MỹVùng biển Cape Cod ở Massachusetts có khoảng 800 – 900 con cá mập bơi qua trong năm 2015 – 2018, có thể đạt mật độ cá mập có cao thế giới.
Cá mập trắng bơi gần bờ tại Cape Cod. Ảnh: National Geographic
Số lượng cá mập lảng vảng ở vùng biển Cape Cod rất khó xác định do việc đếm loài vật sống ẩn dật trên phạm vi rộng này khá phức tạp. Nhưng các nhà nghiên cứu ở tổ chức Bảo tồn cá mập trắng Đại Tây Dương đã tìm ra câu trả lời dựa vào kết hợp theo dõi âm thanh, nhận dạng qua ảnh chụp và lập mô hình thống kê.
Theo kết quả nghiên cứu, có khoảng 800 – 900 con cá mập bơi ở vùng biển Cape Cod từ năm 2015 đến năm 2018, theo National Geographic. Để so sánh, ước tính số lượng cá mập trắng ở ngoài khơi California là 300 con. Mật độ cá mập ở Cape Cod có khả năng cao nhất thế giới”, Megan Winton, nhà khoa học ngư nghiệp thu thập dữ liệu, cho biết.
Phát hiện rất đáng quan tâm không chỉ bởi số lượng cá mập mà cả vì thực tế chúng tập trung dọc theo hơn 900 km bờ biển. Bốn năm theo dõi cũng hé lộ cá mập, chủ yếu là con trưởng thành dài 2,4 – 3,7 m, dành khoảng một nửa thời gian của chúng ở vùng nước sâu dưới 4,6 m.
“Mọi người có thể biết cá mập trắng tới đây nhưng họ nghĩ chúng ở rất xa ngoài khơi”, Winton nói. “Chúng tôi từng trông thấy cá mập dài tới 4,6 m ở vùng nước chỉ sâu 1,2 – 1,5 m. Khả năng ngụy trang của chúng thật khó tin. Thậm chí, người dân có thể ở ngay bên cạnh mà không nhìn thấy chúng”.
Cá mập trắng tái phát triển mạnh ở Cape Cod vì một lý do đơn giản. Con mồi ưa thích của chúng là hải cẩu xám đang khôi phục. Bị săn bắt đến suýt tuyệt chủng, quần thể hải cẩu bắt đầu hồi sinh với việc ban hành Đạo luật bảo vệ động vật biển có vú ở Mỹ vào năm 1972. Ngày nay, số lượng hải cẩu lên tới 50.000 con. Cá mập trắng, loài từng nằm trong danh mục dễ tổn thương của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế, mất thời gian lâu hơn để phục hồi. Nhưng nhờ được bảo vệ trên toàn quốc năm 1997 và ở bang Massachusetts năm 2005, số lượng cá mập tăng trưởng ổn định ở miền đông nước Mỹ.
Theo Greg Skomal, nhà khoa học ngư nghiệp ở Phòng ngư nghiệp biển Massachusett, nguy cơ cá mập cắn rất nhỏ, người đi bơi nhiều khả năng bị chết đuối hơn. Chỉ có 5 vụ cá mập cắn người ở Cape Cod từ năm 2012, bao gồm một tai nạn chết người năm 2018. Để giảm nguy cơ đụng độ giữa cá mập và con người, các nhà khoa học cần biết cá mập bơi đi đâu và khi nào.
Nhằm tìm hiểu, nhóm nghiên cứu ở Cape Cod lập một danh mục cá mập nhận dạng thông qua gắn thẻ hoặc ảnh chụp màu sắc và hình dáng vây lưng của chúng từ năm 2015 đến năm 2018. Sau đó, họ tiến hành khảo sát trong 3 năm, so sánh số cá mập mới chụp hình với những con đã ghi nhận, tái tạo các cuộc đụng độ qua mô hình thống kê để đưa ra ước tính số lượng. Khác với những cuộc khảo sát trước đây ở Nam Phi, California, và nơi khác, mô hình của Winton cân nhắc chuyển động của cá mập. Mô hình mới cho phép xem xét nơi cá mập thích tụ tập dọc theo vùng ven biển.
Việc sử dụng camera chất lượng cao di động dưới nước giúp nhận dạng cá mập trở nên dễ dàng và chính xác hơn. Ngoài ra, nhóm chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu ven biển ở Cape Cod cũng dùng khảo sát sóng bằng sóng âm để lập bản đồ chuyển động của cá mập.
Cá mập trắng là loài săn mồi phục kích, thường rình mồi ở vùng nước sâu và phi thân lên cao để gây bất ngờ cho mục tiêu. Nhưng dọc vùng ven biển Cape Cod, cá mập buộc phải đi săn ở vùng nước nông. Chúng làm vậy bằng cách lượn lờ qua vùng lõm giữa doi cát, chờ hải cẩu đói mồi xuống nước kiếm ăn. Hiểu rõ hành vi khác thường này sẽ giúp các chuyên gia dự đoán chuyển động của cá mập và xác định khu vực đặc biệt nguy hiểm đối với người đi bơi.
Từ năm 2009, nhóm nghiên cứu ở Cape Cod đã gắn thẻ tổng cộng 303 con cá mập với máy phát sóng âm. 5 máy theo dõi có thể phát hiện xung âm thanh khi cá mập gắn thẻ bơi qua, truyền thông tin theo thời gian thực cho nhân viên cứu sinh, nhà quản lý bãi biển, nhà khoa học và cộng đồng qua một ứng dụng.
An Khang (Theo National Geographic)
