Phát triển du lịch Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát gắn với bảo tồn

Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát, nằm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, là một trong những khu bảo tồn thiên nhiên độc đáo của Việt Nam. Được thành lập vào năm 2002 với diện tích trên 18.000 ha, Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát không chỉ là nơi bảo vệ và gìn giữ hệ sinh thái rừng đa dạng mà còn gắn liền với nhiều di tích lịch sử quan trọng của dân tộc.

Nơi đây, với sự phong phú về các loài động, thực vật cùng giá trị lịch sử quý báu, đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Tuy nhiên, để phát triển du lịch bền vững tại khu vực này, việc gắn kết chặt chẽ giữa phát triển du lịch và bảo tồn thiên nhiên là yếu tố cốt lõi, nhằm giữ gìn vẻ đẹp tự nhiên cũng như di sản văn hóa, lịch sử cho thế hệ mai sau.

Tiềm năng phát triển du lịch 

Với vị trí nằm trên địa bàn huyện Tân Biên, Tây Ninh, Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát là khu rừng đặc dụng rộng lớn, chứa đựng sự đa dạng sinh học phong phú của hệ sinh thái rừng khô nhiệt đới. 

Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát là nơi bảo tồn một trong những khu rừng nhiệt đới hiếm hoi ở Việt Nam, với hệ sinh thái rừng bán thường xanh trên đất thấp đặc trưng. Khu vực này được coi là một trong những “lá phổi xanh” của miền Đông Nam Bộ, cung cấp môi trường sống cho hàng trăm loài động, thực vật phong phú.

Theo thống kê, nơi đây có khoảng 700 loài thực vật, 49 loài thú, 203 loài chim và hơn 60 loài bò sát và lưỡng cư. Đặc biệt, vườn là nơi cư trú của nhiều loài động vật quý hiếm, trong đó có các loài động vật được liệt vào Sách Đỏ Việt Nam và thế giới như bò tót, voọc bạc, voọc chà vá chân đen và nhiều loài chim quý như sếu đầu đỏ, cò nhạn, hạc cổ trắng.

Lò Gò – Xa Mát còn có hệ sinh thái rừng ngập nước ven sông, nơi sinh sống của nhiều loài thủy sinh và các loài chim di cư. Điều này đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên phong phú, trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà nghiên cứu và những du khách yêu thích thiên nhiên.

Bên cạnh sự đa dạng sinh học, Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát còn gắn liền với nhiều di tích lịch sử có giá trị, đặc biệt là những dấu ấn của cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Khu vực này từng là căn cứ địa quan trọng của quân và dân miền Nam trong hai cuộc kháng chiến, với các di tích như căn cứ cách mạng Trung ương Cục Miền Nam. Chính yếu tố này đã giúp Lò Gò – Xa Mát không chỉ là điểm đến cho những ai yêu thiên nhiên mà còn thu hút những du khách quan tâm đến lịch sử, văn hóa.

Du khách đến đây không chỉ có cơ hội khám phá cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, tận hưởng không khí trong lành mà còn được tham quan, tìm hiểu về những câu chuyện lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.

Bảo tồn thiên nhiên và phát triển du lịch bền vững

Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã nhận thức rõ rằng phát triển du lịch nếu không được quản lý tốt có thể dẫn đến sự suy thoái nghiêm trọng về môi trường, đe dọa các hệ sinh thái tự nhiên và mất đi nguồn tài nguyên du lịch lâu dài. Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát cũng không ngoại lệ, việc khai thác du lịch một cách ồ ạt, thiếu kế hoạch có thể gây tổn hại đến hệ sinh thái rừng và các loài động, thực vật quý hiếm nơi đây.

Trong những năm qua, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát đã chú trọng triển khai các biện pháp bảo tồn đa dạng sinh học kết hợp với phát triển du lịch bền vững. Các chương trình tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về bảo vệ môi trường, bảo tồn động vật hoang dã được đẩy mạnh, nhằm nâng cao ý thức của người dân địa phương cũng như du khách trong việc giữ gìn cảnh quan thiên nhiên.

Bên cạnh đó, các tuyến du lịch sinh thái tại vườn quốc gia được tổ chức theo phương châm tôn trọng tự nhiên, không làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái và hạn chế tối đa các hoạt động có thể gây tác động tiêu cực đến môi trường.

Một trong những giải pháp quan trọng trong việc phát triển du lịch gắn với bảo tồn thiên nhiên tại Lò Gò – Xa Mát là phát triển các tour du lịch sinh thái có sự tham gia của cộng đồng địa phương. Các tour này không chỉ giúp du khách có cơ hội trải nghiệm thiên nhiên hoang dã, tìm hiểu về đời sống động, thực vật mà còn giúp người dân địa phương tham gia vào hoạt động du lịch, tạo nguồn thu nhập ổn định. Điều này vừa giúp giảm áp lực lên tài nguyên rừng vừa tạo điều kiện cho người dân sống hài hòa với thiên nhiên.

Các hoạt động du lịch tại Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát

Hiện nay, du lịch sinh thái tại Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát đang ngày càng được quan tâm và phát triển với nhiều loại hình đa dạng. Du khách có thể tham gia các hoạt động trekking, đi bộ đường dài qua các cánh rừng nguyên sinh để khám phá cảnh quan thiên nhiên hoang sơ và chiêm ngưỡng sự đa dạng của các loài động, thực vật.

Các tour thám hiểm rừng đêm là một trải nghiệm thú vị dành cho những ai yêu thích sự mạo hiểm, nơi du khách có thể ngắm nhìn các loài động vật hoạt động vào ban đêm và cảm nhận vẻ đẹp huyền bí của rừng già.

Ngoài ra, Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát còn tổ chức các hoạt động trải nghiệm văn hóa địa phương, nơi du khách có thể tìm hiểu về cuộc sống của các cộng đồng dân tộc thiểu số sinh sống quanh khu vực vườn quốc gia.

Du khách có thể tham gia các hoạt động như học cách chế biến món ăn đặc sản của người dân địa phương, tham gia các lễ hội truyền thống hoặc cùng người dân tham gia vào các hoạt động sản xuất nông nghiệp gắn liền với đời sống hàng ngày.

Không chỉ dừng lại ở đó, với những du khách yêu thích lịch sử, họ có thể tham quan các di tích lịch sử quan trọng gắn liền với khu vực này như căn cứ Trung ương Cục Miền Nam. Đây là những điểm đến mang đậm giá trị lịch sử, giúp du khách hiểu hơn về quá trình kháng chiến anh dũng của quân và dân ta trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.

Theo số liệu từ Ban quản lý Vườn Quốc gia, trong năm 2023, khu vực này đã đón hơn 50.000 lượt du khách, một con số đáng khích lệ. Sự tăng trưởng du lịch tại Lò Gò – Xa Mát không chỉ giúp quảng bá hình ảnh thiên nhiên hoang dã và di sản lịch sử của khu vực mà còn đóng góp quan trọng vào nguồn thu cho địa phương.