Nông nghiệp Thái Bình: Trụ đỡ của nền kinh tế

Đẩy mạnh cơ giới hóa trong thu hoạch lúa.

Tự hào truyền thống

Trải qua 80 năm xây dựng, phát triển và hội nhập, trong bất kỳ hoàn cảnh nào ngành nông nghiệp Thái Bình vẫn luôn giành được những thành tựu to lớn, làm tròn vai trò nền tảng, trụ đỡ của nền kinh tế, có nhiều đóng góp tích cực, tạo động lực thúc đẩy sản xuất phát triển nhanh, bền vững, góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và trở thành “vựa lúa” của cả nước.

Từ thời xa xưa, Thái Bình đã là vùng đất phì nhiêu, thuận lợi cho canh tác lúa nước. Người dân đã biết quai đê, đắp đập, đào kênh mương để khai thác đất đai một cách hiệu quả. Trong suốt lịch sử phong kiến, Thái Bình không chỉ là vùng sản xuất nông nghiệp quan trọng mà còn đóng vai trò là kho lương thực, bảo đảm nguồn thực phẩm cho quân đội trong những cuộc chiến tranh vệ quốc. Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Thái Bình là hậu phương vững chắc với khẩu hiệu “Thóc thừa cân, quân vượt mức”. Năm 1966, Thái Bình là tỉnh đầu tiên ở miền Bắc đạt năng suất lúa 5,044 tấn/ha, ghi mốc son trong trang sử vàng của ngành nông nghiệp.

Thực hiện lời dạy của Bác Hồ, phấn đấu xây dựng Thái Bình trở thành tỉnh gương mẫu về mọi mặt, Đảng bộ và nhân dân Thái Bình luôn coi sản xuất nông nghiệp là nhiệm vụ hàng đầu, phát động cao trào thi đua lao động sản xuất giỏi, trên các cánh đồng đều dựng lên khẩu hiệu: “Cánh đồng 5 tấn chống Mỹ”, “Dũng sĩ 5 tấn”. Nhờ đó, năng suất lúa liên tục tăng, trong 10 năm (1965 - 1974) Thái Bình đã đóng góp cho trung ương 464.663 tấn lương thực, vượt kế hoạch được giao. Sau chiến tranh (giai đoạn 1975 - 1985), dưới sự lãnh đạo của Đảng, với phương châm phát triển sản xuất “Từ đất và sức lao động đi ra, từ lúa và lợn đi lên”, Thái Bình đã phát huy sức mạnh tổng hợp, từng bước phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân. Toàn tỉnh tập trung tổ chức lại sản xuất và cải tiến quản lý HTX nông nghiệp song song với đẩy mạnh phát triển sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Thời kỳ này, Thái Bình đã tạo thêm một bước chuyển mới trong thâm canh tăng năng suất cây trồng, đặc biệt là thâm canh cây lúa, mở rộng diện tích canh tác, nâng cao năng suất, luôn tiên phong trong công cuộc xây dựng đất nước trong tình hình mới...

Bứt phá đi lên

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, với cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển sản xuất, sự hỗ trợ của các cấp, các ngành ở trung ương và sự cố gắng của nhân dân, nông nghiệp, nông thôn Thái Bình đã có những bước phát triển vượt bậc, đạt được những mốc son mới. Ngành đã phối hợp với các sở, ngành, địa phương tham mưu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành, tổ chức triển khai thực hiện nhiều chương trình, đề án, cơ chế, chính sách thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, phát triển nông thôn và xây dựng nông thôn mới (NTM), góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, thích ứng với biến đổi khí hậu và hội nhập quốc tế. Năm 2024, trong lĩnh vực trồng trọt, tổng diện tích lúa cả năm đạt gần 148.000ha, năng suất đạt trên 125 tạ/ha. Diện tích cấy các giống lúa chất lượng cao tăng dần, chiếm 48,2% tổng diện tích, tăng 13,8% so với năm 2023. Diện tích sản xuất trồng trọt theo hướng an toàn, thực hành nông nghiệp tốt tăng dần theo từng năm. Đến nay, diện tích được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm đạt trên 1.276ha, tăng 1,5 lần so với năm 2020. Diện tích đạt chứng nhận thực hành nông nghiệp tốt VietGAP gần 223ha, diện tích cấp mã số vùng trồng đạt trên 323,4ha, trong khi năm 2020 chưa có diện tích nào đạt các chứng nhận này.

Lĩnh vực chăn nuôi phát triển khá mạnh theo hình thức gia trại và trang trại quy mô lớn, phương pháp công nghiệp và công nghệ hiện đại. Chăn nuôi trang trại công nghiệp, bán công nghiệp xu hướng tăng mạnh, nhất là trong chăn nuôi lợn - hiện nay chiếm đa số; chăn nuôi gia cầm và trâu, bò theo hướng công nghiệp đang tăng dần. Nuôi trồng thủy sản phát triển trên cả 3 loại hình mặt nước mặn, lợ, ngọt, với sự đa dạng các phương thức, hình thức và đối tượng nuôi có giá trị kinh tế. Đã hình thành các chuỗi liên kết sản xuất trong nuôi trồng thủy sản, chủ yếu liên kết cung cấp con giống, thức ăn, hóa chất, chế phẩm, máy móc thiết bị và hỗ trợ kỹ thuật cho người dân.

Đặc biệt, cơ chế, chính sách xây dựng NTM đã có hiệu quả rõ nét, bảo đảm được tính công bằng, minh bạch và khuyến khích các địa phương, cơ sở phát huy mạnh mẽ nguồn lực trong nhân dân, tạo ra động lực mới, khí thế mới cho chương trình xây dựng NTM. Năm 2019, Thái Bình là 1 trong 8 tỉnh đầu tiên trong cả nước có 100% số xã đạt chuẩn NTM, hoàn thành trước 3 năm so với mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đề ra. Đến nay, toàn tỉnh đã có 40 xã (đạt 18,9% số xã) được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; 3 xã (đạt 7,5% số xã đạt NTM nâng cao) được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã tác động tích cực đến phát triển kinh tế nông thôn với 261 sản phẩm OCOP; trong đó 48 sản phẩm 4 sao và 213 sản phẩm 3 sao. Chương trình OCOP không chỉ góp phần tăng giá trị nông sản mà còn giúp quảng bá đặc sản địa phương. Các sản phẩm OCOP đã tiếp cận được nhiều kênh tiêu thụ và được thị trường đánh giá cao. Giá trị sản phẩm OCOP tăng từ 20%, doanh thu bán hàng tăng từ 20 - 30% so với trước khi tham gia chương trình.

Mô hình trồng rau má thủy canh tại xã Hòa Bình (Kiến Xương) mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Hành trình đi tới

Ông Nguyễn Văn Chiến, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Trong hành trình phát triển, Thái Bình xác định nông nghiệp luôn là trụ cột quan trọng trong phát triển kinh tế, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất nông nghiệp hàng đầu vùng đồng bằng sông Hồng. Vì vậy, thời gian tới, ngành tập trung phát triển, hiện đại hóa sản xuất các mặt hàng nông, lâm, thủy sản; hoàn thiện chuỗi giá trị sản xuất nông sản của tỉnh. Ưu tiên mở rộng quy mô sản xuất nông nghiệp theo tiêu chuẩn VietGAP, nông nghiệp hữu cơ để tăng hiệu quả kinh tế trên cùng đơn vị diện tích canh tác. Xây dựng các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, ứng dụng công nghệ cao. Chú trọng xây dựng thương hiệu nông sản, mở rộng vùng tiêu thụ sản phẩm nông sản của tỉnh; tạo mối liên kết ngành và liên kết vùng để thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững, hiệu quả, có sức cạnh tranh cao. Phát triển kinh tế hộ, kinh tế HTX mà nòng cốt là HTX kiểu mới; xây dựng NTM có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại, gắn với quá trình đô thị hóa, trong đó sản xuất nông nghiệp thông minh giữ vai trò chủ đạo để từng bước đưa nông thôn trở thành những vùng quê đáng sống.