Trang chủDestinationsQuảng NinhQuảng Ninh đầu thế kỷ XIX: Tỉnh Quảng Yên được thành lập

Quảng Ninh đầu thế kỷ XIX: Tỉnh Quảng Yên được thành lập


Sau khi nhà Tây Sơn ra đời (1778), phủ Kinh Môn với 7 huyện, trong đó có Đông Triều đã được sáp nhập vào An Quảng. Lúc này An Quảng là một trấn lớn. Sau khi đánh tan cuộc xâm lược của nhà Thanh, vua Quang Trung đã thực thi chính sách mềm dẻo với nhà Thanh. Khu vực mậu dịch Vân Đồn, Vạn Ninh, Móng Cái vì thế có điều kiện hồi sinh.

Năm 1801, Nguyễn Ánh đã đánh bại nhà Tây Sơn và năm 1802 chính thức lên ngôi hoàng đế lấy niên hiệu là Gia Long. An Quảng được giữ nguyên là một ngoại trấn, với một phủ Hải Đông, ba huyện Hoành Bồ, Quảng Yên, Hoa Phong (tức huyện Cát Hải, Hải Phòng ngày nay) và ba châu Vạn Ninh, Tiên Yên, cho một trấn thủ đứng đầu có một hiệp trấn và một tham biện giúp việc. Trấn này chịu sự quản lý của Tổng trấn Bắc thành.

Năm 1859, thành tỉnh Quảng Yên được khởi công xây bằng gạch thay thế cho thành bằng đất, đến năm 1866 thì hoàn thành. Trong ảnh: Một đoạn tường thành còn sót lại tiếp giáp đường Trần Khánh Dư, thị xã Quảng Yên ngày nay.
Năm 1859, thành tỉnh Quảng Yên được khởi công xây bằng gạch thay thế cho thành bằng đất, đến năm 1866 thì hoàn thành. Trong ảnh: Một đoạn tường thành còn sót lại tiếp giáp đường Trần Khánh Dư, thị xã Quảng Yên ngày nay.

Năm Gia Long thứ nhất (1802), trấn lỵ An Quảng được dời từ xã Vu Thanh, huyện Kim Thành, phủ Kinh Môn, tỉnh Hải Dương về huyện lỵ Yên Hưng, lấy khu vực thị xã Quảng Yên hiện nay làm trấn lỵ. Sự kiện này khẳng định vị thế và tầm vóc của một vùng đất mà các triều đại và cư dân Quảng Yên xưa đã dày công tạo dựng.

Năm Minh Mạng thứ ba (1822), nhà Nguyễn cho đổi trấn An Quảng thành trấn Quảng Yên. Mười năm sau (1832), do yêu cầu cải cách hành chính, trấn Quảng Yên được đổi thành tỉnh Quảng Yên, do tổng đốc Hải An (Hải Dương – An Quảng) kiêm quản. Trấn lỵ Quảng Yên trở thành tỉnh lỵ Quảng Yên. Tỉnh do một tuần phủ đứng đầu, có ty bố chính (là cơ quan hành chính phụ trách các vấn đề tài chính, thuế khóa và tuyên truyền chính sách, chủ trương của triều đình) và ty án sát (phụ trách việc xử án, chủ yếu là về hình sự) giúp việc. Việc tỉnh Quảng Yên được thành lập cho thấy, do vị trí đặc biệt quan trọng nên ở bất cứ thời kỳ nào, khu vực tỉnh thành Quảng Yên vẫn luôn là trung tâm hành chính cấp tỉnh, là đô thị đứng đầu của toàn vùng Đông Bắc.

Tại các huyện, châu của tỉnh Quảng Yên, triều đình nhà Nguyễn giữ nguyên các thổ quan làm tri huyện, phiên tuần cai quản. Năm 1836, phủ Hải Đông được đổi tên gọi là phủ Hải Ninh. Châu Vân Đồn được gộp vào huyện Hoa Phong và được gọi là tổng Vân Hải. Sau đó, nhà Nguyễn tách các huyện Hoành Bồ, Hoa Phong và Yên Hưng ra khỏi phủ Hải Đông, lập thành phủ Sơn Định, cho tri phủ Hoành Bồ kiêm quản.

Bản đồ hành chính tỉnh Quảng Yên năm 1890. Khi đó, tỉnh Hải Ninh vẫn là một đạo.Đảo Cát Hà là huyện Nghiêu Phong, thuộc tỉnh Quảng Yên. Nguồn: Flick Mạnh Hải
Bản đồ hành chính tỉnh Quảng Yên năm 1890. Khi đó, tỉnh Hải Ninh vẫn là một đạo.Đảo Cát Hà là huyện Nghiêu Phong, thuộc tỉnh Quảng Yên. Nguồn: Flick Mạnh Hải

Năm Thiệu Trị thứ nhất (1841), do kiêng chữ Hoa là tên húy của Hoàng thái hậu Hồ Thị Hoa – mẹ vua Thiệu Trị nên huyện Hoa Phong đổi thành huyện Nghiêu Phong. Trung tâm của huyện đặt tại xã Đôn Lương, nay là thị trấn Cát Hải, huyện Cát Hải (Hải Phòng). Năm Tự Đức thứ ba (1849), triều đình nhà Nguyễn lại hợp ba huyện Hoành Bồ, Nghiêu Phong và Yên Hưng vào phủ Sơn Định, các châu Tiên Yên và Hải Ninh thì gộp và thuộc phủ Hải Ninh. Các đơn vị hành chính cấp thấp hơn gồm các tổng xã, cụ thể như sau: Hoành Bồ (4 tổng, 26 xã, động, phường), Yên Hưng (2 tổng, 16 xã), Nghiêu Phong (3 tổng, 17 xã), Vạn Ninh (4 tổng, 36 xã, thôn, phố), Tiên Yên (6 tổng, 41 xã, động).

Với vị trí quan trọng về chính trị, kinh tế – xã hội và an ninh quốc phòng, nhà Nguyễn đã hết sức coi trọng xây dựng hệ thống phòng thủ ở tỉnh Quảng Yên. Tại huyện Nghiêu Phong xây các đồn Tĩnh Hải trên đảo Ngọc Vừng cùng các bảo (nhỏ hơn đồn) là bảo Yên Khoái, bảo Ninh Hải, bảo Thiếp Hải, bảo Chàng Sơn (Cô Tô). Huyện Tiên Yên có bảo Đồng Nhân, bảo Đình Lập (nay thuộc Lạng Sơn), bảo Cẩm Phả. Huyện Vạn Ninh có bảo Bào Nham. Tỉnh thành Quảng Yên đặt tại núi Tiên Sơn, xã Quỳnh Lâu, huyện Yên Hưng. Trước đó, năm 1802 vua Gia Long đặt trấn lỵ Yên Quảng. Năm 1826 thì đắp thành đất trên núi Tiên Sơn, xã Quỳnh Lâu. Năm 1859, thành được xây bằng gạch đến năm 1866 thì hoàn thành. Thành có chu vi khoảng 700m, cao 3m, có 3 cửa. Di tích thành tỉnh Quảng Yên còn lại di tích đến ngày nay, thuộc phạm vi đóng quân của Lữ đoàn 147 hải quân.

 

 





Nguồn

Cùng chủ đề

Sự thật đằng sau việc thu tiền học sinh tham dự Hội khỏe Phù Đổng

Trao đổi về nội dung trên, bà Nguyễn Thị Thuý Hồng, Phó phòng GD&ĐT thị xã Quảng Yên cho biết, việc các học sinh tham gia Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc vào tháng 7/2024 hoàn toàn tuân thủ theo kế hoạch của Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ninh. Thị xã Quảng Yên có 15 học sinh từ 10 trường tham gia thi đấu ở các môn như bơi lội, đá cầu, cầu lông, bóng bàn và điền kinh. Trong Văn...

555 danh xưng Thanh Chương: Trang sử mới

(NADS) - Thanh Chương trước công nguyên gọi là Hàm Hoan, tiếp đó là huyện Cửu Đức, Thổ Du. Năm 1469, vua Lê Thánh Tông cho định lại bản đồ cả nước, đặt tên huyện là Thanh Chương thuộc phủ Đức Quang, thừa tuyên Nghệ An, là một trong 6 huyện của phổ Đức Quang thuộc Thừa Tuyên. Danh xưng Thanh Chương được xác định từ thời điểm lịch sử đó. ...

Thẩm định hồ sơ đề nghị thành lập thành phố Đông Triều

Theo đó, việc thành lập thành phố Đông Triều trực thuộc tỉnh là bức thiết từ thực tiễn, phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế, xã hội tỉnh Quảng Ninh định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2023, tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình của Đông Triều đạt 14%, tiếp tục là địa phương dẫn đầu toàn tỉnh trong thực...

xây dựng Quảng Yên trở thành thành phố trước năm 2025

Hiện, thị xã Quảng Yên mới có 11 phường. Theo quy định để lên thành phố trực thuộc tỉnh, Quảng Yên còn thiếu một số tiêu chí, trong đó cần phải thành lập mới 2 phường để mở rộng khu nội thị với 13 phường và 6 xã. Dự kiến, 2 xã Hiệp Hòa và Tiền An sẽ được quy hoạch để lên phường. Mới đây, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh đã cho ý kiến về...

Về miền di sản văn hóa Quảng Yên

Với chủ đề “Về miền di sản văn hóa Quảng Yên”, năm 2024, lễ hội được tổ chức quy mô, trong đó điểm nhấn là Lễ đón nhận bằng Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Xuất phát từ tục làm lễ “Hạ điền” và lễ “Thượng điền” của cư dân vùng sông nước đảo Hà Nam, Lễ hội Xuống đồng thường được tổ chức vào đầu tháng 6 âm lịch. Nơi diễn ra lễ hội là...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Triển khai công tác tổ chức diễu binh, diễu hành, biểu dương lực lượng kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập tỉnh

Chiều 17/8, tại Bộ CHQS tỉnh, Tiểu ban diễu binh, diễu hành, biểu dương lực lượng tổ chức hội nghị hiệp đồng triển khai công tác chuẩn bị tổ chức diễu binh, diễu hành, biểu dương lực lượng kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh 30/10 (1963 - 2023). Đồng chí Đại tá Lê Trọng Hòa, Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh, Phó trưởng Tiểu ban chủ trì hội nghị. Tham dự...

Đã tạo ra bước đột phá mới trong phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực

Chiều 16/8, Ban Nội chính Trung ương tổ chức thông báo kết quả Phiên họp thứ 24 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Ngày 16/8, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (Ban Chỉ đạo) họp Phiên thứ 24 để thảo luận, cho ý kiến về kết quả hoạt động 6 tháng đầu năm 2023 và nhìn lại công tác phòng, chống tham nhũng,...

Quảng Ninh và Ninh Bình thúc đẩy hợp tác, kết nối cùng phát triển

Ngày 16/8, Đoàn công tác của Tỉnh ủy Ninh Bình do đồng chí Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy làm trưởng đoàn đã đến thăm và trao đổi kinh nghiệm với tỉnh Quảng Ninh về xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, cải cách thủ tục hành chính, phát triển du lịch, xúc tiến và thu hút đầu tư. Làm việc với đoàn có các đồng chí: Nguyễn Xuân Ký, Ủy...

Loạt phim Hollywood sắp ra mắt có sự góp mặt của ‘đả nữ’ Việt

Việt Nam "đóng góp" hai cái tên khá quen thuộc của giới võ thuật trong nước, gồm Nhung Kate và Ngô Thanh Vân, cho hai phim có thương hiệu hoặc là chủ đề “nóng” đang được quan tâm hiện nay. Sự góp mặt của các nữ diễn viên cho thấy nỗ lực của các tài năng Việt Nam trong việc vươn ra thế giới, góp mặt vào các dự án được chú ý. Hai bộ phim dưới đây sẽ...

Quan tâm tạo nguồn, phát triển đảng viên ngành Y tế

Thời gian qua, công tác phát triển đảng viên trong đơn vị sự nghiệp y tế luôn được cấp ủy, tổ chức đảng toàn tỉnh quan tâm chỉ đạo, đạt kết quả tích cực. Tuy nhiên, số đảng viên kết nạp mới trong ngành chưa tương xứng với tiềm năng hiện có. Hiện ngành Y tế Quảng Ninh có 30 đơn vị sự nghiệp với gần 8.000 viên chức, người lao động. Xác định công tác phát triển đảng...

Bài đọc nhiều

Theo chân ngư dân Quảng Ninh đi bắt Sá Sùng

Đối với ngư dân, việc nhìn con nước để đánh bắt hải sản là rất quan trọng. Trong đó có một loại hải sản mà việc khai thác phụ thuộc hoàn toàn vào con nước lên xuống theo dòng thủy triều. Chỉ khi nước rút xuống mới có thể đào được, đó là Sá Sùng - một loại đặc sản quý hiếm có tiếng từ lâu, chỉ có ở vùng biển Quan Lạn, Vân Đồn...

Lợi thế từ chuyển đổi số nông nghiệp

Tiếp tục tăng cường ứng dụng chuyển đổi số (CĐS) trong sản xuất nông nghiệp, để nông nghiệp số thực sự “cất cánh”, các cấp, ngành của tỉnh Bình Phước đang thực hiện nghiêm Nghị quyết số 04-NQ/TU về CĐS trên địa bàn tỉnh Bình Phước. Mục tiêu đến năm 2025, cơ bản hình thành chính quyền số, nền kinh tế số và xã hội số trên địa bàn tỉnh. Trong nhóm 5 mô hình thí điểm CĐS...

Mãn nhãn cánh đồng hoa tulip đẹp như cổ tích ở ngôi làng cổ 400 tuổi

Tulip có thể nở rộ ở khắp nơi trên thế giới, nhưng chỉ khi ở Hà Lan, loài hoa này mới bừng nét màu riêng, phô trương vẻ đẹp yêu kiều và trang nhã nhất. Làng Beemster (Hà Lan) nằm cách thủ đô Amsterdam 30km về phía Bắc. Đây là một trong những địa phương trồng nhiều hoa tulip ở xứ sở cối xay gió. Ngôi làng cổ 400 năm tuổi được UNESCO công nhận là nơi lấn biển đầu...

Giới siêu giàu Việt có hơn 1.000 người, ông Phạm Nhật Vượng giàu nhất

Số người siêu giàu với tài sản đạt trên 30 triệu USD đã tăng gấp đôi trong vòng 5 năm tại Việt Nam. Tính đến cuối năm 2022, giới siêu giàu Việt có 1.059 người. Dự báo đến năm 2027, số người siêu giàu tại Việt Nam là gần 1.300 người. Theo báo cáo thịnh vượng mới nhất của Knight Frank - tập đoàn tư vấn bất động sản có trụ sở chính tại Anh, số lượng người siêu...

Bổ nhiệm ông Hoàng Trung giữ chức Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Tiểu sử tóm tắt ông Hoàng Trung - Quê quán: Hoàng Thắng, Văn Yên, Yên Bái. - Năm sinh: 1969. - Vào Đảng ngày: 3/2/1999. - Chức vụ trước khi bổ nhiệm: Ủy viên Thường vụ Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bí thư Đảng ủy Cục Bảo vệ thực vật, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật. window.fbAsyncInit = function() { ...

Cùng chuyên mục

Theo chân ngư dân Quảng Ninh đi bắt Sá Sùng

Đối với ngư dân, việc nhìn con nước để đánh bắt hải sản là rất quan trọng. Trong đó có một loại hải sản mà việc khai thác phụ thuộc hoàn toàn vào con nước lên xuống theo dòng thủy triều. Chỉ khi nước rút xuống mới có thể đào được, đó là Sá Sùng - một loại đặc sản quý hiếm có tiếng từ lâu, chỉ có ở vùng biển Quan Lạn, Vân Đồn...

Nhà trình tường của người Sán Chỉ – nét đặc trưng văn hóa độc đáo

Nhà trình tường là một trong những biểu tượng văn hóa đặc trưng của nhiều dân tộc thiểu số ở Việt Nam, trong đó có người Sán Chỉ. Những ngôi nhà này không chỉ là nơi cư trú mà còn mang đậm dấu ấn về lối sống, phong tục tập quán và sự khéo léo của người dân. Cũng như các dân tộc khác, người Sán Chỉ sử dụng chủ yếu các vật liệu có sẵn trong tự nhiên để...

Lễ hội đình Trà Cổ – di sản bất biến

        Lễ hội Đình Trà Cổ là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc và mang đậm bản sắc văn hóa của người dân vùng biên Móng Cái, Quảng Ninh. Được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, lễ hội không chỉ là dịp để người dân địa phương tưởng nhớ đến các vị thần linh, tổ tiên mà còn là cơ hội để cộng đồng sum họp,...

Soóng Cọ trong đời sống thường ngày của người Sán Chỉ

Soóng Cọ là một nét văn hóa đặc sắc và độc đáo của người Sán Chỉ, gắn liền với đời sống tinh thần của họ từ bao đời nay. Đây không chỉ là một điệu hát mà còn là một phong tục, một cách để người Sán Chỉ giao tiếp, thể hiện tình cảm và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Bảo tồn điệu hò giã ruốc Quảng Ninh

Hò giã ruốc là một điệu hò lao động truyền thống của người dân Quảng Ninh, gắn liền với nghề làm muối từ thời xa xưa. Điệu hò này thường được cất lên bởi những người phụ nữ khi họ đang giã ruốc, một loại gia vị được làm từ cá biển. Hò giã ruốc có giai điệu nhẹ nhàng, tha thiết, thể hiện sự vất vả, nhọc nhằn của người phụ nữ trong công việc mưu sinh. Tuy nhiên,...

Mới nhất

Dấu hiệu nhận diện và cách xử trí an toàn

Hoại tử da có thể xảy ra ở bất cứ vùng nào của cơ thể khi mô và tế bào da bị thiếu máu, thiếu dưỡng chất. Da hoại tử có sự thay đổi...

Giá vàng thế giới có thoát khỏi ‘lời nguyền bầu cử Mỹ’?

Trong 5 lần bầu cử tổng thống Mỹ gần đây, giá vàng thế giới luôn tăng 40-50 USD/ounce trong ngày bầu cử và sau đó giảm mạnh. Liệu lần này có khác? ...

Quyền lợi cho người bệnh được bảo đảm khi mua thuốc bên ngoài

Người bệnh khi mua thuốc bên ngoài sẽ được bảo hiểm y tế thanh toán khi phù hợp với các tiêu chí đặt ra. Đó là nội dung mới nhất được quy định tại Thông tư số 22/2024/TT-BYT do Bộ Y tế vừa ban hành. Quyền lợi cho người bệnh được bảo đảm khi mua thuốc bên ngoàiNgười bệnh khi...

Thông cáo báo chí số 12 Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV

NDO - Thứ hai, ngày 4/11, Quốc hội tiếp tục ngày làm việc thứ mười hai (Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV) tại Nhà Quốc hội dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội thảo...

New Zealand đặt kế hoạch phục hồi số du học sinh hậu Covid-19, vào năm 2025

Theo các chuyên gia, ngành giáo dục quốc tế của New Zealand có thể phục hồi số lượng tuyển sinh như mức trước...

Mới nhất