Dựa vào lợi thế từ thiên nhiên, những năm gần đây, nhiều hộ dân trên địa bàn xã Cúc Phương (huyện Nho Quan) đã phát triển mô hình nuôi ong lấy mật, tạo việc làm, tăng thu nhập cho gia đình.
Ông Bùi Văn Thuận là một trong những hộ nuôi ong có thâm niên xã Cúc Phương (huyện Nho Quan). Ông Thuận bảo, vì ở gần Vườn quốc gia Cúc Phương nên rất đa dạng các loài hoa cho đàn ong lấy mật: Tháng 3, tháng 4 là hoa vải hoa nhãn nở rộ trong vườn nhà; tháng 9, 10 thì bạt ngàn hoa keo; những tháng còn lại là hoa rừng… Để phát huy lợi thế này, từ năm 1994, ông Thuận đã bắt tay xây dựng mô hình nuôi ong lấy mật với khởi đầu là 7 đàn ong.
Tuy nhiên, theo ông Thuận nghề nuôi ong vừa dễ lại vừa khó. Dễ với những người ham thích, chịu khó học hỏi và muốn gắn bó lâu dài với nghề, nhưng lại khó với những ai thích ăn xổi, không chịu đầu tư kỹ thuật. Nuôi ong đòi hỏi sự khéo léo, chăm bẵm ong như trẻ nhỏ. Chính người nuôi ong cũng phải cần mẫn như con ong.
Cũng theo kinh nghiệm của ông Thuận, ong sinh sản chủ yếu vào tháng 2, 3 âm lịch. Đây là thời điểm thích hợp để những người mới vào nghề đi mua thùng ở những cơ sở nuôi, gây giống ong. Đối với những người đang nuôi, đây là mùa ong tách đàn. Con ong thường mắc phải bệnh bại liệt, tiêu chảy… nếu không phát hiện kịp thời để điều trị thì dễ lây lan dẫn đến mất luôn cả đàn.
“Nhưng muốn phát hiện bệnh nhanh thì người nuôi phải có cả kinh nghiệm và trang bị kỹ thuật thật tốt. Dùng thuốc không đúng liều thì bệnh không hết mà có khi mật lại bị nhiễm độc. Cũng do thiếu kinh nghiệm, nên những năm đầu mới nuôi ong, tôi cũng đã để ong bỏ đàn bay đi hoặc chết vì rét hoặc dịch bệnh.” – ông Thuận chia sẻ.
Nuôi ong có thâm niên, với ông Thuận, ong đã trở thành bạn. Niềm vui bao nhiêu năm nay của ông Thuận vẫn thế: vui sướng khi rút một cầu ong trong tổ ra mà tay nặng trĩu bởi mật đóng dày đặc kín; niềm vui là thu được những giọt mật vàng óng đặc sánh sau mỗi lần quay mật.
Với hơn 70 đàn ong ông Thuận nuôi, mỗi năm cũng thu hoạch từ 800-1.000 lít mật, mang lại nguồn thu hàng trăm triệu đồng. Thêm thắt tiền thu hoạch được từ nuôi gia súc khác, cuộc sống của một lão nông như ông Thuận rất ổn định. Không những vậy, với sự lão luyện trong nghề nuôi ong lấy mật, ông Thuận còn được bầu làm Giám đốc HTX sản xuất và tiêu thụ Mật ong Cúc Phương kể từ khi HTX này được thành lập vào năm 2021.
Ông Đinh Minh Châu là một trong 41 thành viên của HTX sản xuất và tiêu thụ Mật ong Cúc Phương. Hiện nay, ông Châu là một trong những người sở hữu nhiều đàn ong nhất hiện nay ở Cúc Phương với trên 200 đàn ong mật. Ông Châu chia sẻ, gia đình ông nuôi ong mật đã lâu. Đến khi tham gia vào HTX thì việc chăn nuôi cho hiệu quả hơn nhiều. Ở trong HTX, các thành viên được chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ nhau về kỹ thuật chăn nuôi, hỗ trợ thị trường tiêu thụ… ông Châu mạnh dạn mở rộng đàn, mỗi năm cung cấp hơn 2 tấn mật ra thị trường.
Những người có kinh nghiệm trong HTX thường xuyên đi sát, hướng dẫn các hội viên về kỹ thuật chăn nuôi và phòng trừ bệnh, đến từng gia đình, kiểm tra từng tổ ong, hướng dẫn cho hội viên các phương pháp tạo chúa, san đàn, quay mật… Đồng thời, hướng dẫn hội viên từ quy trình làm hòm ong sao cho phù hợp với điều kiện thời tiết theo mùa để ong phát triển tốt, cho ra nhiều sản phẩm như: Loại thùng ong bằng đất, bằng gạch mộc, bằng tre, bằng thùng gỗ…
Vì vậy những năm qua, đàn ong của HTX không bị dịch bệnh, năng suất mật ngày một tăng, chất lượng mật ngày càng tốt hơn. Mặt khác, sinh hoạt trong CLB, các hộ nuôi ong còn bắt tay liên kết với nhau, tìm và giới thiệu sản phẩm cũng như tiêu thụ sản phẩm… Nhờ sự hỗ trợ thiết thực đó, nhiều hội viên đã bắt đầu nuôi nhiều và có thu nhập cao từ nghề nuôi ong.
Ông Bùi Văn Thuận, Giám đốc HTX sản xuất và tiêu thụ Mật ong Cúc Phương cho biết thêm: Hiện nay, có 41 hộ nuôi ong tham gia vào HTX, với hơn 1.000 đàn ong. Để tối ưu hóa các khâu sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm, thời gian qua, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và các ngành chức năng, HTX đã đầu tư các thiết bị máy móc phục vụ các công đoạn sản xuất. Mỗi sản phẩm đều có tem, mã vạch riêng truy xuất nguồn gốc, được chứng nhận đảm bảo an toàn thực phẩm.
Sản phẩm mật ong rừng Cúc Phương đã đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao. Mỗi năm, tổng lượng mật ong thu được trên địa bàn xã ước khoảng 40 tấn, riêng lượng mật từ các thành viên trong HTX đạt khoảng 30 tấn mỗi năm.
HTX sản xuất và tiêu thụ Mật ong Cúc Phương cũng thực hiện làm đầu mối thu mua, chế biến và bán các sản phẩm mật ong Cúc Phương ra thị trường, trong đó khoảng 30 tấn bán qua các kênh mạng xã hội như zalo, facebook…
Cùng với những cây trồng, con nuôi có giá trị, các mô hình kinh tế hiệu quả khác đã góp phần nâng cao thu nhập bình quân đầu người ở Cúc Phương lên 68 triệu đồng/người/năm như hiện nay.
Đào Hằng- Minh Quang
