Cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 do Tổng cục Thống kê tiến hành bắt đầu từ ngày 1/4 và kết thúc vào ngày 30/4/2024. Đến nay, công tác chuẩn bị cho cuộc điều tra trên địa bàn tỉnh ta đã cơ bản hoàn thành, sẵn sàng cho cuộc điều tra diễn ra theo đúng kế hoạch.
Đây là một cuộc điều tra chọn mẫu có quy mô lớn, phạm vi trải rộng trên khắp cả nước, có nội dung điều tra phức tạp, đối tượng điều tra đa dạng, nhằm các mục đích chính: Thu thập số liệu về dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước, làm cơ sở để đánh giá các chương trình quốc gia về dân số và nhà ở cũng như tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2021-2025; xây dựng chính sách, lập kế hoạch dân số và nhà ở phục vụ lập Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội thời kỳ 2026 – 2030; giám sát thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết.
Cung cấp số liệu về quy mô dân số đến cấp huyện 5 năm sau Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019; làm cơ sở rà soát, hiệu chỉnh số liệu dân số hàng năm giai đoạn 2020 – 2024; cập nhật kho dữ liệu dân số và nhà ở do Tổng cục Thống kê quản lý.
Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 phải đảm bảo các yêu cầu: Kết quả điều tra phải xác định được quy mô, cơ cấu dân số đến cấp huyện; bảo đảm mức độ đại diện của số liệu về cơ cấu dân số và nhà ở cho cả nước, khu vực thành thị và nông thôn, 6 vùng kinh tế – xã hội, 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đối tượng điều tra bao gồm: nhân khẩu thực tế thường trú của hộ dân cư; các trường hợp chết của hộ dân cư; nhà ở của hộ dân cư trên các địa bàn điều tra được chọn. Đối tượng điều tra không bao gồm những người đang sống trong khu vực quản lý của quân đội và công an.
Ngoài thông tin định danh, nội dung điều tra bao gồm 5 phần chính: Thông tin về các thành viên của hộ; thông tin về lịch sử sinh của phụ nữ từ 15-49 tuổi; thông tin về người chết của hộ; thông tin về các sự kiện chết của hộ trong 5 năm qua; thông tin về nhà ở. Đơn vị điều tra là hộ dân cư, gồm 1 người ăn riêng, ở riêng hoặc 1 nhóm người ở chung và ăn chung. Đối với hộ có từ 2 người trở lên, các thành viên trong hộ có thể có hoặc không có quan hệ ruột thịt, hôn nhân, nuôi dưỡng; có hoặc không có quỹ thu – chi chung.
Thời điểm điều tra là 0 giờ ngày 1/4/2024. Thời gian thu thập thông tin bắt đầu từ ngày 1/4/2024 đến ngày 30/4/2024.
Điều tra dân số giữa kỳ năm 2024 áp dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp. Điều tra viên sẽ đến từng hộ để hỏi người cung cấp thông tin và ghi đầy đủ các câu trả lời vào phiếu điều tra điện tử (CAPI) được thiết kế trên thiết bị di động thông minh (máy tính bảng, điện thoại di động). Một số trường hợp đặc biệt, đối với những đối tượng điều tra không thể tiếp cận trực tiếp hoặc tiếp cận nhiều lần không được, Cục trưởng Cục Thống kê quyết định lựa chọn phương pháp thu thập thông tin phù hợp bằng cách gửi mẫu phiếu giấy hoặc phiếu điện tử (CAPI hoặc Webform) để đối tượng điều tra tự cung cấp thông tin.
Điều tra dân số giữa kỳ năm 2024 sẽ thu thập thông tin về 7 nội dung chính sau: thông tin về nhân khẩu học của các thành viên hộ; thông tin về di cư; thông tin về giáo dục; thông tin về tình trạng hôn nhân; thông tin về lịch sử sinh của nữ từ 10 – 49 tuổi; thông tin về người chết của hộ; thông tin về nhà ở và điều kiện sống của hộ.
Kết quả điều tra được tổng hợp theo mẫu biểu phục vụ biên soạn các chỉ tiêu thống kê được phân công theo chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị. Chỉ tiêu về quy mô dân số được tổng hợp đến cấp huyện, các chỉ tiêu còn lại tổng hợp đến cấp tỉnh.
Để chuẩn bị lực lượng tổ chức tốt cuộc điều tra, tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 từ tỉnh đến các huyện, thành phố; xã, phường, thị trấn. Công tác vẽ sơ đồ nền xã, phường, thị trấn và chuyển dữ liệu lên trang điều hành tác nghiệp Tổng điều tra thực hiện hoàn thành đúng hướng dẫn của Ban chỉ đạo Trung ương.
Trong cuộc điều tra lần này, tỉnh ta có tổng số 460 địa bàn điều tra, trong đó 280 địa bàn điều tra phiếu ngắn và 180 địa bàn điều tra phiếu dài với tổng số 13.800 hộ điều tra. Đến nay, các huyện, thành phố đã tuyển chọn 192 điều tra viên để thực hiện điều tra thu thập thông tin tại địa bàn; đồng thời đã tập huấn về nghiệp vụ ứng dụng công nghệ thông tin tổng điều tra dân số và nhà ở cho Ban chỉ đạo cấp xã, giám sát viên và điều tra viên. Có thể nói, đến thời điểm này, công tác chuẩn bị cho cuộc điều tra đã cơ bản hoàn thành.
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền được tỉnh quan tâm thực hiện bằng nhiều hình thức thông qua các phương tiện thông tin đại chúng. Ngoài ra, Ban chỉ đạo các cấp còn phối hợp với các ban, ngành có liên quan thực hiện tuyên truyền sâu rộng đến người dân về mục đích, ý nghĩa và yêu cầu của cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ.
Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ tỉnh cho biết: Đây là một cuộc điều tra chọn mẫu với quy mô lớn, việc chọn hộ điều tra đã được xác định trên sơ đồ, bảng kê số nhà, số hộ, nên tình trạng trùng, sót hộ trong quá trình điều tra sẽ không xảy ra.
Tuy nhiên, việc xác định thông tin số nhân khẩu thực tế thường trú của hộ, thông tin về các trường hợp sinh, chết dễ xảy ra sai sót nếu điều tra viên chưa nắm chắc được nghiệp vụ. Để khắc phục tình trạng sai sót trong thu thập thông tin tại hộ, Cục Thống kê tỉnh đã tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ cho tất cả các điều tra viên, tổ trưởng. Nhưng quan trọng hơn là sự hợp tác giúp đỡ của hộ gia đình trong quá trình phỏng vấn thông tin để ghi phiếu. Có như thế, việc thu thập thông tin mới đảm bảo chính xác để làm cơ sở phục vụ cho việc đánh giá các chương trình quốc gia về dân số và nhà ở.
Bài, ảnh: Tiến Đạt
