sân trường tiểu học Trạm Hành từ nhiều năm trước. Bảo vệ trường cho biết không rõ cây phượng được trồng lúc nào, nhưng từ...

Gìn giữ môi trường di sản Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới đã 2 lần được UNESCO công nhận, cũng là một điểm du lịch hút khách bậc nhất của cả nước. Với đặc thù của một vùng biển đảo rộng lớn, khu vực ven bờ và phụ cận là những khu đô thị, dân cư lớn, hoạt động kinh tế - xã hội phát triển mạnh mẽ nên vấn đề bảo vệ môi trường di sản luôn là mối...

Quảng Ninh cuối thế kỷ XIX: Thực dân Pháp xâm chiếm khu mỏ

Năm 1858, thực dân Pháp nổ súng tấn công Đà Nẵng, mở đầu cho một trang sử mới trên đất nước ta. Cho đến năm 1867, Nam Kỳ trở thành thuộc địa của Pháp. Thời gian này, vùng Quảng Yên, Hải Ninh loạn lạc liên miên, thổ phỉ, giặc cướp hoành hành khắp nơi, đến mức năm 1863, vua Tự Đức đã phải sai Tổng đốc Nguyễn Tri Phương mang quân đi đánh dẹp. Trước đó, năm 1864, bằng...

Hướng dẫn đi đảo Cù Lao Chàm từ Đà Nẵng, Hội An dễ dàng

So với trước đây, việc đi Cù Lao Chàm bây giờ đã thuận tiện hơn rất nhiều. Dù xuất phát từ Hội An hay Đà Nẵng thì đều khá dễ dàng bởi đường đi không quá xa. Thế nhưng nếu không phải là người địa phương thì bạn cần tham khảo hướng dẫn cụ thể. Cù Lao Chàm – Điểm du lịch hấp dẫn của Đà Nẵng, Hội An Cù Lao Chàm là một hòn đảo du lịch nổi tiếng...

Theo chân ngư dân Quảng Ninh đi bắt Sá Sùng

Đối với ngư dân, việc nhìn con nước để đánh bắt hải sản là rất quan trọng. Trong đó có một loại hải sản mà việc khai thác phụ thuộc hoàn toàn vào con nước lên xuống theo dòng thủy triều. Chỉ khi nước rút xuống mới có thể đào được, đó là Sá Sùng - một loại đặc sản quý hiếm có tiếng từ lâu, chỉ có ở vùng biển Quan Lạn, Vân Đồn...

Cùng chuyên mục

Theo chân ngư dân Quảng Ninh đi bắt Sá Sùng

Đối với ngư dân, việc nhìn con nước để đánh bắt hải sản là rất quan trọng. Trong đó có một loại hải sản mà việc khai thác phụ thuộc hoàn toàn vào con nước lên xuống theo dòng thủy triều. Chỉ khi nước rút xuống mới có thể đào được, đó là Sá Sùng - một loại đặc sản quý hiếm có tiếng từ lâu, chỉ có ở vùng biển Quan Lạn, Vân Đồn...

Nhà trình tường của người Sán Chỉ – nét đặc trưng văn hóa độc đáo

Nhà trình tường là một trong những biểu tượng văn hóa đặc trưng của nhiều dân tộc thiểu số ở Việt Nam, trong đó có người Sán Chỉ. Những ngôi nhà này không chỉ là nơi cư trú mà còn mang đậm dấu ấn về lối sống, phong tục tập quán và sự khéo léo của người dân. Cũng như các dân tộc khác, người Sán Chỉ sử dụng chủ yếu các vật liệu có sẵn trong tự nhiên để...

Lễ hội đình Trà Cổ – di sản bất biến

        Lễ hội Đình Trà Cổ là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc và mang đậm bản sắc văn hóa của người dân vùng biên Móng Cái, Quảng Ninh. Được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, lễ hội không chỉ là dịp để người dân địa phương tưởng nhớ đến các vị thần linh, tổ tiên mà còn là cơ hội để cộng đồng sum họp,...

Soóng Cọ trong đời sống thường ngày của người Sán Chỉ

Soóng Cọ là một nét văn hóa đặc sắc và độc đáo của người Sán Chỉ, gắn liền với đời sống tinh thần của họ từ bao đời nay. Đây không chỉ là một điệu hát mà còn là một phong tục, một cách để người Sán Chỉ giao tiếp, thể hiện tình cảm và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Bảo tồn điệu hò giã ruốc Quảng Ninh

Hò giã ruốc là một điệu hò lao động truyền thống của người dân Quảng Ninh, gắn liền với nghề làm muối từ thời xa xưa. Điệu hò này thường được cất lên bởi những người phụ nữ khi họ đang giã ruốc, một loại gia vị được làm từ cá biển. Hò giã ruốc có giai điệu nhẹ nhàng, tha thiết, thể hiện sự vất vả, nhọc nhằn của người phụ nữ trong công việc mưu sinh. Tuy nhiên,...

Mới nhất

Tin tưởng vào tương lai đầy hứa hẹn mối quan hệ Việt Nam – Qatar

(Dân trí) - Việt Nam - Qatar nhất trí nỗ lực để nâng cấp quan hệ song phương lên một khuôn khổ đối tác sâu rộng, thực chất, hiệu quả hơn. Từ ngày 30/10 đến ngày 1/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính có chuyến thăm chính thức tới Qatar theo lời mời của Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao...

Giao gần 11.900m2 đất cho huyện Phú Xuyên để xây hạ tầng khu đấu giá đất

Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Trọng Đông vừa ký ban hành Quyết định số 5665/QĐ-UBND ngày 29/10/2024 về việc giao 11.859,3m2 đất tại xã Phú Túc, huyện Phú Xuyên cho UBND huyện Phú Xuyên để thực hiện dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất ở tại khu Cánh chăn...

Giới chuyên gia lên tiếng về sự cần thiết phải sửa Điều 15 Dự thảo Luật thuế GTGT

Giới chuyên gia lên tiếng về sự cần thiết phải sửa Điều 15 Dự thảo Luật thuế GTGT Dự thảo Luật quy định các trường hợp hoàn thuế chưa phù hợp với thực tiễn kinh doanh, theo giới chuyên gia. Hai loại thuế trở lên sẽ không được hoàn? Dự thảo Luật quy định tại Khoản 3,...

Nguyễn Đức Cường ‘bắn rap’ trong di sản của Ngũ Cung

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Cường sáng tác và đảm nhận phần rap trong ca khúc "Sống khác đi" khiến người hâm mộ bất ngờ. Ngày 1/11, Ngũ Cung ra mắt album Di sản, là đứa con tinh thần của ban nhạc ấp ủ suốt 10 năm, đưa hơi thở của di sản dân gian vào dòng nhạc rock. Ban nhạc Ngũ...

Hành trình khám phá di sản và nghệ thuật Thủ đô qua lăng kính mới

Với mong muốn đồng hành cùng hoạt động cộng đồng, tôn vinh di sản kiến trúc, văn hóa và nghệ thuật đương đại của Thủ đô, các chương trình tour sẽ mở ra những hành trình đặc sắc để khám phá các công trình biểu tượng qua các tuyến tham quan Lễ hội. Đây là dòng sản phẩm du...

Mới nhất