Từ 0 giờ ngày 23/1, các hồ thủy điện xả nước đợt 1 cho khu vực Trung du và đồng bằng Bắc bộ lấy nước gieo cấy lúa đông xuân. Do vậy, các đơn vị khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL), các HTX trên địa bàn tỉnh đang tập trung tối đa nhân lực, phương tiện để nhập nước vào hệ thống kênh mương, đồng ruộng, phấn đấu hoàn thành cấp đủ nước cho 100% diện tích gieo cấy ngay trong đợt xả nước đầu tiên này.
Thực hiện nhiệm vụ cung ứng nước cho hơn 350 ha lúa đông xuân của 8 HTX thuộc 3 địa phương là Khánh Nhạc, Khánh Hồng, Khánh Thủy (huyện Yên Khánh), những ngày qua, Cụm Thủy nông Hồng Đức, Chi nhánh KTCTTL huyện Yên Khánh đã tập trung 100% nhân lực để vận hành các trạm bơm điện, cùng với đó tranh thủ thời gian triều cường, độ mặn cho phép để mở âu, cống đưa nước vào hệ thống kênh và mặt ruộng.
Tại trạm bơm Kỳ Giang, xã Khánh Nhạc, 2 máy bơm chạy công suất hơn 1000 m3/h đang vận hành hết công suất để đưa nước vào đồng. Chị Tô Thị Huệ, Cụm trưởng Cụm Thủy nông Hồng Đức cho biết: Ở vụ đông xuân năm nay, nguồn nước triều có khó khăn hơn bởi độ mặn cao. Như hôm vừa rồi, độ mặn ở âu Kim Đài lên tới 14 phần nghìn, do vậy, hiện đơn vị mới lấy nước được từ phía âu sông Mới, còn phía âu sông Vạc chỉ lấy được vẻn vẹn 2 ngày cuối của con nước cuối cùng. Chúng tôi đang tiếp tục trực, theo dõi, đợi đón con nước tiếp theo, kết hợp với nguồn nước xả hồ thủy điện để lấy nước vào, đảm bảo đủ nguồn nước để bà con gieo cấy đúng theo lịch thời vụ đã đề ra.
Theo đại diện Chi nhánh KTCTTL huyện Yên Khánh thì tính đến ngày 28/1, gần 6.843 ha/7300 ha đất sản xuất của huyện đã có đủ nước để gieo cấy (đạt gần 94%).
Ông Nguyễn Văn Giang, Giám đốc HTX Nam Cường, xã Khánh Cường chia sẻ: Theo kế hoạch, vụ đông xuân năm nay, HTX sẽ gieo cấy hơn 200 ha lúa. Đến thời điểm này, nguồn nước đã đủ, công tác làm đất cũng cơ bản xong, HTX phấn đấu gieo cấy xong toàn bộ diện tích trước Tết Nguyên đán.
Không thuận lợi như các địa phương khác trong tỉnh, huyện Kim Sơn có đặc thù là phần lớn nguồn nước tưới đều lấy từ nguồn thủy triều. Do vậy, cứ phải chờ các hồ thủy điện xả nước mới đưa được nước vào đồng. Như khoảng giữa tháng 1 năm nay, trong khi nhiều địa phương phía Bắc của tỉnh như các huyện Hoa Lư, Yên Mô, Yên Khánh, thành phố Ninh Bình đã lấy được 80- 90% diện tích thì Kim Sơn mới có hơn 1% diện tích có nước.
Ông Phạm Hồng Giang, Chi nhánh Trưởng Chi nhánh KTCTTL huyện Kim Sơn cho biết: Phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước thủy triều nên thời điểm các hồ thủy điện xả nước, đơn vị đã yêu cầu các cụm thủy nông, bố trí nhân lực trực 24/24h, tranh thủ thời gian đón lấy nước, vận hành tốt các công trình để điều tiết, thau chua, rửa mặn, kết hợp với vệ sinh môi trường trên các trục sông. Năm nay rất thuận lợi vì hồ thủy điện xả nước lúc 0 giờ ngày 23/1 thì đến khoảng 22 giờ cùng ngày độ mặn đã hạ thấp nên nhiều cống dưới đê trên địa bàn đã mở cửa lấy được nước. Đơn vị phấn đấu sẽ lấy đủ nguồn nước gieo cấy cho toàn bộ 8.000 ha lúa của huyện ngay trong đợt xả nước đầu tiên này.
Có mặt tại Tổ cống Tân Hưng-Biện Nhị, giữa thời tiết giá rét nhưng chúng tôi chứng kiến những cán bộ thủy nông vẫn cần mẫn không quản ngày đêm, túc trực, liên tục kiểm tra độ mặn để đảm bảo chất lượng nước đưa vào.
Anh Trần Văn Thế, Tổ trưởng Tổ cống Tân Hưng-Biện Nhị chia sẻ: Giai đoạn đầu cứ 15- 20 phút chúng tôi lại phải đo độ mặn một lần, chỉ đến khi độ ngọt thật ổn định thì mới giãn ra 1-2 tiếng đo một lần để vừa đảm bảo nguồn nước không bị mặn vừa không bỏ lỡ một giây phút nào để đưa nước vào. “Năm nay may mắn vì con nước thuận lợi, nguồn nước dồi dào, chắc chắn sẽ lấy đủ ngay trong đợt xả thủy điện lần 1. Chúng tôi sẽ không phải đón giao thừa ngoài công trình như những năm trước kia nữa…” – anh Thế vui vẻ cho biết.
Vụ đông xuân 2023-2024, toàn tỉnh có kế hoạch gieo cấy trên 39 nghìn ha lúa. Để đảm bảo nguồn nước tưới, ngay từ đầu vụ, Chi cục Thủy lợi đã phối hợp chặt chẽ với Công ty TNHH MTV KTCTTL tỉnh và các địa phương chủ động xây dựng kế hoạch và thực hiện tốt việc quản lý khai thác các công trình thủy lợi, nạo vét kênh mương, quản lý nguồn, tiết kiệm nước, chủ động lấy nước theo thông báo lịch xả nước của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (đối với vùng triều), điều tiết nước vùng bơm điện và vùng hồ theo yêu cầu sản xuất của từng vùng và từng địa phương. Kết quả, đến 10 giờ ngày 28/1, diện tích đã đủ nước làm đất là 33.556 ha (chiếm 85,7%).
Các địa phương đã cơ bản lấy đủ nước (trên 90% diện tích) là Hoa Lư, Yên Mô, Yên Khánh, thành phố Ninh Bình và Tam Điệp. Giai đoạn lấy nước đổải làm đất vụ lúa xuân rất quan trọng, quyết định đến thời vụ gieo cấy. Cùng với nỗ lực của đơn vị thủy nông, các địa phương cần chủ động, tập trung trong việc lấy-giữ nước, tránh thất thoát nước phải bơm lại. Đồng thời, thực hiện đưa máy móc xuống đồng làm đất ngay khi có đủ nước.
Lịch thời vụ gieo cấy năm nay được thực hiện bắt đầu từ khoảng ngày 4/2 trở đi (xung quanh tiết lập xuân). Việc lấy đủ nước đổải, làm đất sẽ bảo đảm thực hiện đúng theo lịch gieo cấy đã đề ra.
Nguyễn Lựu
