Tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Khóa XII, Kết luận của Hội nghị Trung ương Đảng ngày 25/11 vừa qua và những chỉ đạo gần đây của Tổng Bí thư Tô Lâm đã xác định rõ, việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả được xác định là yếu tố quan trọng nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng.

Tổ chức bộ máy cơ quan của Đảng không chỉ đóng vai trò lãnh đạo, quản lý mà còn là cầu nối trực tiếp giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.

Nhận thức rõ điều đó, ngay từ rất sớm, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động, quyết liệt đề ra những giải pháp trọng tâm, trọng điểm nhằm xây dựng tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thực hiện từ xa, từ sớm

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, Quảng Ninh đã chủ động, triển khai, tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm trong công tác đổi mới phương thức lãnh đạo, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, thí điểm nhiều mô hình mới với nhiều đề án, chiến lược và mang lại những kết quả rất thiết thực. Tỉnh là địa phương tiên phong, thực hiện sớm hơn so với chỉ đạo tại Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 17/4/2015, của Bộ Chính trị, “về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.”.

Trên cơ sở bám sát chỉ đạo của Trung ương, Quảng Ninh đã triển khai thực hiện việc đổi mới, sắp xếp tổ chức, bộ máy tinh gọn, gắn với tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Từ năm 2012, tỉnh đã rà soát tổ chức, biên chế khối chính quyền; năm 2014, rà soát tổng thể tổ chức bộ máy, biên chế của cả hệ thống chính trị toàn tỉnh; năm 2015, trên cơ sở xác định quyết tâm đổi mới, khắc phục yếu kém, bất cập, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã tập trung chỉ đạo xây dựng Đề án 25, ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TU, ngày 25/10/2017, về “Tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập” để triển khai đồng bộ trong hệ thống chính trị toàn tỉnh.

Đề án 25 ở Quảng Ninh là một sáng kiến táo bạo, khẳng định khát khao đổi mới của địa phương này.

Đề án được xây dựng hết sức công phu, bài bản, được tiến hành đồng bộ từ cấp xã, cấp huyện đến cấp tỉnh và xin ý kiến tham vấn của nhiều cấp lãnh đạo, ban, bộ, ngành ở Trung ương; có sự tham gia, góp ý trực tiếp của nhân dân, các trí thức, lão thành cách mạng, các đối tượng chịu tác động… và thông qua hội đồng nhân dân các cấp.

Trên cơ sở đó, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TU, “Về đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế” tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện trong cả hệ thống chính trị.

Đề án 25 của Quảng Ninh là một đột phá trong công tác xây dựng Đảng và xây dựng hệ thống chính trị, là sự sáng tạo, đổi mới có hiệu quả thiết thực, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình ủng hộ, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy sự đổi mới, phát triển của tỉnh Quảng Ninh.

Hội nghị Trung ương 6 khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017, về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” và Nghị quyết số 19-NQ/TW, ngày 25/10/2017, về “Tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập” càng khẳng định bước đi của Quảng Ninh là đúng đắn, tạo thêm động lực và là cơ sở chính trị vững chắc để tỉnh có thêm quyết tâm tiếp tục thực hiện nhiệm vụ đổi mới hệ thống chính trị quyết liệt hơn và ở quy mô, tầm mức cao hơn.

Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Chương trình hành động số 21-CTr/TW, ngày 5/2/2018, để tập trung chỉ đạo thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6, trên cơ sở kế thừa, phát huy những kết quả đạt được từ việc triển khai Đề án 25 theo hướng toàn diện, đồng bộ và hiệu quả hơn với phương châm: những mô hình đã thí điểm hiệu quả thì tiếp tục nhân rộng; những mô hình mới đặt ra phải tập trung cao để lãnh đạo, chỉ đạo đạt hiệu quả thực chất trên thực tế; tiếp tục đẩy mạnh việc sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng tăng cường tự chủ, nâng cao năng lực quản trị, chuyển đổi mô hình hoạt động.

Công tác sắp xếp tinh giản tổ chức, bộ máy, biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thí điểm hợp nhất cơ quan, đơn vị, nhất thể hóa và tăng cường kiêm nhiệm các chức danh được thực hiện đồng bộ, thống nhất từ tỉnh đến cơ sở.

Tỉnh Quảng Ninh kịp thời ban hành các chính sách tinh giản biên chế riêng, dành nguồn lực thỏa đáng, nhằm bảo đảm lộ trình tinh giản biên chế theo quy định của Trung ương; đồng thời góp phần tiết kiệm chi thường xuyên để dành nguồn lực tăng chi đầu tư phát triển.

Cùng với đó, tỉnh từng bước đẩy mạnh giao quyền tự chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp công lập; qua đó tạo chuyển biến căn bản trong tư duy, nhận thức của các cấp, ngành, đơn vị và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Nhờ đó, ở giai đoạn này, tỉnh đã giảm được 19,13% số công chức, 8,52% số người làm việc, 10,51% số cán bộ, công chức cấp xã, 39,18% số người hoạt động không chuyên trách cấp xã, 33,33% số người hoạt động không chuyên trách ở thôn (bản, khu phố), bảo đảm mục tiêu tinh giản biên chế theo chỉ đạo của Trung ương; giảm 18% đầu mối cơ quan, tổ chức hành chính, đơn vị sự nghiệp và hoàn thành mục tiêu giảm 10% đơn vị sự nghiệp công lập trước 1 năm so với chỉ đạo chung của Trung ương.

Tiếp tục cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị

Quyết liệt đổi mới hệ thống chính trị, tăng cường xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, phát huy dân chủ đã trở thành động lực, là nhân tố quan trọng giúp Quảng Ninh đạt được những kết quả nổi bật, quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, góp phần cùng cả nước thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng các cấp; trở thành một trong những cực tăng trưởng kinh tế toàn diện của phía Bắc.

Qua những kết quả đạt được, để đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới, quan điểm “Tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả” do Tổng Bí thư Tô Lâm nêu ra tiếp tục trở thành kim chỉ nam quan trọng cho việc xây dựng một bộ máy tinh gọn, phù hợp với yêu cầu phát triển của tỉnh trong giai đoạn này.

Đây không chỉ là một định hướng cải cách hành chính mà còn là trọng điểm chiến lược để tạo dựng một hệ thống quản lý nhà nước khoa học, minh bạch, tập trung vào giá trị thực chất nhằm tạo nền tảng vững chắc cho việc giải phóng, phát triển lực lượng sản xuất xã hội, tăng cường sức sống cho hệ thống quản lý điều hành, đó còn là nguyên tắc quan trọng và cũng là điều kiện tiền đề cho việc phát triển hơn nữa lao động, tri thức, kỹ thuật, công nghệ, nguồn vốn để không ngừng tạo của cải phục vụ xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân.

Tỉnh cũng xác định việc kiện toàn tổ chức bộ máy phải gắn với tinh giản biên chế và trọng dụng nhân tài. Việc này đòi hỏi phải giữ lại những cán bộ, công chức có năng lực thực sự, đáp ứng yêu cầu công việc, dám gánh vác trách nhiệm, dám đảm nhận công việc và có tâm huyết với nhiệm vụ được giao.

Tinh giản không đơn thuần là cắt giảm số lượng, mà là cải thiện chất lượng nhân sự, bảo đảm đội ngũ cán bộ, công chức là những người có chuyên môn, có trình độ, phẩm chất, tinh thần phục vụ cao nhất và đặc biệt có năng lực giải quyết các vấn đề thực tế.

Để làm được điều này, cần xây dựng một cơ chế sàng lọc và đánh giá minh bạch, khoa học, dựa trên kết quả công việc cụ thể, tránh tình trạng đánh giá hình thức hoặc nể nang.

Một hệ thống đánh giá minh bạch sẽ không chỉ khích lệ những người làm việc tốt mà còn loại bỏ những cá nhân không đáp ứng yêu cầu, qua đó nâng cao hiệu suất toàn diện.

Tỉnh Quảng Ninh xác định sẽ tiếp tục quan tâm đổi mới, hoàn thiện bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn nữa. Trong đó, tập trung rà soát hoàn thiện quy chế làm việc, quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị; thực hiện tốt việc phân cấp, phân quyền cho các cơ quan tham mưu và các cấp chính quyền, bảo đảm giải quyết các công việc nhanh, hiệu quả, tránh chồng chéo.

Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao bản lĩnh chính trị, tính chuyên nghiệp, tinh thần đổi mới, sáng tạo, thái độ phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp xây dựng, nâng cao chất lượng toàn diện đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.

Hiện tỉnh cũng đã xây dựng “Kế hoạch tinh giản biên chế, số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách giai đoạn 2022-2025 gắn với nâng cao năng lực tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập.”

Từ đó, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp tổng thể, đồng bộ để thực hiện mục tiêu tinh giản biên chế, giảm số người hưởng lương từ ngân sách nhà nước; bảo đảm ổn định, phát triển kinh tế, chăm lo tốt nhất đời sống nhân dân.

Tập trung sắp xếp, bố trí việc làm, đào tạo lại để bố trí việc mới; tinh giản 10% số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước, thực hiện song song, đồng bộ với sáp nhập 10% số đơn vị sự nghiệp công lập bằng cổ phần hóa, tổ chức lại, sáp nhập (khoảng 70 đơn vị); nâng cao năng lực tự chủ các đơn vị sự nghiệp công lập, chuyển từ sử dụng số lượng người làm việc hưởng lương ngân sách sang sử dụng một phần số lượng người làm việc hưởng lương từ nguồn thu sự nghiệp theo quy định…

Tỉnh cũng tiếp tục quán triệt, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm các kết luận, nghị quyết của Trung ương, các chương trình, kế hoạch của Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh về công tác cán bộ và sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức, viên chức phù hợp với sở trường, chuyên môn để phát huy hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ.

Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn đầu mối để thực hiện mục tiêu tinh giản biên chế theo quy định của Đảng và Nhà nước gắn với kiện toàn các chức danh chủ chốt để bảo đảm hoạt động. Rà soát, xác định rõ nhiệm vụ của các cơ quan hành chính, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính phù hợp ở địa phương, giảm đầu mối tổ chức trung gian, khắc phục triệt để sự trùng lặp, chồng chéo chức năng, nhiệm vụ.

Mới đây tại cuộc họp Ban Chỉ đạo Trung ương về sắp xếp, tổ chức bộ máy ngày 19/11/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu sở dĩ Trung ương phải chủ động gấp rút xây dựng phương án sắp xếp, cơ cấu lại tổ chức bộ máy theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực, giảm tổ chức bên trong nhằm bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Đồng thời, sẽ tổ chức lại, tái cấu trúc cơ cấu tổ chức của cả hệ thống chính trị từ Trung ương, đến địa phương, ở mọi ngành, mọi lĩnh vực một cách tổng thể, toàn diện và đồng bộ, nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn cuộc sống đang đặt ra. Đây là cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy đòi hỏi cả hệ thống chính trị từ Trung ương xuống cơ sở phải quyết liệt thực hiện. Cấp trên phải gương mẫu làm trước để nêu gương, nhất định cấp dưới phải làm theo.

Sau đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 218/NQ-CP, ngày 12/11/2024 đã nêu rõ: “Các bộ và cơ quan ngang bộ, các cơ quan thuộc Chính phủ khẩn trương thực hiện tổng kết 7 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW; kịp thời xây dựng ngay phương án sắp xếp, cơ cấu lại tổ chức bộ máy theo hướng bộ đa ngành, đa lĩnh vực, giảm tổ chức bên trong, bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.”

Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Nội vụ khẩn trương đề xuất việc thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc về tinh gọn bộ máy của Chính phủ trước ngày 10/11/2024.

Thực tế cho thấy việc đổi mới và kiện toàn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị được Tỉnh ủy Quảng Ninh hết sức coi trọng, đều hướng tới mục tiêu nâng cao vai trò của tổ chức bộ máy của Đảng phải mạnh từ cấp tỉnh tới cơ sở, bộ máy công tác tinh gọn, có chất lượng, đủ sức tham mưu cho cấp ủy các cấp những quyết sách phát triển lớn.

Trên quan điểm xuyên suốt và nhất quán đó, ở mỗi nhiệm kỳ, trong từng điều kiện cụ thể, nhiệm vụ trên đều được thực hiện ở các mức độ khác nhau và đạt những kết quả tích cực./.