Chiều 22/12, Hội thảo khoa học quốc tế “Giải quyết mối quan hệ giữa phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế-xã hội: Nhìn từ quản trị vùng và địa phương” tiếp tục phiên chuyên đề về: Kinh nghiệm quốc tế, Việt Nam và tỉnh Ninh Bình trong quản trị mối quan hệ giữa phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa với phát triển kinh tế-xã hội.
Các đồng chí: PGS.TS Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình; PGS. TS Nguyễn Ngọc Hà, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình; GS.TS.NGND Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam điều hành phiên chuyên đề.
Hội thảo đã nghe chia sẻ kinh nghiệm của các nhà khoa học, chuyên gia quốc tế đến từ Australia, Italia, Nhật Bản, Tổ chức UNESCO, Quỹ Bảo tồn Di sản văn hóa dưới lòng đất Đông Nam Á… đề cập đến các vấn đề: Tầm quan trọng của việc chia sẻ các cách thức phục dựng, bảo tồn di sản, sử dụng di sản như một phương thức kích thích phát triển kinh tế; những kinh nghiệm trong bảo tồn di sản văn hóa tại địa phương Venice, Italia, nhất là những thách thức trong việc bảo tồn di sản với phát triển du lịch, làm sao để bảo vệ giá trị lịch sử mà vẫn khai thác hiệu quả giá trị kinh tế. Đó là những kinh nghiệm mà tỉnh Ninh Bình cũng như các địa phương có di sản có thể học tập; các di tích cần được điều tra, nghiên cứu kỹ lưỡng để làm rõ phạm vi, điều tra khai quật, ghi chép về điều tra và xuất bản báo cáo, hướng tới sử dụng di tích và phát triển kinh tế địa phương dựa trên các cuộc điều tra và nghiên cứu khoa học; đề xuất các giải pháp phát huy giá trị lịch sử của tỉnh Ninh Bình và các nhân vật lịch sử, trong đó nhấn mạnh việc giáo dục, tăng hiểu biết về truyền thống lịch sử cho người dân, nhất là thế hệ trẻ cũng như du khách trong nước và quốc tế; kết hợp việc nghiên cứu khoa học với du lịch và văn hóa đại chúng để thu hút sự quan tâm của đông đảo quần chúng giới khoa học; so sánh hệ thống di sản của Ninh Bình với hệ thống di sản đương đại của Đông Nam Á…
Ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học trong nước đề cập đến các vấn đề: Việc cân bằng và hài hòa giữa bảo tồn, phục dựng di sản và phát triển kinh tế-xã hội, chuyển từ cách tiếp cận bảo tồn di sản vật chất sang cách tiếp cận toàn diện, bền vững, lấy cộng đồng làm trung tâm và trên cơ sở các tiêu chuẩn, công cụ của UNESCO sẽ hỗ trợ đắc lực cho các địa phương trong quá trình phát triển bền vững; quá trình bảo tồn, phục dựng phải giữ gìn được những nét độc đáo riêng biệt nổi bật toàn cầu làm nên di sản thế giới cũng như tính toàn vẹn, tính xác thực của di sản, tránh đại trà, phổ biến; vai trò của các bảo tàng và áp dụng công nghệ vào bảo tồn di sản văn hóa…
Tham luận tại Hội thảo, GS.TS Phùng Hữu Phú, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương đã nêu rõ: Qua Hội thảo đã làm rõ hơn, sâu sắc hơn những giá trị văn hóa hết sức quý báu của tỉnhNinh Bình và quá trình Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân Ninh Bình phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa với phát triển kinh tế-xã hội. Nhìn từ góc nhìn quản trị địa phương, Ninh Bình đã thành công lớn trong việc kết hợp và phát huy sức mạnh của các chủ thể (vai trò của cấp ủy, chính quyền, doanh nghiệp, các đoàn thể và Nhân dân), thành công trong việc phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa, khai thác thành công những tiềm năng, lợi thế, nguồn lực của phát triển. Qua đó tạo ra những giá trị mới đó là bản sắc Ninh Bình, bản sắc Cố đô, trong đó có những giá trị mang tầm vóc quốc tế.
Thực tế cho thấy, văn hóa là nguồn lực nội sinh, là nguồn lực phát triển được tỉnh Ninh Bình chứng minh rất sinh động. Để phấn đấu trở thành di sản đô thị thiên niên kỷ, Ninh Bình còn nhiều việc phải làm, cần cách tiếp cận mới là tiếp cận từ quản trị vùng; làm sao lấy sức mạnh, lấy giá trị văn hóa Ninh Bình hòa vào giá trị văn hóa vùng Đồng bằng sông Hồng để tạo ra giá trị văn hóa mới, nâng tầm văn hóa Ninh Bình. Ninh Bình đang đứng trước một vận hội mới khi có đầy đủ về mặt cơ sở pháp lý, chính trị cũng như tiềm năng về văn hóa vùng Đồng bằng sông Hồng là vô cùng phong phú. Nếu làm được việc gắn các di sản văn hóa, gắn quá trình phục dựng, bảo tồn với toàn bộ mạng lưới văn hóa thì văn hóa Ninh Bình còn cất cánh bay xa hơn…
Tại Hội thảo, ý kiến tham luận của đại diện một số doanh nghiệp tại Ninh Bình đã nêu các vấn đề từ thực tiễn phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế-xã hội: Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường đã xác định mục tiêu “lấy hạnh phúc của người dân” trong phục dựng, bảo tồn di sản, giúp nâng cao đời sống người dân địa phương vùng có di sản; quan tâm tôn tạo, bảo tồn các di tích lịch sử; sự quyết tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương và doanh nghiệp là động lực để giúp doanh nghiệp nỗ lực hơn trong hành trình thực hiện phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa. Hội thảo này đã truyền cảm hứng cho doanh nghiệp rất nhiều.
Doanh nghiệp tư nhân Ngôi Sao đã nêu ra một số vấn đề cần quan tâm trong phát triển du lịch cộng đồng tại Ninh Bình: sản phẩm du lịch còn đơn điệu; chưa có nhiều dạng thức sinh hoạt, canh tác và sản xuất đặc biệt; nguồn lực trong phát triển du lịch cộng đồng còn hạn chế; ô nhiễm môi trường; sự mai một của văn hóa truyền thống; làm du lịch còn tự phát; chính sách khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng còn thiếu và chưa đồng bộ; người dân địa phương chưa nhận được nhiều lợi ích từ phát triển du lịch…
Phát biểu kết luận Hội thảo, PGS.TS Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình khẳng định Hội thảo đã thành công tốt đẹp, cùng với việc Ban tổ chức nhận được 73 tham luận trước Hội thảo, còn có 22 bài tham luận trực tuyến và trực tiếp trình bày tại Hội thảo đã tiếp cận những khía cạnh khác nhau trong việc giải quyết mối quan hệ giữa phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế-xã hội.
Thay mặt các cơ quan đồng chủ trì Hội thảo, tỉnh Ninh Bình xin được ghi nhận, cảm ơn các chuyên gia, nhà khoa học đã dành tình cảm cho Ninh Bình. Đồng chí xin được tiếp thu tất cả các ý kiến tâm huyết, hay và giá trị, trong đó trọng tâm những ý kiến kiến nghị về chính sách cũng như gợi mở những vấn đề Ninh Bình cần quan tâm như: tháo gỡ điểm nghẽn về tư duy, nhận thức, gỡ nút thắt về cơ chế, chính sách, tạo đột phá khi giải quyết được tư duy, nhận thức và cơ chế trong thực hiện bảo tồn và phát huy di sản; về quản trị vùng và địa phương, các tỉnh trong vùng cần làm gì để liên kết vùng trong gìn giữ di sản văn hóa; phát huy vai trò của cộng đồng trong quá trình phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế-xã hội; phát huy vai trò của các chủ thể: Nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng trong phục dựng, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển kinh tế-xã hội; việc phục dựng di tích đã coi trọng công tác bảo vệ cảnh quan hiện có của Ninh Bình, tạo nên sự khác biệt với các địa phương, phục dựng lại những con đường di sản với tư cách là các sự kiện; gợi mở không chỉ phục dựng về kiến trúc, mà còn gợi mở phục dựng về nghi lễ, trang phục, mũ áo của triều đại Đinh-Lê…
Các ý kiến tâm huyết, trách nhiệm tại Hội thảo đã góp phần phục vụ cho chiến lược phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Ninh Bình bài bản hơn, thúc đẩy phát triển văn hóa theo tinh thần Hội nghị Văn hóa toàn quốc.
Phan Hiếu- Hồng Vân-Minh Quang
⇒ Hội thảo khoa học quốc tế “Giải quyết mối quan hệ giữa phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế-xã hội: Nhìn từ quản trị vùng và địa phương”
⇒ Hội thảo phiên chuyên đề: Nhận thức chung, thực tiễn giải quyết mối quan hệ giữa phục dựng, bảo tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế-xã hội: Nhìn từ quản trị vùng và địa phương
