Ông Ishiba tiếp tục làm Thủ tướng, chông gai nào sẽ đón chờ chính phủ thiểu số?

Ông Ishiba Shigeru (đứng), Chủ tịch LDP, được bầu làm Thủ tướng Nhật Bản ngày 11/11. (Nguồn: Kyodo)

Đài truyền hình NHK đưa tin, Quốc hội Nhật Bản đã họp phiên đặc biệt vào đầu giờ chiều ngày 11/1 để bầu thủ tướng mới dựa trên kết quả bầu cử Hạ viện đã được tổ chức vào ngày 27/10. Trong cuộc bầu cử Hạ viện khi đó, liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ tự do (LDP) và đảng Công minh đã mất thế đa số tại cơ quan lập pháp này.

Kết quả được đoán trước

Sáng 11/11, tại phiên họp nội các bất thường, các thành viên trong nội các của Thủ tướng Ishiba Shigeru đã đồng loạt từ chức để mở đường cho cuộc họp Quốc hội vào buổi chiều.

NHK đưa tin, vòng 1 cuộc bầu cử thủ tướng tại Quốc hội Nhật Bản đã kết thúc mà không có ứng cử viên nào đạt được số phiếu quá bán. Chủ tịch LDP Ishiba và Chủ tịch đảng Dân chủ lập hiến (CDPJ) đối lập chính Noda Yoshihiko là hai ứng cử viên được nhiều phiếu nhất, lần lượt là 221 và 151 phiếu.

Cuộc bầu cử phải bước vào vòng 2 với hai ứng cử viên Ishiba và Noda. Theo kết quả vòng 2, Chủ tịch LDP Ishiba giành chiến thắng với 221 phiếu, qua đó tái đắc cử Thủ tướng. Trong khi đó, Chủ tịch CDPJ Noda đứng thứ hai với 160 phiếu. Có 84 phiếu không hợp lệ do ghi tên những người không được vào vòng 2.

Theo NHK, đây là lần đầu tiên sau 30 năm, việc bầu thủ tướng Nhật Bản tại Hạ viện phải bước vào vòng hai. Trước cuộc bỏ phiếu, các chuyên gia nhận định, nếu không có bất ngờ, ông Ishiba sẽ tiếp tục giữ vị trí đứng đầu chính phủ Nhật Bản, do sự phân tán phiếu ở các đảng đối lập tại Hạ viện, cũng như việc liên minh cầm quyền vẫn giữ thế đa số tại Thượng viện.

Ngay trong ngày 11/11, dự kiến Thủ tướng Ishiba sẽ công bố thành phần nội các mới, về cơ bản sẽ giữ nguyên như nội các ngày 1/10 nhưng có điều chỉnh ở 3 vị trí.

Cụ thể, ông Suzuki Keisuke và ông Eto Taku sẽ lần lượt được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Tư pháp và Bộ trưởng Nông, Lâm, Ngư nghiệp thay cho ông Makihara Hideki và ông Murakami Seiichiro, hai người không được bầu vào Hạ viện ngày 27/10.

Bên cạnh đó, ông Nakano Hiromasa của đảng Công Minh cũng sẽ được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch, thay ông Saito Tetsuo sẽ chuyển sang làm Chủ tịch đảng Công Minh.

Sau lễ nhậm chức của thủ tướng và nghi thức công nhận nội các dự kiến được tổ chức vào chiều tối cùng ngày tại Hoàng cung Nhật Bản ở thủ đô Tokyo, nội các mới của quốc gia Đông Bắc Á sẽ chính thức được thành lập.

Thách thức nhiệm kỳ mới

Thủ tướng Ishiba sẽ phải đối mặt nhiều thách thức khi dẫn dắt chính phủ thiểu số điều hành đất nước. (Nguồn: Asahi)

Ông Ishiba Shigeru tái đắc cử Thủ tướng Nhật Bản trong bối cảnh đảng CDPJ đối lập chính vươn lên mạnh mẽ tại Hạ viện, với việc cựu lãnh đạo CDJP Edano Yukio giữ vị trí Chủ tịch Ủy ban Hiến pháp Hạ viện, cơ quan lập pháp quan trọng nhất trong Quốc hội.

Việc này đồng nghĩa rằng, ông Ishiba và nội các sẽ phải điều hành đất nước với tư cách một chính phủ thiểu số và liên minh cầm quyền sẽ cần phải chú ý nhiều hơn đến các yêu cầu từ khối đối lập.

Trước thềm phiên họp Quốc hội, liên minh cầm quyền đã ra tín hiệu sẵn sàng hợp tác với đảng Dân chủ vì Nhân dân (DPP), một đảng đối lập nhỏ nổi lên sau cuộc bầu cử Hạ viện ngày 27/10 với việc giành được 28 ghế tại Hạ viện. LDP và DPP đã thảo luận về việc phối hợp chính sách, một bước quan trọng hướng tới việc đảm bảo một chính phủ ổn định.

Chủ tịch LDP Ishiba đã có các cuộc đàm phán riêng với Chủ tịch CDPJ đối lập chính Noda và Chủ tịch DPP Tamaki Yuichiro trước khi phiên họp Quốc hội khai mạc, đồng thời cho biết “sẽ có cách tiếp cận chân thành với tất cả các bên” và “quan trọng là đảm bảo rằng Nhật Bản là một quốc gia hòa bình và cải thiện đời sống của người dân” – một điểm đồng giữa cả 3 đảng.

Thách thức cấp bách nhất mà ông Ishiba phải đối mặt là dự thảo một ngân sách bổ sung cho năm tài chính đến tháng 3, dưới áp lực của cử tri và các đảng đối lập nhằm tăng chi tiêu cho phúc lợi và các biện pháp trợ cấp giá cả tăng cao.

Thủ tướng Nhật Bản dự kiến sẽ tổ chức một cuộc họp báo để giải thích các kế hoạch cho chính quyền của mình, bao gồm việc hợp tác với các đảng đối lập để thông qua dự luật ngân sách bổ sung cho năm tài chính 2024.

Ông Ishiba cũng có một loạt hoạt động quốc tế, bao gồm Hội nghị thượng đỉnh của Nhóm 20 nền kinh tế lớn (G20) tại Brazil vào ngày 18-19/11. Trong khuôn khổ chuyến công tác này, Chủ tịch LDP Ishiba đang cố gắng sắp xếp một điểm dừng chân tại Mỹ để gặp Tổng thống đắc cử Donald Trump.

Một số quan chức Nhật Bản lo ngại rằng, ông Trump có thể lại tấn công Tokyo bằng các biện pháp bảo hộ thương mại và khơi lại các yêu cầu để Tokyo trả nhiều hơn cho chi phí đồn trú của lực lượng Mỹ tại đất nước Mặt trời mọc.

Những vấn đề này phần lớn đã được giải quyết êm đẹp trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump (2017-2021), nhờ mối quan hệ chặt chẽ giữa ông với Thủ tướng Nhật Bản khi đó là Abe Shinzo. Có vẻ ông Ishiba dường như muốn tái lập mối quan hệ này.