Sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu

Sản xuất nông nghiệp là lĩnh vực chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu với những hình thái thời tiết cực đoan như: Rét đậm, rét hại, dông, lốc, mưa đá, mưa to gây lũ ống, lũ quét, ngập úng cục bộ, sạt lở đất… làm suy giảm hệ sinh thái tự nhiên cũng như tàn phá các loại cây trồng, vật nuôi, khiến ngành nông nghiệp dễ bị tổn thương.

Để nông nghiệp phát triển cân bằng, đảm bảo an ninh lương thực, bảo vệ môi trường, việc nghiên cứu đưa ra các phương pháp canh tác nông nghiệp thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu, dịch bệnh là yêu cầu cấp bách hiện nay. Thời gian qua, tỉnh Phú Thọ đã thực hiện nhiều mô hình, cách thức sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu để bảo đảm đời sống người dân, góp phần tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội.

Mô hình chuyển đổi giống cây trồng, quy hoạch, trồng tập trung, hình thành vùng sản xuất rau chuyên canh ở Lâm Thao mang lại hiệu quả kinh tế cao, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đặc biệt, trong lĩnh vực trồng trọt, ngành Nông nghiệp và địa phương đã tăng cường kiểm tra thực tế sản xuất, chỉ đạo đảm bảo khung lịch thời vụ; hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật chăm sóc lúa và các cây trồng màu, cây ăn quả giai đoạn ra hoa, đậu quả. Đồng thời, đẩy mạnh cơ cấu lại ngành trồng trọt, phát triển, nâng cao chất lượng các cây trồng chủ lực, chú trọng áp dụng sản xuất theo quy trình an toàn; tổ chức sản xuất theo hướng hàng hóa quy mô lớn, tập trung theo chuỗi giá trị. Toàn tỉnh có 2.400ha diện tích các cây trồng được cấp chứng nhận VietGAP, 29ha diện tích được chứng nhận hữu cơ.

Đáng lưu ý, ngành Nông nghiệp tỉnh cũng nghiên cứu, đưa vào gieo trồng quy mô lớn một số loại giống lúa mới chất lượng cao có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt, giá trị kinh tế cao. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ giống lúa chất lượng cao đưa vào gieo trồng toàn tỉnh đạt 55%; địa bàn có 157 vùng trồng lúa chất lượng cao với diện tích 9.600ha. Song hành với đó, nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp, thích ứng với biến đổi khí hậu, giải pháp tập trung phát triển cây trồng chủ lực, chuyển đổi cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả cũng được áp dụng, đạt hiệu quả. Đến nay, địa bàn hình thành 445 vùng trồng trọt tập trung các sản phẩm chủ lực, có lợi thế của tỉnh với diện tích 19.600ha.

Cùng với sản xuất lúa thích ứng với biến đổi khí hậu, các mô hình sản xuất rau an toàn, rau hữu cơ trong nhà màng, nhà lưới theo phương pháp thủy canh, tưới nhỏ giọt tiết kiệm… đang dần phổ biến trên địa bàn tỉnh. Tại huyện Lâm Thao, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu được tích cực triển khai đã mang lại hiệu quả cao. Phó Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Đặng Thị Thu Hiền cho biết: Huyện ủy đã ban hành Nghị quyết 04 ngày 08/01/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện về phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa cận đô thị giai đoạn 2020 – 2025 trên địa bàn. Đây là tiền đề để huyện triển khai thực hiện các mô hình sản xuất nông nghiệp bền vững cho hiệu quả kinh tế cao, thích ứng với biến đổi khí hậu. Huyện đã tập trung chỉ đạo phát triển các vùng sản xuất lúa, rau chất lượng cao, quy mô tập trung theo hướng hàng hoá; đẩy mạnh cơ giới hóa vào các khâu sản xuất, phòng trừ sâu bệnh bằng thiết bị bay không người lái… nhằm giải phóng sức lao động, giảm chi phí, bảo vệ môi trường, nâng cao hiệu quả sản xuất; tăng cường liên kết sản xuất, tiêu thụ rau an toàn… Đến nay, Lâm Thao đã xây dựng, hình thành vùng sản xuất hàng hóa và xây dựng thương hiệu đối với sản phẩm nông nghiệp có thế mạnh như gạo chất lượng cao, rau an toàn.

Cùng với đó, trong sản xuất lâm nghiệp, mô hình rừng gỗ lớn được triển khai thực hiện cũng góp phần quan trọng thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng chí Trương Quang Đăng – Trưởng Phòng Phát triển rừng, Chi cục Kiểm lâm cho biết: Với chu kỳ kinh doanh 10 năm, rừng gỗ lớn cho năng suất 18m3/ha/năm, giá trị đạt 190- 200 triệu/ha/chu kỳ kinh doanh rừng 10 năm. Hiệu quả kinh tế cao gấp hơn nhiều lần so với trồng rừng gỗ nhỏ. Rừng gỗ lớn cũng có khả năng hấp thụ nhiều carbon, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, chống biến đổi khí hậu. Hiện nay, mô hình này được nhân rộng trong toàn tỉnh với diện tích phát triển gỗ lớn đạt 18.900ha, trong đó, trồng rừng thâm canh gỗ lớn là 15.300ha; chuyển hoá rừng trồng kinh doanh gỗ lớn 3.600ha.

Thời gian tới cùng với nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng, tỉnh tiếp tục chú trọng các giải pháp phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp. Việc xây dựng, nhân rộng các mô hình sinh kế đảm bảo yêu cầu phù hợp với nhu cầu của người sản xuất theo đặc điểm kinh tế-xã hội của từng địa phương, phát triển theo hướng hàng hóa liên kết tiêu thụ sản phẩm, áp dụng các biện pháp kỹ thuật nhằm sản xuất các sản phẩm theo VietGAP, hữu cơ, tuần hoàn nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Các địa phương cần đẩy mạnh cơ cấu lại ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, chuyển hướng từ sản xuất theo cách truyền thống sang hướng thích ứng biến đổi khí hậu, hình thành các mô hình nông nghiệp thông minh để giảm rủi ro và bền vững với môi trường.

Lệ Oanh