Điểm nổi bật trong xây dựng môi trường văn hóa ở khu dân cư tại thành phố Ninh Bình là các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị thông minh” ngày càng phát triển, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, khơi dậy tinh thần trách nhiệm, cống hiến của toàn dân, phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo và nội lực của nhân dân.
Đồng thời, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025 do thành phố triển khai thu hút sự đồng thuận cao của nhân dân. Thành phố đã huy động được các nguồn lực đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa-thể thao theo phương châm xã hội hóa.
Việc huy động các nguồn lực xây dựng các công trình văn hóa, thể thao được đẩy mạnh. 100% thôn, tổ dân phố văn hóa đã được UBND các xã, phường quy hoạch đất xây dựng khu vui chơi, giải trí và hoạt động TDTT.
10 năm qua (từ 2014- 2024) có 5 nhà văn hóa xã, 4 sân vận động phường, xã được đầu tư xây mới, 25 nhà văn hóa thôn, phố được xây dựng mới. Bên cạnh nguồn lực của Nhà nước đầu tư, các địa phương còn chủ động phát huy các nguồn lực trong nhân dân, tích cực khai thác, tìm giải pháp tạo nguồn kinh phí để xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở. Cùng với việc đóng góp công sức, tiền của, nhiều hộ còn tự nguyện hiến đất giải phóng mặt bằng để xây dựng các thiết chế văn hóa ở cơ sở. Nhờ đó, nhiều thiết chế cơ sở được xây dựng từ nguồn xã hội hóa.
Buổi chiểu hàng ngày tại Nhà văn hóa phố Bình Khang (phường Ninh Khánh) luôn tập trung đông người dân đến vui chơi, luyện tập thể dục thể thao sau một ngày làm việc, học tập. Là địa bàn dân cư trước đây người dân chủ yếu sản xuất nông nghiệp rồi chuyển đổi sang các ngành nghề khác khi đô thị hóa nên đời sống của bộ phận nhân dân chưa khấm khá. Tuy nhiên, nhân dân trong phố luôn ủng hộ việc đóng góp kinh phí để xây dựng các thiết chế văn hóa.
Từ năm 2019 đến nay, nhân dân trong phố đã nhiều lần ủng hộ ngày công, kinh phí để sửa chữa, nâng cấp, đầu tư mua sắm các trang thiết bị cho nhà văn hóa với kinh phí hàng trăm triệu đồng. Hiện nay, tại khu vực nhà văn hóa phố đã trở thành địa điểm để người dân tham gia luyện tập thể dục ngoài trời, chơi bóng bàn, tập dân vũ, sinh hoạt câu lạc bộ…
Ông Hoàng Quang Vinh, Tổ trưởng Tổ dân phố Bình Khang cho biết: Các thiết chế văn hóa – thể thao cơ sở từng bước được đầu tư xây dựng đã thực sự phát huy vai trò, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần, thúc đẩy phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT tại khu dân cư. Người dân ai cũng đồng tình với chủ trương huy động nguồn lực trong dân để hoàn thiện các thiết chế văn hóa – thể thao, để nâng cao đời sống văn hóa cho nhân dân.
Kết quả từ việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa – thể thao cơ sở trên địa bàn đã thúc đẩy các phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT của thành phố phát triển, gắn kết tinh thần đoàn kết trong nhân dân; động viên mỗi người cùng chung sức, đồng lòng trong xây dựng nông thôn mới và xây dựng đời sống văn hóa tại cơ sở.
Hiện trên địa bàn thành phố có Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thanh thành phố; 14/14 Trung tâm văn hóa – thể thao xã, phường; hơn 20 CLB nghệ thuật; 193 đội văn nghệ quần chúng với tổng số 3.676 hội viên tham gia. Phong trào luyện tập TDTT quần chúng đã trở thành nhu cầu không thể thiếu với người dân trên địa bàn.
Hàng năm, các xã, phường tổ chức từ 10 – 15 giải, cuộc giao hữu TDTT. Thành phố tổ chức trung bình từ 22-27 giải thi đấu, giao hữu TDTT. Đến nay, số người tham gia tập luyện TDTT thường xuyên đạt 47,1%; thể thao thành tích cao đạt 334 huy chương các loại trong 10 năm qua.
Đồng chí Đinh Thành Sơn, Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin thành phố Ninh Bình cho biết: Phát huy hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, trong đó xây dựng môi trường văn hóa tại các khu dân cư được cấp ủy, chính quyền từ thành phố đến cơ sở quan tâm chỉ đạo, được MTTQ, các ngành, đoàn thể tích cực triển khai và phối hợp thực hiện có hiệu quả, thu hút trên 99% số hộ gia đình tham gia.
Việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội được các cấp, các ngành, địa phương tuyên truyền, vận động thực hiện nghiêm túc. Các hủ tục lạc hậu, tệ mê tín dị đoan, các biểu hiện thương mại, trục lợi đã và đang bị lên án, loại bỏ, những nét đẹp văn hóa trong việc cưới, việc tang và lễ hội đang dần được khẳng định. Trung bình mỗi năm, toàn thành phố có trên có 95% đám cưới, 98% đám tang tổ chức đảm bảo việc thực hiện nếp sống văn minh.
Việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước được triển khai thường xuyên trong đời sống cộng đồng. 183/183 thôn, phố có hương ước, quy ước được cơ quan có thẩm quyền công nhận và tổ chức thực hiện hiệu quả gắn với đời sống của từng cộng đồng dân cư, góp phần thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. 100% quy ước, hương ước trên địa bàn có nội dung về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội.
Bên cạnh đó, phong trào xây dựng môi trường cảnh quan sạch, đẹp được nhân dân tích cực hưởng ứng; ý thức chấp hành của nhân dân, trách nhiệm của các tổ dân phố, thôn và các đoàn thể đối với các quy định về trật tự đô thị, vệ sinh môi trường được nâng lên một bước.
Với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, trong những năm qua, cùng với sự đầu tư của Nhà nước, nhân dân tự nguyện hiến hàng nghìn m2 đất và đóng góp ngày công, vật liệu xây dựng đường giao thông, vỉa hè, cống thoát nước, nhà văn hóa trị giá hàng tỷ đồng, góp phần làm cho diện mạo của thôn, phố và thành phố có những chuyển biến rõ nét, ngày càng sáng, xanh, sạch đẹp hơn. Nhiều phường, xã đã chủ động lắp đặt hệ thống camera an ninh để đảm bảo an ninh trật tự tại các khu dân cư.
Trong 10 năm qua, tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội trên địa bàn thành phố Ninh Bình đạt được những kết quả tích cực. Lĩnh vực văn hóa -xã hội có nhiều tiến bộ, an sinh xã hội được đảm bảo, đời sống của nhân dân không ngừng được cải thiện. Đặc biệt, kinh phí đầu tư cho lĩnh vực văn hóa-thể thao của thành phố ngày một tăng. Kết quả này đã góp phần quan trọng xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, an toàn, văn minh tại các khu dân cư, đưa tỷ lệ gia đình văn hóa toàn thành phố tăng từ 86% (năm 2014) lên 97,4% (năm 2023).
Bài, ảnh: Lý Nhân
