Ông Trump giành chiến thắng bầu cử Mỹ, “cơn ác mộng” thuế quan trở lại, Trung Quốc lo?

Nguy cơ thuế mới từ Mỹ, Trung Quốc có lý do để lo lắng. (Nguồn: Shutterstock)

Mức thuế này cao hơn nhiều so với mức 7,5% – 25% được áp dụng đối với hàng hóa Trung Quốc trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump, trong khi nền kinh tế Trung Quốc hiện đang ở trạng thái dễ bị tổn thương hơn nhiều.

Năm 2018, thị trường bất động sản Trung Quốc rất mạnh, thúc đẩy khoảng 1/4 hoạt động kinh tế của nước này. Trong bối cảnh đó, khả năng tài chính của chính quyền địa phương, vốn phụ thuộc rất nhiều vào việc đấu giá đất cho các dự án nhà ở, rất vững mạnh.

Điều này đã giúp Bắc Kinh chống chịu được cú sốc thuế quan.

Tuy nhiên, kể từ năm 2021, lĩnh vực bất động sản của đất nước đã sa vào đà suy thoái nghiêm trọng và doanh thu của chính quyền địa phương cũng giảm mạnh. Việc dư thừa nguồn cung nhà ở đồng nghĩa với việc lĩnh vực này khó có thể trở lại vị trí dẫn dắt tăng trưởng cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), sự suy thoái của lĩnh vực bất động sản cũng khiến chính quyền địa phương gánh chịu khoản nợ khổng lồ, ước tính lên tới 147.000 tỷ Nhân dân tệ (NDT) vào cuối năm 2023.

Nếu tính cả nợ hộ gia đình và doanh nghiệp, con số này còn vượt quá 350.000 tỷ NDT – gấp khoảng ba lần quy mô nền kinh tế, theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế.

Mặc dù chính phủ Trung Quốc đang lên kế hoạch hỗ trợ tài chính để kiềm chế các khoản nợ, gánh nặng nợ nần này vẫn rất lớn, hạn chế khả năng ứng phó của nước này trước bất kỳ cú sốc tăng trưởng nào từ bên ngoài.

Nhu cầu nội địa yếu cũng là một vấn đề nan giải. Tiền lương và lương hưu thấp, tỷ lệ thất nghiệp ở giới trẻ cao và mạng lưới an sinh xã hội yếu kém khiến chi tiêu hộ gia đình của Trung Quốc ở dưới mức 40% GDP, thấp hơn khoảng 20 điểm phần trăm so với mức trung bình toàn cầu.

Tuy nhiên, cho đến nay, chính phủ Trung Quốc lại tập trung vào việc nâng cấp lĩnh vực sản xuất phụ thuộc vào xuất khẩu. Điều này giúp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đạt được những thành công đáng kể trong lĩnh vực xe điện, năng lượng Mặt Trời và pin.

Nhưng đồng thời nó cũng dẫn đến việc hàng hóa Trung Quốc bị áp thuế ở Mỹ, châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ và nhiều nơi khác. Trung Quốc có thể thúc đẩy doanh số xuất khẩu ở những lĩnh vực mà nước này có khả năng cạnh tranh cao, nhưng lại không thể kiểm soát được nhu cầu bên ngoài.

Bên cạnh đó, áp lực giảm phát đang gia tăng do khủng hoảng bất động sản, nợ nần chồng chất và tiêu dùng.

Ngoài ra, khả năng giảm giá đồng NDT cũng bị hạn chế. Dự báo, đồng NDT có thể phải giảm 18% so với đồng USD mới có thể bù đắp hoàn toàn mức thuế 60% của Mỹ, có nghĩa là tỷ giá sẽ ở mức 8,5 NDT đổi 1 USD, mức chưa từng thấy kể từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á những năm 1990.

Tất cả những yếu tố nói trên khiến nền kinh tế lớn thứ hai thế giới dễ bị tổn thương hơn trước nguy cơ áp thuế mới từ Mỹ.