Powered by Techcity

Về miền di sản cội nguồn dân tộc

Phú Thọ là vùng đất cội nguồn của dân tộc Việt Nam, nơi các Vua Hùng dựng nước Văn Lang – Nhà nước đầu tiên của dân tộc Việt Nam. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước, Phú Thọ ngày nay được ví như một bảo tàng văn hóa nguồn cội của dân tộc Việt với những dấu ấn văn hóa đậm nét, hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đa dạng gắn với thời đại Hùng Vương.

Đền Thượng được xây dựng trên đỉnh núi Hùng.

Trên cả nước hiện có 1.417 đền thờ Vua Hùng và vợ con, tướng lĩnh thuộc thời đại Hùng Vương riêng tỉnh Phú Thọ – trung tâm thực hành Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương có 326 di tích. Không gian của Tín ngưỡng là các làng xã thuộc các huyện: Cẩm Khê, Đoan Hùng, Thanh Ba, Hạ Hòa, Tam Nông, Thanh Sơn, Yên Lập, Thanh Thủy, Lâm Thao, Phù Ninh, TX Phú Thọ và TP Việt Trì. Không gian thờ cúng tập trung nhiều nhất là Đền Hùng gồm đền Hạ, đền Trung, đền Thượng trên núi Nghĩa Lĩnh. Vùng đất “Địa linh nhân kiệt” này, các Vua Hùng chọn đất đóng đô của Nhà nước Văn Lang – Kinh đô đầu tiên của người Việt.

Trong “Truyền thuyết Hùng Vương” có kể lại: “Ngày xưa, Vua đi mãi mọi nơi mà chưa chọn được nơi nào có thể định đô. Đi tới một vùng trước mặt ba sông hội tụ, hai bên có Tản Viên, Tam Đảo chầu về, đồi núi gần xa, khe ngòi quanh quất, thế đất bày ra như hình hổ phục rồng chầu, tướng quân bắn nỏ, ngựa chạy phượng bay. Giữa những quả đồi xanh tốt ấy có một ngọn núi đột ngột nổi lên như con voi mẹ nằm giữa đàn con. Vua lên núi nhìn ra bốn phía, thấy ba bề bồi đắp phù sa, bốn bề cây xanh, hoa tươi cỏ ngọt, vừa trùng điệp, vừa quanh co, có rộng mà phẳng, có hẹp mà sâu. Vua cả mừng khen rằng đây thực là đất hợp muôn dân, đủ hiểm để giữ, có thế để mở, thế đất vững bền, có thể dựng nước được muôn đời. Vua Hùng đặt đô ở đó gọi tên là thành Phong Châu. Thành này rộng từ ngã ba sông Bạch Hạc về tới các vùng đất quanh núi Nghĩa Lĩnh…”. Đó chính là khu vực thành phố Việt Trì ngày nay.

Ở Việt Trì, trên mỗi khu đất như Trưng Vương, Tiên Cát, Dữu Lâu… vẫn còn lưu dấu nơi làm việc của Vua; làng Lâu Hạ nơi đặt cung thất của vợ con Vua; nơi Vua Hùng thứ 18 dựng lầu kén rể cho công chúa Ngọc Hoa; vườn trầu xanh mênh mông bát ngát của nhà Vua… Mỗi một địa danh, một di tích đều nhắc nhớ đến câu chuyện và nhân vật thời kỳ đầu dựng nước của các Vua Hùng.

Với đặc trưng của mảnh đất cội nguồn dân tộc, Việt Trì đang trở thành nơi tụ hội tâm linh của người dân Việt. Mỗi dịp Xuân về, trên quê hương Đất Tổ lại rộn vang câu ca Xuân và dòng người nườm nượp đi trẩy hội, về với Đền Hùng và các khu điểm di tích thờ tự các bậc tiền nhân có công dựng nước. Miếu Lãi Lèn thuộc xã Kim Đức nơi phát tích của Hát Xoan. Tương truyền, nơi các Vua Hùng đã truyền dạy điệu hát Xoan cho thôn dân. Qua bao thăng trầm lịch sử Lễ hội Hát Xoan ở các phường Xoan được cộng đồng lưu giữ, trao truyền với tâm tưởng luôn hướng về tổ tiên mà gìn giữ những giá trị văn hóa phi vật thể.

Làng Tiên Cát tục là Kẻ Gát nơi Vua Hùng thứ 18 dựng lầu kén rể cho công chúa Ngọc Hoa. Ngày nay, trong quần thể Công viên Văn Lang, tỉnh Phú Thọ xây dựng cây cầu vàng có lầu kén rể, điểm nhấn cho Thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam.

Trên dải đất từ ngã ba sông đến Đền Hùng, vẫn hiện diện nhiều quần thể di tích gắn với thời đại Hùng Vương. Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Hùng nằm trên hai xã Hy Cương và Chu Hóa gồm các đền: Đền Thượng, đền Trung, đền Hạ và chùa Thiền Quang, Lăng mộ Vua Hùng thứ 6, đền Giếng, đền Mẫu Âu Cơ, đền Lạc Long Quân. Xuôi theo con nước, tới xã Hùng Lô xưa kia còn có tên gọi khác là Khả Lãm Trang, An Lão. Tại đây có quần thể kiến trúc gồm các công trình: Miếu cổ, đình Hùng Lô (đình Xốm), chùa An Lão, bệ thờ Thần Nông, nhà Văn chỉ và nhà Yến lão. Tương truyền “Vua Hùng cùng công chúa cưỡi ngựa hồng và các quần thần thường đi tuần du ngoạn cảnh và săn thú, dừng chân nghỉ tại Khả Lãm Trang, được các bô lão và thần dân nghênh tiếp. Vua tôi vui mừng. Vua thấy đất này màu mỡ, cây mọc xanh tươi lại có huyệt thiên tạo hướng giáp canh có khí thiêng từ lòng đất bốc lên. Vua cho nơi này là chốn địa linh ắt sinh nhân tài, liền khuyên bảo dân chúng khẩn hoang vỡ đất xây dựng quê hương…”. Để tưởng nhớ ân đức của Vua Hùng, người dân nơi đây đã dựng miếu thờ và bức hoành phi “Tham thiên tán hóa” (ý nói Vua Hùng tham sự đạo trời giúp dân) để đời đời hương khói vương tổ.

Làng Bạch Hạc có tên gọi là Bạch Hạc Tam Giang – Bạch Hạc Từ – Bạch Hạc Phong Châu, có nguồn gốc từ thời thượng cổ do vùng đất có một cây lớn gọi là cây chiên đàn cao ngàn trượng cành lá xum xuê, chim hạc trắng bay về làm tổ ở trên cây và đậu trắng cả một vùng nên gọi đất ấy là Bạch Hạc. Đền Tam Giang, chùa Đại Bi nằm ngay tại hợp điểm Tam Giang của ba dòng Thao Giang, Đà Giang và Lô Giang. Đền Tam Giang thờ chính nhân vật lịch sử huyền thoại thời kỳ Hùng Vương dựng nước là Vũ phụ Trung dực Uy hiển vương – huý là Lệnh Thổ. Nơi diễn ra một trong những lễ hội tiêu biểu vào bậc nhất của vùng Đất Tổ: Hội thi bơi chải, lễ hội cướp còn, nấu cơm thi…

Đền Tiên là ngôi đền thiêng, tọa ngự trên địa bàn phường Tiên Cát. Đây là ngôi đền thờ Thuỷ Tổ Quốc Mẫu, hay còn gọi là Bạch Tổ Mẫu, là Hoàng hậu của Vua Kinh Dương Vương, người sinh thành dưỡng dục của Vua Lạc Long Quân, là bà nội của các Vua Hùng trong bọc trăm trứng. Sau khi Lạc Long Quân được vua cha truyền ngôi, Mẫu Thần Long được hai người chị em kết nghĩa đón về trời. Lạc Long Quân tưởng nhớ công ơn của mẹ, truyền cho dân lập đền thờ ngay tại cung Tiên Cát.

Chếch sang phía Đông Nam của thành phố, xã Trưng Vương được hình thành từ các thôn của xã Lâu Thượng xưa, là vùng đất ghi dấu những huyền thoại về khu lâu đài cung điện Lâu Thượng, Lâu Hạ của các Vua Hùng thời mở nước Văn Lang. Đình Lâu Thượng thờ Tản Viên Sơn Thánh, Hai Bà Trưng và ông Lý Hồng Liên có công dạy học, dạy dân nghề trồng dâu nuôi tằm. Ngoài đình Lâu Thượng, ở xã Trưng Vương còn có đình Lan Hương thờ ba vị Đô Chấu Đại Vương; đền Thiên Cổ thờ vợ chồng nhà giáo Vũ Thê Lang được Vua Hùng thứ 18 giao cho chăm nom việc học hành của hai công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa và lăng mộ của ba đô sỹ thời Hùng Duệ Vương là con trai của vợ chồng nhà giáo đã có công phò tá Vua Hùng. Quay về hướng Bắc, cứ vào dịp 1/6 âm lịch hàng năm, nhân dân phường Minh Nông ngày nay lại nô nức làm lễ xuống đồng (Hạ điền) Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa. Xã Vân Phú vẫn còn lễ hội cướp bông, ném chài tại đền Vân Luông nơi Vua mổ lợn khao quân. Nhân dân lập đền thờ, hàng năm tổ chức lễ hội diễn lại tích cũ nhằm tưởng nhớ Đức Thánh Tản, đồng thời thao luyện nghề săn bắn, tham gia các trò chơi rèn luyện sức khoẻ để sản xuất và bảo vệ quê hương…

Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, cùng hàng nghìn câu chuyện gắn với những địa danh hay những câu ca, tục ngữ, vần thơ, bài hát ca ngợi quê hương đều là những minh chứng làm nên mảnh đất “ngàn năm văn hiến” Kinh đô Văn Lang thời kỳ dựng nước. Với những giá trị độc đáo và riêng biệt, năm 2012, UNESCO đã chính thức ghi danh Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Thúy Hằng

Cùng chủ đề

Văn Miếu phát triển mô hình kinh tế giảm nghèo bền vững

Những năm qua, cấp ủy, chính quyền xã Văn Miếu, huyện Thanh Sơn đã tập trung huy động mọi nguồn lực và quyết liệt triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để thực hiện công tác giảm nghèo trên địa bàn và đã đạt được những hiệu quả thiết thực. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo hằng năm giảm dần, đời sống vật chất và tinh thần của người dân trong xã được cải thiện, kinh tế...

Phú Thọ có 2 giáo viên được trao phụ trách Đội tiêu biểu toàn quốc

Trong 2 ngày 29 và 30/11, tại thành phố Hải Phòng, Hội đồng Đội Trung ương tổ chức chương trình trao Giải thưởng “Cánh én hồng” và tuyên dương Phụ trách Đội tiêu biểu toàn quốc năm 2024 với sự tham gia của hơn 123 phụ trách Đội đến từ các tỉnh, thành phố trong cả nước.Cô giáo Nguyễn Thị Hồng Hanh và thầy Bùi Tuấn Sơn được Hội đồng Đội Trung ương tuyên dương, khen thưởng Phụ trách...

Phú Thọ có 2 giáo viên được trao giải “Cánh én hồng” toàn quốc

Trong 2 ngày 29 và 30/11, tại thành phố Hải Phòng, Hội đồng Đội Trung ương tổ chức chương trình trao Giải thưởng “Cánh én hồng” và tuyên dương Phụ trách Đội tiêu biểu toàn quốc năm 2024 với sự tham gia của hơn 123 phụ trách Đội đến từ các tỉnh, thành phố trong cả nước.Cô giáo Nguyễn Thị Hồng Hanh và thầy Bùi Tuấn Sơn được Hội đồng Đội Trung ương tuyên dương, khen thưởng Phụ trách...

Công ty Cổ phần Dược Phú Thọ gắn sản xuất kinh doanh với công tác an sinh xã hội

Chuyên sản xuất, kinh doanh, phân phối dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, vật tư y tế, những năm qua, Công ty Cổ phần Dược Phú Thọ (Fushico), thành phố Việt Trì luôn nỗ lực đầu tư nghiên cứu khoa học, áp dụng các phương thức kinh doanh, phân phối các sản phẩm chất lượng cao, vì sức khoẻ cộng đồng, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, đồng thời tích cực...

Hội thảo Tư vấn phản biện và giám định xã hội

Ngày 26/11, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (KH&KT) tỉnh tổ chức hội thảo Tư vấn phản biện và giám định xã hội về “Nghiên cứu, đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025; đề xuất khâu đột phá và một số nhiệm vụ trọng tâm phục vụ xây dựng dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ...

Cùng tác giả

Sông Hồng, sông Lô vượt Báo động 3, 7.000 hộ dân ở Phú Thọ phải di dời

Mực nước trên sông Hồng và sông Lô đoạn qua Phú Thọ sáng ngày 11.9 đã vượt mức Báo động 3, khiến hơn 7.000 hộ dân tại nhiều huyện phải di dời. Lũ sông Hồng, sông Lô vượt mức Báo động 3, đã có hơn 7.000 hộ dân tại nhiều huyện ở Phú Thọ phải di dời. Ảnh: Tô Công. Theo Báo cáo nhanh của Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh Phú Thọ, hồi...

Giám sát công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Ngày 10/6, Đoàn giám sát HĐND tỉnh do đồng chí Nguyễn Trung Kiên - Uỷ viên BTV Tỉnh uỷ, Trưởng Ban Nội chính Tỉnh uỷ, Trưởng Ban Pháp chế, HĐND tỉnh làm trưởng đoàn đã có buổi giám sát công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo giai đoạn 2021-2023 trên địa bàn huyện Phù Ninh. Tham dự buổi giám sát có các đồng chí thành viên Đoàn giám sát của Ban Pháp chế, HĐND tỉnh. Trưởng...

Nỗ lực thực hiện Bảo hiểm y tế

Thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 38-CT/TW, ngày 07/9/2009 của Ban Bí thư về “Đẩy mạnh công tác Bảo hiểm y tế trong tình hình mới” (Chỉ thị) và đạt được kết quả tích cực. Công tác phổ biến, quán triệt, kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện Chỉ thị được tiến hành thường xuyên. Sau 15 năm, tỷ lệ bao phủ...

Lan tỏa Phong trào thi đua “Cựu chiến binh gương mẫu”

Hội Cựu chiến binh (CCB) huyện Cẩm Khê hiện có 10.387 hội viên sinh hoạt tại 200 chi hội thuộc 26 tổ chức cơ sở hội. Những năm qua, phát huy truyền thống bộ đội Cụ Hồ, các cán bộ, hội viên luôn rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, đoàn kết, gương mẫu đi đầu trong thực hiện các phong trào thi đua yêu nước gắn với “Xây dựng Hội vững mạnh về chính trị, tư tưởng”. Hội...

Phát triển hợp tác xã gắn với tái cơ cấu nông nghiệp

Thực hiện cơ cấu lại ngành Nông nghiệp theo hướng phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh nông sản, các hợp tác xã (HTX) nông nghiệp giữ vai trò quan trọng trong tổ chức, nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp. HTX sản xuất và kinh doanh nông sản sạch Lâm Thao (xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao) có diện tích canh tác...

Cùng chuyên mục

Sông Hồng, sông Lô vượt Báo động 3, 7.000 hộ dân ở Phú Thọ phải di dời

Mực nước trên sông Hồng và sông Lô đoạn qua Phú Thọ sáng ngày 11.9 đã vượt mức Báo động 3, khiến hơn 7.000 hộ dân tại nhiều huyện phải di dời. Lũ sông Hồng, sông Lô vượt mức Báo động 3, đã có hơn 7.000 hộ dân tại nhiều huyện ở Phú Thọ phải di dời. Ảnh: Tô Công. Theo Báo cáo nhanh của Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh Phú Thọ, hồi...

Tân Sơn (Phú Thọ) tổ chức chiến dịch truyền thông giáo dục, bảo vệ trẻ em

Vừa qua, Hội LHPN huyện Tân Sơn phối hợp với huyện Đoàn, Hội Đồng đội, Công an huyện Tân Sơn tổ chức chiến dịch truyền thông giáo dục, bảo vệ trẻ em và Khai mạc Hè năm 2024. Bà Định Thị Thu Hiền, Chủ tịch Hội LHPN huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ và các em thiếu nhi Hướng ứng Tháng hành động vì trẻ em năm 2024 với chủ đề: "Hành động thiết thực, ưu tiên nguồn lực cho trẻ...

6 tháng, doanh thu từ du lịch ước đạt 2.697 tỷ đồng

Theo báo cáo của Sở VHTT&DL, doanh thu từ du lịch trên địa bàn tỉnh 6 tháng đầu năm ước đạt 2.697 tỷ đồng, ước tăng 13% so cùng kỳ. Đoàn presstrip “về với cội nguồn dân tộc” trải nghiệm Tour đêm Đền Hùng. Cụ thể, hoạt động du lịch 6 tháng đầu năm trên địa bàn tỉnh có sự tăng trưởng mạnh mẽ, tích cực, nhiều khởi sắc. Trong 6 tháng, Sở VHTT&DL đã hướng dẫn các địa phương triển...

56 tác phẩm xuất sắc được trao giải Báo chí tỉnh Phú Thọ lần thứ XIV

Ngày 17/6, Hội Nhà báo tỉnh Phú Thọ phối hợp với Hội đồng Giải báo chí tỉnh tổ chức trao Giải báo chí tỉnh Phú Thọ lần thứ XIV, Giải báo chí về công tác xây dựng Đảng năm 2024 và gặp mặt kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam. 03.06.2024 Trailer Giải Báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa, Thể thao và Du lịch” lần thứ Hai 23.05.2024 Công bố thể lệ...

Dấu tích nguồn cội ở Sơn Vi

Nằm cách Đền Hùng không xa, Làng Sơn Vi (xã Sơn Vi, huyện Lâm Thao) là một trong những làng thuộc Kinh đô Văn Lang xưa. Những trầm tích, dấu ấn lịch sử xen lẫn với những câu chuyện truyền thuyết được lưu truyền từ xa xưa vẫn được người dân nơi đây lưu giữ, bảo tồn như minh chứng sống động cho nền văn hóa Sơn Vi - nơi được các nhà khảo cổ, nhà khoa học tìm...

Dẻo thơm bánh sắn Phong Châu

Đến với huyện Phù Ninh không thể không nhắc đến bánh sắn Phong Châu, sản phẩm được chứng nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao năm 2024 của tỉnh.

Tăng cường trải nghiệm Hát Xoan cho học sinh

Thời gian qua, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh đã đẩy mạnh tổ chức cho học sinh tham quan, giao lưu, trải nghiệm Hát Xoan tại các phường Xoan cổ. Qua đó, giáo dục các em về việc bảo vệ, giữ gìn và phát huy di sản văn hóa Hát Xoan. Cùng với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, Hát Xoan đã được biên soạn và đưa vào chương trình Giáo dục địa phương của tỉnh Phú Thọ, theo...

Chung kết môn bóng rổ Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ X

Sáng 13/5, chung kết bóng rổ khối THCS trong khuôn khổ Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ X - Khu vực I đã được tổ chức tại Nhà đa năng Trường THPT Kỹ thuật Việt Trì. BTC trao huy chương cho các VĐV đoạt giải tại nội dung nữ. Trận đấu diễn ra giữa đội Bắc Giang và Điện Biên ở nội dung nam, Phú Thọ và Bắc Giang ở nội dung nữ. Các VĐV thi đấu theo thể...

Lấy ý kiến tham gia dự án Luật Di sản văn hóa

Ngày 14/5, Đoàn ĐBQH tỉnh phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức hội nghị lấy ý kiến tham gia vào dự án Luật Di sản văn hóa (sửa đổi). Đồng chí Nguyễn Thành Nam - TUV, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh chủ trì hội nghị. Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nguyễn Thành Nam chủ trì hội nghị Luật Di sản văn hóa được Quốc hội khóa X thông qua...

Nâng cao hiệu quả trồng, chế biến chè

Với diện tích trên 14.000ha, cây chè có vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp và công nghiệp chế biến của tỉnh. Để nâng cao giá trị và phát triển bền vững, cây chè đang từng bước được nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả từ chế biến. Sản xuất chè phục vụ xuất khẩu tại Công ty TNHH đầu tư và phát triển trà UT, xã Vân Lĩnh, huyện Thanh Ba. Thời gian qua, ứng dụng khoa...

Tin nổi bật

Tin mới nhất