Tư duy về điều đặc trưng để phát triển du lịch

Xu hướng của khách du lịch là tìm kiếm sự mới lạ và khác biệt. Vì thế, khi đến một địa phương nào đó, điều mà du khách mong muốn là được trải nghiệm những sản phẩm du lịch trước đó chưa có, hoặc có thì sản phẩm sau phải khác biệt và hấp dẫn hơn sản phẩm đã có.

Nhân dịp năm mới Ất Tỵ 2025, PGS.TS Phạm Trung Lương, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu du lịch, thành viên Tổ chuyên gia tư vấn quy hoạch quốc gia chia sẻ về du lịch Phú Yên với những gợi ý, khuyến nghị sản phẩm du lịch khác biệt từ chính tài nguyên thiên nhiên, nhân văn và con người bản địa.

* Thưa ông, là người gắn bó với du lịch Phú Yên ngay từ những ngày đầu với tư cách là một chuyên gia, sau gần 20 năm, ông cảm nhận thế nào về sự phát triển của du lịch Phú Yên?

– Cách đây hơn 20 năm, tôi đã có mặt ở Phú Yên đồng hành cùng những người làm du lịch đầu tiên của tỉnh. Nhìn lại thì thấy du lịch Phú Yên có những bước phát triển đáng kể, sau một khoảng thời gian không dài đã tạo ra được một diện mạo mới, tích cực, tươi sáng.

Tuy nhiên, đứng ở góc độ của người làm quy hoạch thì những kết quả của sự phát triển ấy không được như kỳ vọng, chưa tương xứng với tiềm năng. Nếu so sánh giữa các tỉnh, thành với nhau thì sự phát triển này còn khiêm tốn, nhiều địa phương cùng xuất phát điểm đã bỏ xa.

* Đâu là nguyên nhân tạo ra sức ỳ khiến du lịch Phú Yên chưa thể cất cánh, thưa ông?

– Ngay từ sớm Phú Yên đã có định hướng phát triển du lịch và có quy hoạch chung. Tuy nhiên, tỉnh chưa nhận thức một cách rõ ràng và chưa quyết tâm triển khai một cách mạnh mẽ. Mãi đến gần đây, Quy hoạch tỉnh Phú Yên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, mới xác định đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Như vậy, trong một thời gian dài, chúng ta thiếu các chính sách đầu tư, hỗ trợ du lịch phát triển.

Tài nguyên thiên nhiên độc đáo, còn nguyên sơ, Phú Yên đang là điểm đến hấp dẫn của nhiều du khách. Trong ảnh: Cảnh đẹp Sông Cầu nhìn từ trên cao. Ảnh: HUỲNH LÊ VIỄN DUY

Một khó khăn khác là hệ thống doanh nghiệp du lịch Phú Yên vừa mỏng vừa yếu, chưa đủ lực để dẫn dắt sự phát triển.

Điểm nghẽn nữa là vấn đề kết nối du lịch Phú Yên với các trung tâm du lịch lớn của đất nước, trong đó có hạ tầng giao thông, nhất là đường hàng không. Khoảng 30 năm trước, từ Hà Nội chúng tôi bay bằng trực thăng vào làm quy hoạch Vân Phong – Đại Lãnh (Khánh Hòa). Khi đó, Thủ tướng Võ Văn Kiệt có hỏi tôi làm thế nào để thu hút khách du lịch quốc tế đến Phú Yên. Tôi trả lời chính là sân bay Đông Tác, một sân bay quân sự lớn, 3 đường băng, dư sức để đón máy bay thương mại cỡ lớn. Thế nhưng sau bao nhiêu năm, sự kết nối này chưa thật sự tốt, đường hàng không qua sân bay Đông Tác chưa được nhận diện để đầu tư quy mô, xứng tầm hơn.

Hòn Yến (huyện Tuy An) là một trong những điểm đến hấp dẫn của nhiều du khách. Ảnh: NGUYỄN QUANG

* Ông có gợi ý, khuyến nghị gì để du lịch Phú Yên trở thành trung tâm du lịch phát triển, với những sản phẩm đặc thù, riêng có?

– Phú Yên có nhiều tài nguyên thiên nhiên độc đáo, còn mang nhiều nét nguyên sơ, thuần chất, vậy nên cần chọn hướng phát triển phù hợp. Chúng ta không nhất thiết phải chạy theo số lượng khách với các trung tâm du lịch đã phát triển, mà nên tìm hướng đi riêng, độc đáo hơn, hướng đến hiệu quả. Nghĩa là quan tâm đến chất lượng hơn số lượng, hướng đến phân khúc thị trường khách có mức chi tiêu cao. Từ tư duy như vậy sẽ có sự tìm tòi, sáng tạo, đầu tư những sản phẩm riêng có, đặc thù.

Du khách tham quan Mũi Điện, nơi đón những tia nắng đầu tiên trên đất liền Việt Nam. Ảnh: QUỲNH MAI

Những cái riêng có của Phú Yên theo tôi là: Văn hóa đá gắn với thế mạnh du lịch biển, đảo. Thêm nữa, Phú Yên có nhiều vịnh đẹp và bãi biển nhỏ rất riêng tư. Trong đó, vịnh Xuân Đài đã được đưa vào quy hoạch du lịch quốc gia, đây là điều thuận lợi. Vịnh Vũng Rô gắn với Di tích quốc gia đặc biệt Đường Hồ Chí Minh trên biển – huyền thoại tàu Không số và cụm liên hoàn các danh thắng quốc gia Bãi Môn – Mũi Điện, Đèo Cả – núi Đá Bia cũng rất độc đáo. Chúng ta cần tạo sự khác biệt bằng yếu tố văn hóa, sáng tạo trong phương thức tạo sản phẩm du lịch.

Với những tài nguyên đặc trưng, qua nghiên cứu, tôi nghĩ Phú Yên nên đi vào phân khúc thị trường nhỏ nhưng đẳng cấp. Ở đây, xin nhấn mạnh là đẳng cấp chứ không phải cao cấp, nghĩa là còn hơn cả cao cấp. Trong sản phẩm đẳng cấp đó phải có được các yêu cầu như: trở về với thiên nhiên, bảo vệ môi trường trong lành, trải nghiệm văn hóa bản địa, tôn trọng sự riêng tư của du khách, thậm chí cách biệt hoàn toàn với thế giới hiện đại, đưa người ta sống chậm trở lại với các điều kiện sinh hoạt tối giản… Tôn trọng và phát huy văn hóa bản địa cũng chính là yếu tố để làm nên sự khác biệt khi xây dựng sản phẩm du lịch, dù là loại hình sản phẩm du lịch nào.

Bãi biển trong xanh ở cù lao Mái Nhà (xã An Hòa Hải, huyện Tuy An). Ảnh: QUỲNH MAI

Thêm nữa, du lịch Phú Yên mặc dù phát triển sau, nhưng người đi sau cũng có lợi thế của riêng mình, cần phát huy lợi thế này.

* Xin cảm ơn ông!

HOÀI MINH (thực hiện)