Ông Trump đánh bại hoàn toàn kết quả thăm dò dư luận

Tính tới cuối ngày 6/11 giờ địa phương, kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ cho thấy ông Trump giành 295 phiếu đại cử tri, vượt con số 270 phiếu tối thiểu cần thiết để giành chiến thắng chung cuộc. Đối thủ của ông là bà Kamala Harris nhận được 226 phiếu.

Một lần nữa, giới chuyên gia thăm dò ý kiến cử tri Mỹ dự đoán sai kết quả bầu cử. Đây đã là cuộc bầu cử tổng thống thứ ba liên tiếp mà các hãng thăm dò dư luận không thể đánh giá đúng sự ủng hộ của cử tri dành cho ứng viên Cộng hòa Donald Trump. 

Tại tất cả bang chiến trường – nơi kết quả thăm dò chỉ vài ngày trước cho rằng mức độ ủng hộ đối với hai ứng viên gần như ngang nhau – ông Trump đều giành được thắng lợi hoặc đang dẫn trước với số phiếu đáng kể.

Theo Politico, vấn đề cốt lõi là các cử tri bầu cho ông Trump không tham gia các cuộc thăm dò dư luận. “Không rõ các hãng thăm dò có thể làm bất cứ điều gì để giải quyết vấn đề này hay không”, tạp chí này viết.

Sai lầm liên tiếp

Chênh lệch 2-3 điểm phần trăm giữa kết quả khảo sát và thực tế không phải điều chưa từng có tiền lệ trong lịch sử Mỹ. Mức độ sai lệch lần này không quá bất ngờ như năm 2016 hay quá lớn như năm 2020. Tuy nhiên, điều bất thường là trong 3 cuộc bầu cử liên tiếp, kết quả đều có xu hướng đánh giá quá cao phe Dân chủ.

Hồi năm 2016, đa số chuyên gia cho rằng bà Hillary Clinton sẽ đánh bại ông Trump. Sau đó, các hãng thăm dò dư luận đã điều chỉnh công thức tính toán, bổ sung nhiều hơn ý kiến của các cử tri không có bằng đại học.

Tuy nhiên, tới năm 2020, họ thậm chí ghi nhận sai lệch lớn hơn (dù khác với bốn năm trước đó, họ vẫn dự đoán đúng việc ông Biden đắc cử). Ví dụ, tại bang chiến địa Wisconsin, kết quả khảo sát của ABC News/Washington Post từng cho rằng Tổng thống Joe Biden dẫn trước ông Trump tới 17 điểm phần trăm. Chung cuộc, ông Biden chỉ hơn ông Trump chưa đầy 1 điểm phần trăm.

Tới cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022, niềm tin của người Mỹ vào thăm dò dư luận được phục hồi phần nào. Dù vậy, kết quả bầu cử lần này đã khiến niềm tin tiếp tục đổ vỡ.

New York Times và Đại học Siena, những đơn vị khảo sát dư luận hàng đầu nước Mỹ, cũng không đánh giá chính xác. Kết quả thăm dò cuối cùng được công bố vài ngày trước bầu cử cho thấy bà Harris dẫn trước ở Nevada và Wisconsin. Trên thực tế, ông Trump đã giành chiến thắng tại cả Wisconsin và Nevada.

Hai đơn vị này cũng đánh giá sự ủng hộ cho 2 ứng viên tại Georgia, North Carolina và Pennsylvania là bằng nhau. Trên thực tế, ông Trump đã thắng ở cả 3 bang này, qua đó thắng toàn bộ 7 bang chiến trường vốn đóng vai trò mang tính quyết định cuộc đua vào Nhà Trắng.

Điều chỉnh tình thế

Khi chiến thuật này không phát huy hiệu quả vào năm 2020, hàng loạt đơn vị thăm dò chuyển sang chiến thuật khác dường như còn đơn giản hơn: Điều chỉnh cách khảo sát để phù hợp với kết quả bầu cử.

Một số đặt ra trọng số đối với từng nhóm cử tri. Họ đặt thêm câu hỏi về lựa chọn của mỗi người trong các cuộc bầu cử trước đó và coi trọng ý kiến của những người từng bầu cho ông Trump hơn là các cử tri khác với mong muốn kéo số liệu khảo sát gần hơn với thực tế.

Những cách làm này hoàn toàn không giải quyết tận gốc vấn đề mà chỉ là giải pháp tình thế.

Việc dựa vào lựa chọn trong quá khứ “là cách sửa đổi thô bạo”, ông Cliff Young, lãnh đạo bộ phận quan hệ công chúng tại Mỹ của hãng thăm dò Ipsos, nói với Politico trước bầu cử. “Tuy nhiên điều chúng tôi thực sự muốn làm là bù đắp vào những cử tri bầu cho ông Trump nhưng không trả lời và không tham gia bất cứ cuộc thăm dò nào”.

Những gì vừa xảy ra cho thấy chiến thuật này cũng còn nhiều điểm yếu. Theo thống kê của FiveThirtyEight, kết quả trung bình của các cuộc thăm dò dư luận cho thấy ông Trump chỉ dẫn trước ở 3/7 bang chiến địa. Thực tế là ông Trump đã giành chiến thắng hoặc đang dẫn trước ở cả 7 bang.

Dù điều chỉnh không đem lại kết quả chính xác, những cuộc bầu cử không điều chỉnh trọng số thậm chí còn ghi nhận chênh lệch lớn hơn.

Thăm dò được công bố hôm 2/11 của Des Moines Register gây bất ngờ khi cho thấy bà Harris dẫn trước ông Trump tại bang Iowa với tỷ số 47%-44%. Kết quả cuối cùng là chiến thắng đậm với ông Trump: Ông giành được 56% phiếu của cử tri bang, so với 44% của bà Harris.

Bà Ann Selzer – người thực hiện khảo sát – được coi là chuyên gia thăm dò dư luận hàng đầu tại Iowa trong nhiều thập kỷ qua. Trong hai năm 2016 và 2020, bà là người hiếm hoi đánh giá đúng ảnh hưởng của ông Trump với số liệu thăm dò không sai lệch nhiều so với thực tế. Sai lầm lần này đã khiến danh tiếng của bà bị ảnh hưởng.

“Kết quả thăm dò của chúng tôi không tương đồng với lựa chọn cuối cùng của cử tri Iowa tại hòm phiếu hôm nay”, bà Selzer ra tuyên bố sau cuộc bầu cử. “Tôi sẽ xem xét lại dữ liệu từ nhiều nguồn với hy vọng hiểu được tại sao điều này xảy ra. Tôi sẵn sàng đón nhận bài học từ lần này”.