Tại Ninh Bình, phong trào xây dựng “Gia đình học tập” (GĐHT), “Dòng họ học tập” (DHHT), “Cộng đồng học tập” (CĐHT) trên địa bàn tỉnh từng bước đi vào chiều sâu và đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận, góp phần xây dựng xã hội học tập (XHHT).
Ông Nguyễn Mạnh Trường, Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh cho biết: Thực hiện Quyết định số 281, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Hội khuyến học Việt Nam, của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Hội Khuyến học tỉnh đã xây dựng kế hoạch chỉ đạo Hội khuyến học các huyện, thành phố tuyên truyền, vận động các dòng họ đăng ký xây dựng DHHT.
Phát huy truyền thống hiếu học, các dòng họ trong tỉnh đã tích cực tuyên truyền, tổ chức các hoạt động để các gia đình tham gia học tập thường xuyên, học tập suốt đời “cần gì học nấy”, nhằm thúc đẩy phong trào hiếu học và nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, có năng lực phát triển sản xuất, nâng cao tay nghề, cải thiện chất lượng cuộc sống, bảo đảm cho sự phát triển bền vững của xã hội.
Tổng kết 5 năm thực hiện Quyết định số 281, toàn tỉnh có 2.018 dòng họ được công nhận danh hiệu DHHT, đạt tỷ lệ 76% trên tổng số các dòng họ. Đã có gần 2.000 lượt mô hình, dòng họ học tập tiêu biểu ở các địa phương được tuyên truyền là tấm gương tiêu biểu và được các cấp biểu dương, khen thưởng.
Phát huy kết quả đạt được, từ năm 2022, khi có Quyết định số 387/QĐ-TTg, ngày 25/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị giai đoạn 2021-2030” (Quyết định 387), với các tiêu chí được nâng cao hơn đã thúc đẩy các dòng họ tiếp tục thi đua, phấn đấu thực hiện.
Theo đó, ngay từ đầu năm 2022, khi bắt đầu triển khai Quyết định 387, đã có 1.801 dòng họ đăng ký xây dựng DHHT, đạt tỷ lệ 74%. Kết quả đánh giá cuối năm, số dòng họ đạt danh hiệu DHHT là 1.518, đạt tỷ lệ 63% tổng số dòng họ, vượt kế hoạch do Hội Khuyến học đề ra. Kết quả xếp loại DHHT kiểu mẫu năm 2022, có 314 dòng họ đạt kiểu mẫu, đạt tỷ lệ 12%.
Dòng họ Nguyễn Tử, làng Thư Điền, xã Ninh Nhất (thành phố Ninh Bình) là dòng họ có truyền thống khoa bảng với lịch sử trên 300 năm. Hiện dòng họ có hơn 520 hộ, với hơn 2.000 nhân khẩu, sinh sống, học tập và công tác tại nhiều địa phương trong cả nước. Dòng họ Nguyễn Tử có truyền thống hiếu học, thời phong kiến, dòng họ có 18 người giữ các chức sắc và có nhiều đóng góp cho quê hương, đất nước.
Tiếp nối truyền thống ông cha, hưởng ứng phong trào xây dựng DHHT, các thành viên trong dòng họ không ngừng phấn đấu, thi đua thực hiện các mục tiêu, tiêu chí cụ thể để xây dựng DHHT tiêu biểu. Các thành viên, gia đình trong dòng họ nhìn vào những tấm gương đỗ đạt, có địa vị cao trong xã hội nhờ thành tích học tập để đầu tư, quan tâm, nuôi dạy con cháu chăm ngoan, học giỏi. 100% các gia đình trong dòng họ đã hưởng ứng xây dựng gia đình học tập, công dân học tập.
Đến nay, dòng họ Nguyễn Tử có 3 giáo sư, 2 phó giáo sư, 14 tiến sỹ, 57 thạc sỹ, 508 người có bằng đại học, 1 hiệp sĩ công nghệ thông tin được bình chọn là 1 trong 10 gương mặt tiêu biểu của cả nước năm 2016. Dòng học cũng đã xây dựng tủ sách riêng về truyền thống dòng họ. Trong xây dựng nông thôn mới tại địa phương, dòng họ Nguyễn Tử đã ủng hộ trên 1 tỉ đồng và nhiều ngày công tại địa phương. Hiện 100% con em trong dòng họ trong độ tuổi đều được đến trường, ngày càng có nhiều học sinh, sinh viên đạt thành tích xuất sắc trong học tập.
Ở dòng họ Đỗ Bồng Hải, xã Khánh Thiện (huyện Yên Khánh), công tác khuyến học, khuyến tài (KHKT), xây dựng XHHT nhiều năm nay có sự lan tỏa sâu rộng, thu hút được sự tham gia nhiệt tình của các thành viên trong dòng họ. Không chỉ tự nguyện tham gia đóng góp vào Quỹ Khuyến học dòng họ, các gia đình còn luôn quan tâm tạo mọi điều kiện tốt nhất cho con em học tập, rèn luyện. Hiện nay, số quỹ dòng họ có trên 180 triệu đồng, tăng so với năm 2014 là hơn 80 triệu đồng.
Ông Đỗ Ngọc Hân, Trưởng Ban Khuyến học dòng họ Đỗ ở Bồng Hải, xã Khánh Thiện (huyện Yên Khánh) cho biết: Với sự quan tâm, động viên về tinh thần, vật chất của Ban Khuyến học dòng họ, anh em trong dòng tộc, nhiều hộ gia đình đã vượt qua khó khăn để nuôi dạy con cháu ăn học thành tài. Dòng họ hiện có 249 gia đình, với 769 khẩu. Đến nay, dòng họ có hàng trăm con em thành đạt, với 1 phó giáo sư, 6 tiến sỹ, 8 doanh nhân, 18 thạc sỹ, 10 tổng giám đốc, gần 50 sĩ quan công an, quân đội…
Không chỉ quan tâm chăm lo học tập cho con em, dòng họ Đỗ Bồng Hải còn có nhiều đóng góp, đi đầu trong các phong trào thi đua tại địa phương, tiêu biểu là trong xây dựng nông thôn mới, đã hiến 450m2 đất mở rộng đường giao thông. Con em trong dòng họ đã ủng hộ xây dựng các công trình phúc lợi và hỗ trợ gia đình khó khăn, các quỹ từ thiện nhân đạo, phòng chống thiên tai dịch bệnh tại địa phương, với tổng số tiền gần 1,5 tỉ đồng.
Năm 2021, xã Khánh Thiện lựa chọn dòng họ Đỗ Bồng Hải làm điểm xây dựng DHHT kiểu mẫu. Từ năm 2014-2023, dòng học được UBND xã công nhận DHHT; năm 2021, 2022, dòng họ được công nhận DHHT kiểu mẫu. Dòng họ còn được Hội Khuyến học Việt Nam tặng Bảng vàng khuyến học và Cúp vàng tiêu biểu của cả nước và nhiều Bằng khen, giấy khen của các cấp, các ngành.
Theo ông Nguyễn Mạnh Trường, Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh, hiện nay, mỗi dòng họ trên địa bàn tỉnh có một hình thức khuyến học riêng, nhưng tất cả đều chung mục tiêu là nuôi dưỡng và phát huy tinh thần hiếu học của gia đình, dòng họ mình. Đồng thời, các gia đình, dòng họ còn quan tâm và có ý thức gắn kết phong trào xây dựng DHHT với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, phong trào “Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”… tại địa phương.
Thành công trong thực hiện phong trào xây dựng DHHT trên địa bàn tỉnh Ninh Bình những năm qua đã đẩy mạnh phong trào KHKT, xây dựng XHHT tại các dòng họ, địa phương, tạo điều kiện cho các cá nhân, gia đình tham gia vào các hoạt động học tập thường xuyên, học tập suốt đời, góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho quê hương, đất nước.
Bài, ảnh: Huy Hoàng
