Để chuẩn bị cho kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, chiều 2/10, Đoàn khảo sát của ĐBQH tỉnh do đồng chí Trần Thị Hồng Thanh, TUV, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh làm trưởng đoàn đã có buổi khảo sát thi hành Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) tại BHXH tỉnh.
Theo báo cáo của BHXH tỉnh: Tính đến hết năm 2022, toàn tỉnh có trên 160.000 người tham gia BHXH, chiếm 30,55% so với lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng 31,97% so với năm 2018. Trong đó số người tham gia BHXH bắt buộc là trên 143.000 người, tăng 21,51% so với năm 2018; số người tham gia BHXH tự nguyện là trên 18.300 người.
Toàn tỉnh có trên 135.000 người tham gia bảo hiểm thất nghiệp, chiếm gần 26% so với lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng 24,16% so với năm 2018. Có trên 60.000 người người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng. Tỷ lệ giao dịch điện tử về BHXH đạt 94%, mức độ công trực tuyến đạt mức độ 4; chỉ số đánh giá mức độ hài lòng của người tham gia BHXH đạt gần 83%.
Tuy nhiên theo đánh giá của BHXH tỉnh, Luật BHXH năm 2014 còn những bất cập như: chưa đề cập đến nhóm đối tượng có nhu cầu và khả năng tham gia BHXH bắt buộc như: chủ hộ kinh doanh cá thể, người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt, chủ doanh nghiệp tư nhân, người quản lý điều hành HTX, liên hiệp HXT không hưởng lương…
Chính sách BHXH tự nguyện chỉ thực hiện 2 chế độ hưu trí và tử tuất nên chưa thu hút được người tham gia. Thiết kế nguyên tắc công bằng đóng – hưởng, chia sẻ và bảo đảm bền vững quỹ trong chế độ hưu trí chưa phù hợp, mức đóng thấp chưa tương xứng với mức thu nhập thực tế hàng tháng dẫn đến lương hưu, trợ cấp BHXH không cao.
Bên cạnh đó, quy định điều kiện về thời gian tối thiểu đóng BHXH để hưởng lương hưu khá dài (20 năm) cùng với điều kiện hưởng BHXH một lần còn rộng rãi, dẫn đến nhiều người lao động có tâm lý muốn nhận BHXH một lần, làm ảnh hưởng đến mục tiêu an sinh xã hội.
Từ những khó khăn, bất cập trong quá trình thi hành Luật, BHXH tỉnh đề xuất, kiến nghị hoàn thiện pháp luật về BHXH: Bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc như chủ hộ kinh doanh cá thể, người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố, chủ doanh nghiệp tư nhân, người quản lý điều hành HTX, liên hiệp HTX không hưởng tiền lương.
Đề nghị tăng mức hỗ trợ ngân sách Nhà nước cho người có mức sống thấp tham gia BHXH tự nguyện. Bổ sung chế độ ốm đau, thai sản cho người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn, thôn, tổ dân phố và bổ sung chế độ thai sản đối với người tham gia BHXH tự nguyện.
Quy định không giải quyết BHXH một lần trong trường hợp sau 12 tháng không tiếp tục tham gia bảo hiểm mà chưa đủ thời gian đóng để hưởng lương hưu đối với người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ khi thực hiện luật sửa đổi. Giảm điều kiện về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu từ 20 xuống còn 15 năm.
Bổ sung chính sách hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH có thời hạn (trước khi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, trợ cấp người cao tuổi) đối với những người có thời gian đóng BHXH dưới 20 năm…
Tại buổi làm việc, các thành viên trong Đoàn khảo sát đã trao đổi làm rõ thêm về một số kết quả đạt được cũng như những hạn chế, khó khăn trong thực hiện Luật BHXH.
Trong đó làm rõ nguyên nhân dẫn đến một số chỉ tiêu còn đạt thấp như: lệ số người tham gia BHXH tự nguyện; tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia Bảo hiểm thất nghiệp. Công tác phối hợp tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật. Công tác phối hợp giữa cấp, ngành, địa phương trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện Luật.
Công tác thanh tra, kiểm tra theo thẩm quyền. Vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý BHXH. Tổ chức bộ máy của cơ quan BHXH. Thực trạng người lao động rút BHXH một lần. Tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH…
Phát biểu kết luận buổi khảo sát, đồng chí Trần Thị Hồng Thanh, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Trưởng đoàn khảo sát trân trọng cảm ơn sự phối hợp của BHXH tỉnh đã cung cấp thông tin, báo cáo, giúp Đoàn có những đánh giá tổng thể, nhất là những khó khăn, bất cập trong quá trình triển khai thực hiện Luật BHXH.
Đây cũng là kênh thông tin quan trọng để đại biểu Quốc hội tỉnh tham gia, góp ý vào công tác xây dựng sửa đổi, bổ sung Luật trong kỳ họp tới.
Tiếp thu những kiến nghị của BHXH tỉnh trong thực Luật BHXH, Đoàn ĐBQH tỉnh sẽ tiến hành nghiên cứu, tổng hợp để kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành quan tâm giải quyết.
Mai Lan – Đức Lam
