Quân nổi dậy lật đổ Tổng thống Assad, Thủ tướng kêu gọi bầu cử tự do

Ngày 8/12, Bộ chỉ huy quân đội Syria thông báo rằng chế độ của Tổng thống Assad đã kết thúc. Quân đội sau đó tuyên bố họ vẫn tiếp tục chiến đấu chống lại “các nhóm khủng bố” ở các thành phố trọng điểm như Hama, Homs và vùng nông thôn Deraa.

Theo thông tin từ các sĩ quan quân đội cấp cao, ông Assad đã rời thủ đô Damascus vào sáng 8/12, bay đến một địa điểm chưa xác định. Quân nổi dậy cho biết họ đã vào thủ đô mà không gặp phải sự kháng cự từ quân đội.

“Chúng tôi ăn mừng cùng người dân Syria với việc trả tự do cho các tù nhân, tháo xiềng xích và tuyên bố kết thúc thời kỳ bất công tại nhà tù Sednaya”, quân nổi dậy cho biết. Đây là một nhà tù quân sự lớn ở ngoại ô Damascus, nơi chính phủ Syria đã giam giữ hàng nghìn người.

Hàng nghìn người dân đã tụ tập tại quảng trường chính ở Damascus, vẫy tay và hô vang “Tự do” sau nửa thế kỷ dưới sự cai trị của gia đình ông Assad.

Thủ lĩnh nhóm phiến quân Hayat Tahrir al-Sham (HTS), Abu Mohammed al-Golani, thông báo rằng cựu Thủ tướng Syria Mohammed Jalali sẽ giám sát các thể chế nhà nước cho đến khi quá trình chuyển giao quyền lực hoàn tất.

Sự sụp đổ của gia đình Assad không chỉ là bước ngoặt lớn đối với Syria mà còn gây chấn động khu vực Trung Đông, tạo ra thêm bất ổn khi cuộc chiến ở Gaza vẫn tiếp tục.

Các chính phủ phương Tây, từ lâu đã xa lánh chế độ Assad, sẽ phải quyết định cách thức đối phó với một chính quyền mới, nơi nhóm phiến quân HTS có thể có ảnh hưởng lớn. HTS trước đây là một chi nhánh của al-Qaeda, nhưng đã cắt đứt quan hệ với tổ chức này vào năm 2016.

Joshua Landis, chuyên gia về Syria và Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Oklahoma, nhấn mạnh rằng HTS sẽ cần sự hỗ trợ từ châu Âu và Mỹ để tái thiết đất nước, đồng thời tránh tình trạng hỗn loạn như ở Iraq sau sự sụp đổ của Saddam Hussein.

Trong khi người dân Syria ăn mừng, Thủ tướng Mohammad Ghazi al-Jalali kêu gọi tổ chức các cuộc bầu cử tự do để người dân có thể chọn lựa lãnh đạo mới. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự chuyển giao quyền lực suôn sẻ trong một đất nước đầy rẫy các lợi ích đối lập, từ các nhóm Hồi giáo đến các thế lực quốc tế như Mỹ, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong khi các quốc gia như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ai Cập quan ngại về sự nổi lên của các nhóm chiến binh Hồi giáo như HTS, Jordan đã nhấn mạnh sự quan trọng của việc duy trì ổn định ở Syria. Nhà Trắng cho biết họ đang theo dõi tình hình và liên lạc với các đối tác trong khu vực.

Cuộc nội chiến ở Syria, bắt đầu từ năm 2011, đã kéo dài suốt nhiều năm, lôi kéo nhiều thế lực bên ngoài tham gia và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng. Dù các chiến tuyến đã im ắng trong vài năm, quân nổi dậy, bao gồm các nhóm từng có liên hệ với al-Qaeda, đã bất ngờ bùng lên tấn công và dẫn tới sự sụp đổ của chế độ Assad.

Ngọc Ánh (theo Reuters)