Theo phân tích dữ liệu bầu cử sơ bộ của New York Times, nhiều cử tri ở các thành trì của đảng Dân chủ trên khắp nước Mỹ, từ trung tâm thành phố đến vùng ngoại ô, đã không đi bỏ phiếu cho Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris. Con số này thấp hơn so với tỷ lệ năm 2020 của Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Dữ liệu này đã tô đậm bức tranh về chiến thắng áp đảo của ông Trump. Tổng thống đắc cử giành được Nhà Trắng không chỉ vì ông đã vận động được những người ủng hộ và cá nhân còn phân vân, mà còn nhờ nhiều cử tri theo đảng Dân chủ không tham gia cuộc bầu cử năm 2024. Một phần có lẽ vì họ không thích cả hai ứng viên.
Tại các hạt đảng Dân chủ chiến thắng lớn vào năm 2020, bà Harris nhận ít hơn 1,9 triệu phiếu so với ông Biden. Trong khi đó, tại 47 bang gần như đã hoàn tất kiểm phiếu, các hạt có nhiều cử tri Cộng hòa giúp ông Trump thêm 1,2 triệu phiếu bầu trong năm 2024.
Sự sụt giảm này diễn ra trên cả phương diện nhân khẩu học và kinh tế. Xu hướng rõ ràng nhất ở các hạt có tỷ lệ tăng trưởng việc làm cao nhất, các hạt mất nhiều việc làm nhất và các hạt có tỷ lệ cử tri trình độ đại học cao nhất. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cũng giảm ở những nhóm vốn có truyền thống ủng hộ đảng Dân chủ, gồm các khu vực có nhiều cử tri da đen theo đạo Thiên chúa và Do Thái.
Ngoài ra, việc những thành phố then chốt, như Detroit và Philadelphia, cũng chứng kiến khuynh hướng này khiến bà Harris đặc biệt khó khăn để giành lợi thế ở các bang chiến trường Michigan và Pennsylvania.
Đây là những dấu hiệu cho thấy đảng Dân chủ cần đổi mới cách tiếp cận để thu hút những cử tri đã mệt mỏi vì thông điệp chống lại ông Trump và mất lòng tin vào cả hai đảng. Bởi rõ ràng trong 3 kỳ bầu cử trước đó năm 2018, 2020, 2022, rất nhiều người vẫn đi bỏ phiếu và đem lại tin vui cho đảng Dân chủ.
Những con số đáng báo động
Tại bang chiến trường Pennsylvania, chiến thắng của ông Trump phần nào nhờ một lý do khó tin, đến từ 5 hạt có tỷ lệ cử tri Dân chủ đăng ký cao nhất: Allegheny, Delaware, Lackawanna, Montgomery và Philadelphia.
Bà Harris có được những hạt này, nhưng không đủ biên độ cần thiết để vượt qua các khu vực có nhiều cử tri đảng Cộng hòa. Tổng số cử tri đi bỏ phiếu đã giảm so với năm 2020 ở 5 thành trì của đảng Dân chủ, giải thích một phần lý do bà Harris có ít hơn ông Biden 78.000 phiếu bầu. Trong khi đó, ông Trump có thêm 24.000 phiếu tại 5 hạt này.
Điều này khiến bà Harris gần như “không có cửa” thắng tại Pennsylvania. Tính đến ngày 10/11, ông Trump dẫn trước với 145.000 phiếu.
Tại Wisconsin, tỷ lệ cử tri tham gia bỏ phiếu nhìn chung là cao, nhưng các hạt có nhiều cử tri Dân chủ không thể theo kịp các hạt có nhiều cử tri Cộng hòa.
Tại 8 hạt gồm Milwaukee, Madison và các vùng ngoại ô xung quanh, so với ông Biden, bà Harris vượt khoảng 20.000 phiếu. Nhưng ông Trump cũng đạt được số phiếu tương đương. Ở phần còn lại của Wisconsin, đảng Dân chủ bị đánh bại.
Tại Michigan, ông Trump có lợi thế chủ yếu nhờ tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu ở hạt Wayne sụt giảm. Hạt Wayne có thành phố Detroit và các vùng ngoại ô như Dearborn và Hamtramck, nguồn phiếu bầu quan trọng nhất của đảng Dân chủ. Mặc dù bà Harris nắm được hạt Wayne, nhưng ít hơn số phiếu của ông Biden khoảng 61.000, giảm 10%, trong khi ông Trump giành thêm 24.000 phiếu, tăng khoảng 9%.
Sự thay đổi này đã khép lại hy vọng chiến thắng của bà Harris tại Michigan, nơi ông Trump dẫn trước khoảng 81.000 phiếu.
Tỷ lệ cử tri Mỹ đi bỏ phiếu bầu tổng thống Mỹ ở nhiều nơi giảm so với năm 2020. Ảnh: New York Times.
Hồi chuông cảnh báo với đảng Dân chủ không chỉ gói gọn trong các bang chiến trường. Trong 47 bang đã kiểm phiếu xong, bà Harris giành được ít phiếu bầu hơn ông Biden ở 36 bang.
Tại các hạt đô thị trên toàn quốc, bà Harris có ít hơn 2 triệu phiếu so với ông Biden. Tổng số phiếu bầu ở các hạt này giảm khoảng 1,7 triệu.
Xu hướng này đặc biệt nổi bật ở Hạt Cook III của Chicago – thành phố lớn thứ 3 của Mỹ. Tổng số cử tri đi bỏ phiếu tại đây giảm 20%. Ông Trump thu được số phiếu tương đương năm 2020, nhưng tổng số phiếu của bà Harris lại kém ông Biden hơn 417.000 phiếu.
Tuy nhiên, ở vùng ngoại ô, có bằng chứng cho thấy ông Trump đã thuyết phục thành công cử tri của ông Biden thay đổi quan điểm. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu ở các hạt vùng ngoại ô vẫn giữ nguyên từ năm 2020, nhưng bà Harris có ít hơn ông Biden khoảng 940.000 phiếu, trong khi ông Trump có thêm 1,3 triệu phiếu.
Ở các hạt có ít nhất 40% người da trắng có bằng đại học, tổng số cử tri đi bỏ phiếu đã giảm khoảng 230.000 phiếu, hay 3%, so với năm 2020. So với ông Biden, bà Harris sụt khoảng 271.000 phiếu, trong khi ông Trump giành thêm 61.000 phiếu.
Giấc mơ “xanh hóa” Texas kéo dài hàng thập niên của đảng Dân chủ tiếp tục thất bại. Dù tổng số cử tri đi bỏ phiếu ngang bằng 4 năm trước, bà Harris có ít hơn ông Biden khoảng 450.000 phiếu, trong khi ông Trump có thêm 485.000 phiếu.
New Jersey là nơi các ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ thường chiến thắng với khoảng cách khoảng 15 điểm phần trăm, nhưng con số này của bà Harris là 5 điểm – thấp nhất trong hơn 3 thập niên qua. Tổng số cử tri đi bỏ phiếu ở bang giảm khoảng 442.000 phiếu, nhưng ông Trump lại được thêm 26.000 phiếu, còn bà Harris kém ông Biden tới 475.000 phiếu.
“Ngày tận thế của đảng Dân chủ”
Có nhiều lý do dẫn tới xu hướng này.
Đầu tiên, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu có thể sụt giảm sau khi con số này đạt kỷ lục vào năm 2020, một phần nhờ những thay đổi quy tắc trong đại dịch Covid-19 làm tăng tỷ lệ bỏ phiếu qua thư.
Thứ 2, một số nhà phân tích chỉ ra bà Harris chịu ảnh hưởng của xu thế hậu đại dịch, trong đó cử tri có chiều hướng ủng hộ người mới thay vì các đương kim, bất chấp đường lối chính trị của họ ra sao. Điều này diễn ra ở các quốc gia như Nhật Bản, Nam Phi, Hàn Quốc và Anh.
Thứ 3, kết quả sít sao ở các bang dao động cho thấy đảng Dân chủ đã có cơ hội đánh bại ông Trump một lần nữa. Một số quan chức nhận định bà Harris không đủ thời gian cải tổ chiến dịch sau khi ông Biden – người có mức độ ủng hộ giảm mạnh sau chiến thắng năm 2020 – rút lui.
Thứ 3, nhiều người chỉ trích thông điệp tranh cử của phó tổng thống, cho rằng bà lãng phí công sức khi đeo đuổi cử tri đảng Cộng hòa bằng cách vận động tranh cử cùng các nhân vật bảo thủ và rao giảng về các mối đe dọa với nền dân chủ. Thay vào đó, họ nói bà nên dành thời gian chia sẻ các chính sách kinh tế sẽ ảnh hưởng ra sao đến một bộ phận quan trọng nhưng bất mãn.
Thất bại của bà Harris được cho là thông điệp chưa đủ sức thuyết phục. Ảnh: New York Times.
Theo chuyên gia Branden Snyder, một số nhà hoạt động tại Detroit (Michigan) đã đặt câu hỏi về việc bà Harris mời bà Liz Cheney – cựu Hạ nghị sĩ của đảng Cộng hòa – vận động chung tại thành phố này. Ông cho biết nhiều cử tri tiến bộ trong thành phố coi bà Harris có quan điểm trung dung, nên họ sẽ cảm thấy thuyết phục hơn nếu một người có quan điểm tự do nói về lý do nên bỏ phiếu cho phó tổng thống.
Ông Snyder cũng kể thêm trong tuần cuối trước ngày bầu cử, tại nhà một phụ nữ trung niên da đen, ông không thể tìm ra cách thuyết phục bà đi bỏ phiếu. Phụ nữ da đen từ lâu đã là một trong những nhóm trung thành nhất của đảng Dân chủ.
“Khi phụ nữ da đen không bỏ phiếu vì cho rằng có bỏ phiếu cũng không thay đổi được điều gì, khoảnh khắc đó là ngày tận thế với đảng Dân chủ”, ông nói.
Thứ 4, sự khác biệt trong cấu trúc vận động tranh cử giữa đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ cũng cần chú trọng. Chiến dịch của bà Harris, với nguồn tiền dồi dào, dựa vào phong cách truyền thống, trong đó bố trí nhân viên vận động trực tiếp tại các văn phòng trên khắp các bang chiến trường.
Ở mức độ nào đó, chương trình này hiệu quả, khi bà Harris có nhiều phiếu hơn so với ông Biden ở một số bang chiến trường. Song thành tích này bị lu mờ bởi chiến tích của ông Trump.
Trong khi đó, ông Trump đã tận dụng ngay các quy định bầu cử liên bang mới, lần đầu tiên cho phép các chiến dịch phối hợp trực tiếp với các nhóm bên ngoài thúc đẩy cử tri đi bỏ phiếu.
“Ông Trump có cách tiếp cận mạnh mẽ và táo bạo hơn, liên tục truyền tải thông điệp sắc bén qua các buổi vận động, podcast và trong những lần xuất hiện. Trong khi đó, đảng Dân chủ dường như chỉ tập trung vào 7 bang chiến địa và chỉ có vậy”, Donna Brazile – cựu Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Dân chủ – chia sẻ.
