Tỉnh Phú Thọ triển khai thực hiện Nghị định số 86/2023/NĐ-CP quy định về khung tiêu chuẩn và…

Nguyễn Thị Bạch Tuyết
Phòng Quản lý Văn hóa – Gia đình

      Ngày 07 tháng 12 năm 2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 86/2023/NĐ-CP quy định về khung tiêu chuẩn và trình tự, thủ tục, hồ sơ xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” (Nghị định số 86/2023/NĐ-CP) thay thế Nghị định số 122/2018/NĐ-CP ngày 17 tháng 9 năm 2018 của Chính phủ quy định về xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Bản văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa” (Nghị định số 122/2018/NĐ-CP).
     Có thể nói, việc ban hành Nghị định số 122/2018/NĐ-CP đã góp phần thực hiện tốt Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, nhiều nội dung của Phong trào đã đi vào nề nếp, chất lượng được nâng lên, góp phần thiết thực hoàn thành các nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân. Tuy nhiên, sau 5 năm đưa vào thực hiện, Nghị định số 122/2018/NĐ-CP đã bộc lộ một số bất cập, một số nội dung không còn phù hợp với thực tiễn hiện nay. Nghị định số 86/2023/NĐ-CP được ban hành thay thế Nghị định số 122/2018/NĐ-CP với nhiều nội dung mới, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác thi đua, khen thưởng và cải cách thủ tục hành chính, đồng thời khắc phục những khó khăn, vướng mắc thực tế hiện nay, cụ thể như sau:
     1. Sửa đổi các quy định về khung tiêu chuẩn danh hiệu thi đua theo hướng khái quát hơn, mang tính định lượng hơn. Bổ sung quy định về trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định chi tiết tiêu chuẩn và việc xét tặng các danh hiệu văn hóa trên cơ sở khung tiêu chuẩn do Chính phủ quy định để phù hợp với thực tiễn tại địa phương, góp phần đưa việc khen thưởng các danh hiệu đạt hiệu quả cao, đem lại dư luận xã hội tốt.
   2. Bổ sung khung tiêu chuẩn đối với danh hiệu “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” nhằm khuyến khích, động viên cá nhân, hộ gia đình, thôn, tổ dân phố, xã, phường hăng hái thi đua, vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ, từ đó tạo động lực phát triển kinh tế của địa phương
    3. Sửa đổi các quy định về thời gian bình xét, hồ sơ, trình tự, thủ tục xét tặng các danh hiệu văn hóa theo hướng đơn giản, rõ ràng, thuận lợi trong quá trình triển khai. Bổ quy định xét tặng đối với danh hiệu “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu”; giảm bớt nhiều biểu mẫu so với Nghị định số 122/2018/NĐ-CP.
     Việc đơn giản thủ tục hành chính đã giúp giảm thời gian, chi phí (phô tô, in ấn) cho đối tượng thực hiện và cơ quan giải quyết thủ tục hành chính; nhân dân thực hiện thủ tục khen thưởng đơn giản hơn, nhanh hơn. Bên cạnh đó, hồ sơ xét tặng các danh hiệu văn hóa thực hiện theo quy trình thủ tục hành chính nội bộ, không phải đưa lên hệ thống “Một cửa – một cửa liên thông”.
     4. Nghị định số 86/2023/NĐ-CP quy định việc khen thưởng các danh hiệu văn hóa được thực hiện theo Luật Thi đua, khen thưởng, bãi bỏ quy định về tỷ lệ tặng Giấy khen “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa”. Điều này đảm bảo phù hợp với nguyên tắc “Thành tích đến đâu, khen thưởng đến đó” được quy định trong Luật Thi đua – Khen thưởng.
     Đối với tỉnh Phú Thọ, ngay sau khi Nghị định số 86/2023/NĐ-CP được ban hành, Ủy ban nhân dân tỉnh đã giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quyết định số 22/2024/QĐ-UB ngày 19 tháng 9 năm 2024 quy định chi tiết việc xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư  văn hóa”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” trên địa bàn tỉnh Phú Thọ (Quyết định số 22/2024/QĐ-UB). Quyết định số 22/2024/QĐ-UB đã quy định chi tiết một số nội dung về cách thức đánh giá, xét tặng các danh hiệu, cụ thể như sau:
     1. Chi tiết tiêu chuẩn xét tặng các danh hiệu văn hóa được xây dựng trên cơ sở Khung tiêu chuẩn quy định tại Nghị định số 86/2023/NĐ-CP, kế thừa các quy định còn phù hợp với thực tế tại Nghị định số 122/2018/NĐ-CP; đồng thời phù hợp với tiêu chí, xét công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh; tiêu chí đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 và tình hình thực tế trong quá trình triển khai thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn tỉnh.
Các tiêu chí đánh giá danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa” được đánh giá theo thang điểm nhằm đảm bảo nhân dân và các địa phương dễ định lượng được các tiêu chí, làm cơ sở bình xét danh hiệu thi đua. Tiêu chí đánh giá danh hiệu “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu”, yêu cầu có tính xuất sắc, dẫn đầu phong trào thi đua, nêu gương để các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh học tập, vì vậy không áp dụng theo thang điểm mà áp dụng mức “Đạt”.
     2. Về điều kiện xét tặng các danh hiệu văn hóa
   Việc xét tặng các danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa” theo Nghị định số 122/2018/NĐ-CP trước đây đã đảm bảo nhân dân và các địa phương dễ định lượng được các tiêu chí. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định số 122/2018/NĐ-CP còn có một số hạn chế: Ngưỡng điểm chấm đạt tiêu chuẩn văn hóa còn thấp, dẫn đến các đối tượng đạt danh hiệu văn hóa chưa được thực chất; nhiều hộ gia đình, khu dân cư còn vi phạm những hành vi như: xả rác bừa bãi, không chấp hành hương ước, quy ước khu dân cư; đường làng, ngõ xóm chưa sạch đẹp; lấn chiếm lòng đường, vỉa hè; chưa thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội v.v…, nhưng khi trừ điểm các lỗi vi phạm, thì tổng điểm vẫn đạt ngưỡng xét danh hiệu văn hóa; dẫn đến chất lượng các danh hiệu chưa được đảm bảo, chưa thúc đẩy phong trào thi đua.
    Việc đánh giá các tiêu chí văn hóa tại Quyết định số 22/2024/QĐ-UB của tỉnh Phú Thọ được xây dựng trên cơ sở kế thừa các ưu điểm, khắc phục các hạn chế tại Nghị định số 122/2018/NĐ-CP. Tỉnh Phú Thọ vẫn sử dụng cách đánh giá danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa” bằng thang điểm, tuy nhiên chú trọng đến các tiêu chí mang tính ý thức, tự giác, nếp sống văn minh của người dân có số điểm chấm cao. Số điểm đạt được tăng hơn so với việc thực hiện Nghị định số 122/2018/NĐ-CP để nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa.
     Quyết định quy định số điểm đạt được đối với danh hiệu “Gia đình văn hóa”  và “Khu dân cư văn hóa”, trong đó có chia ra đối với khu vực các xã đặc biệt khó khăn để đảm bảo sự công bằng giữa các vùng, miền trên địa bàn tỉnh. Đồng thời quy định tỷ lệ thành viên tham dự cuộc họp bình xét danh hiệu văn hóa và tỷ lệ người dân đồng ý công nhận danh hiệu văn hóa để tăng tính tự quản của cộng đồng dân cư; việc đạt được danh hiệu đều được cộng đồng dân cư đánh giá và ghi nhận.
     3. Về khen thưởng và kinh phí
Giai đoạn 2018 – 2023, việc xét tặng các danh hiệu văn hóa được thực hiện theo Nghị định số 122/2018/NĐ, bên cạnh việc khen thưởng các danh hiệu văn hóa được quy định tại Luật Thi đua, khen thưởng, Nghị định số 122/2018/NĐ-CP có quy định về tỷ lệ tặng giấy khen đối với các danh hiệu văn hóa. Hiện nay, Nghị định số 86/2023/NĐ-CP của Chính phủ đã bãi bỏ việc xét tỷ lệ tặng Giấy khen đối với các danh hiệu văn hóa để đảm bảo thống nhất với Luật Thi đua, khen thưởng ngày 15 tháng 6 năm 2022.
     Tại Quyết định số 22/2024/QĐ-UB, Ủy ban nhân dân tỉnh đã giao Ủy ban nhân dân các huyện, thành, thị bố trí kinh phí đảm bảo thực hiện tốt công tác xét tặng các danh hiệu văn hóa theo quy định. Việc thực hiện đúng quy định về mức thưởng kèm theo các danh hiệu sẽ có tác động rất tích cực tới việc nâng cao chất lượng phong trào thi đua, thúc đẩy sự phát triển của hoạt động văn hóa cơ sở, xây dựng môi trường văn hóa vững mạnh.
     Quá trình xây dựng và ban hành Quyết định số 22/2024/QĐ-UB được thực hiện đúng với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật Thi đua, khen thưởng và các quy định tại Nghị định số 86/2023/NĐ-CP. Hiện nay, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã và đang tổ chức tập huấn và hướng dẫn triển khai việc xét tặng các danh hiệu văn hóa theo Nghị định số 86/2023/NĐ-CP và Quyết định số 22/2024/QĐ-UB.
     Để công tác xét tặng các danh hiệu văn hóa đạt kết quả tốt, đề nghị các cấp, các ngành và Ủy ban nhân dân các huyện, thành, thị tích cực tuyên truyền, phát động phong trào thi đua đối với các xã, phường, thị trấn và toàn thể Nhân dân tích cực nghiên cứu, thực hiện tốt các tiêu chí đánh giá các danh hiệu văn hóa; Ủy ban nhân dân các huyện, thành, thị đặc biệt quan tâm bố trí, bảo đảm kinh phí cho công tác triển khai thực hiện Quyết định số 22/2024/QĐ-UB và khen thưởng các danh hiệu văn hóa theo thẩm quyền./.

UBND huyện Thanh Thủy tổ chức Hội nghị tập huấn triển khai thực hiện Nghị định số 86/2023/NĐ-CP  và Quyết định số 22/2024/QĐ-UB đối với 15 xã, thị trấn và 126 khu dân cư trên địa bàn huyện