Phí công đoàn 2% trở thành gánh nặng với doanh nghiệp có nhiều người lao động

Đề xuất doanh nghiệp trên 3.000 người, kinh phí công đoàn chỉ 1%

Phát biểu tại phiên họp, tranh luận với các đại biểu tại phiên họp về vấn đề phí công đoàn 2%, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn ĐBQH TP.Hà Nội) cho biết, từ năm 1957, kinh phí công đoàn 2% được duy trì là hợp lý. Bởi người lao động thời kỳ này chủ yếu là cán bộ, nhân viên làm việc trong cơ quan nhà nước. Kinh phí trích ra do nhà nước cấp. Tuy nhiên, ông Trí cho rằng, mức kinh phí này không còn hợp lý với bối cảnh hiện nay. Cụ thể, hiện nay, số lượng doanh nghiệp ở Việt Nam rất lớn, số lượng người lao động trong doanh nghiệp đông, từ vài trăm, vài nghìn, thậm chí đến cả vạn người.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí cho hay, đóng phí công đoàn 2% trở thành gánh nặng với doanh nghiệp có nhiều người lao động.

“Nặng đến mức doanh nghiệp không mở rộng được, thậm chí không duy trì hoạt động được thì người lao động mất việc; thu hẹp doanh nghiệp, đầu tư FDI giảm, nền kinh tế đất nước sẽ bị ảnh hưởng, người lao động thất nghiệp”, đại biểu đoàn TP. Hà Nội Trí lo ngại.

Để phù hợp với điều kiện hiện nay, ông Nguyễn Anh Trí đề nghị, đối với doanh nghiệp dưới 500 lao động, mức kinh phí công đoàn là 2%. Doanh nghiệp có 500 lao động đến dưới 3.000 người, mức này là 1,5%. Doanh nghiệp trên 3.000 người thì kinh phí công đoàn chỉ 1%.

Bên cạnh đó, đại biểu Đoàn TP. Hà Nội cho rằng, dự Luật cần có quy định nhiều hơn về việc doanh nghiệp phải quan tâm đời sống tinh thần, văn hóa, thể thao giải trí với người lao động.

Mức phí công đoàn 2% có hợp lý?

Trước đó, đại biểu Trần Nhật Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An) đề nghị tiếp tục duy trì mức kinh phí công đoàn 2% và quy định như dự thảo Luật. Bởi nguồn kinh phí công đoàn đã được duy trì và phát huy có hiệu quả hơn 60 năm qua, từ năm 1957 khi có Luật Công đoàn đến nay. Nguồn kinh phí này được sử dụng tại công đoàn cơ sở chủ yếu để chăm lo đời sống cho đoàn viên, người lao động, như thăm hỏi, ốm đau, quà tết, quà sinh nhật, hoặc tổ chức các hoạt động về văn hóa thể thao.

Bên cạnh đó, ông Minh nói dự thảo luật đã bổ sung một số nội dung để phù hợp với thực tiễn, như quy định tạm dừng, miễn giảm đóng kinh phí công đoàn với các tổ chức, doanh nghiệp gặp khó khăn. Vì vậy, khi thực hiện chính sách này nguồn thu từ kinh phí công đoàn dự kiến sẽ giảm.

Tuy nhiên, khi đó công đoàn cấp trên vẫn thực hiện hỗ trợ và bảo vệ duy trì quyền lợi cho đoàn viên, người lao động tại công đoàn cơ sở thuộc trường hợp tạm dừng, miễn giảm đóng kinh phí công đoàn.

“Do đó, việc luật hóa và tiếp tục duy trì mức 2% kinh phí công đoàn như quy định của dự thảo luật là hết sức cần thiết, bảo đảm cho công đoàn thực hiện tốt trách nhiệm của mình đối với đoàn viên, người lao động, trách nhiệm trong xây dựng quan hệ lao động hài hòa, tiến bộ, góp phần ổn định và phát triển các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp”, đại biểu Trần Nhật Minh nhấn mạnh.

Giải trình về vấn đề này, Chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang cho biết, về kinh phí công đoàn, đại đa số đại biểu đồng tình với mức 2% và trong quá trình soạn thảo đã báo cáo tiếp thu giải trình những ý kiến có liên quan về kinh phí công đoàn.

“Kinh phí công đoàn được để lại tại công đoàn cơ sở hiện hành hiện nay đang là 75% để chăm lo cho người lao động. Thực tế rất hoan nghênh nhiều chủ doanh nghiệp tại các doanh nghiệp có chế độ phúc lợi cao hơn, có lợi cho người lao động. Những vấn đề về doanh nghiệp gặp khó khăn thì Ban soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã thiết kế tại Điều 30 một điều khoản mới so với Luật Công đoàn (2012), đó là vấn đề miễn, giảm, tạm dừng đóng kinh phí công đoàn”, ông Nguyễn Đình Khang cho biết thêm.

Về tài chính công đoàn, ông Khang cho hay, ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra thiết kế theo hướng không quy định trong luật việc phân chia kinh phí công đoàn trong bối cảnh có nhiều tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở nhằm bảo đảm linh hoạt, hài hòa.

“Cơ quan soạn thảo đồng tình đề xuất dự luật chỉ quy định có tính nguyên tắc việc phân chia kinh phí công đoàn cho tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp. Sau này sẽ có các quy định chi tiết của Chính phủ và Tổng liên đoàn để hướng dẫn thực hiện”, Chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam nói.

Cần quy định chi tiết việc đầu tư nhà ở xã hội

Đóng góp vào dự thảo luật, đại biểu Trần Kim Yến (đoàn ĐBQH TP.HCM) cho hay, tại dự thảo có quy định về “việc đầu tư nhà ở xã hội”. Đây là nội dung mới mà Quốc hội, Chính phủ giao cho Công đoàn. Tuy nhiên, nếu chỉ ghi vào dự thảo luật 1 dòng mà không được cụ thể hóa, chi tiết rõ ràng hơn thì sẽ rất khó cho tổ chức Công đoàn khi thực hiện nhiệm vụ rất mới này.

Nếu luật không cụ thể, khi triển khai, công đoàn phải đi xin bộ, ngành, Chính phủ hoặc Quốc hội tốn thời gian, kéo dài, chậm tiến độ. Thậm chí là tổ chức công đoàn không thực hiện được nhiệm vụ này.

Dự thảo luật yêu cầu “cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có trách nhiệm thực hiện ngay biện pháp khắc phục, bảo đảm an toàn lao động, kể cả trường hợp phải tạm ngừng hoạt động trong trường hợp phát hiện nơi làm việc có yếu tố ảnh hưởng hoặc nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng người lao động”. Quy định như trên là hợp tình, hợp lý. Nhưng thực tiễn, theo bà Trần Kim Yến, công đoàn rất khó thực hiện thẩm quyền này, nếu không quy định rõ hơn, vì đây là chức năng, nhiệm vụ của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

Trong trường hợp chưa rà soát và bổ sung được, đại biểu đoàn TP.HCM đề xuất quy định: “Công đoàn báo cáo với cơ quan có thẩm quyền. Vì chức năng và khả năng của công đoàn khó có thể đưa ra quyết định yêu cầu dừng, mà công đoàn đưa ra doanh nghiệp chưa chắc đã chấp nhận vì gây thiệt hại cho sản xuất”.

ĐBQH Trần Kim Yến cũng chỉ ra, tài chính của công đoàn là rất lớn, nên nguồn thu, quản lý, sử dụng tài chính công đoàn ngoài việc phải theo quy định chung của pháp luật về tài chính, cũng cần có sự độc lập theo quy định riêng của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam để phục vụ cho người lao động, công nhân.

ĐBQH cho rằng, phải quản lý chặt chẽ, kể cả việc quyết định giảm, miễn đóng kinh phí công đoàn; việc kiểm tra, thanh tra tài chính công đoàn từ Trung ương.

Về cán bộ Công đoàn chuyên trách, theo đại biểu Trần Kim Yến, cần có quy định sự chủ động về biên chế, số lượng cán bộ công đoàn chuyên trách theo số lượng công đoàn cơ sở, đoàn viên công đoàn và khả năng chi trả lương từ nguồn tài chính công đoàn.

“Có những công đoàn cấp huyện quản lý trên 2.000 công đoàn cơ sở và gần 150.000 đoàn viên công đoàn mà chỉ có 13 cán bộ công đoàn thì sẽ rất khó đảm bảo về hoạt động cũng như chất lượng”, đại biểu Yến dẫn chứng.