Nhiều giải pháp KH CN để thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững

Công cụ then chốt thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững

Theo báo cáo tại Phiên họp, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) là công cụ then chốt để thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững bên cạnh đầu tư nguồn lực tài chính và môi trường thể chế. KH,CN&ĐMST đóng góp vào thành tựu của hầu hết tất cả các mục tiêu phát triển bền vững và là công cụ để thực thi các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam như xoá đói, xoá nghèo, cải thiện an ninh lương thực, dinh dưỡng và phát triển nông nghiệp; thúc đẩy tiếp cận và hiệu quả của năng lượng; thúc đẩy bình đẳng xã hội theo nguyên tắc “không ai bị bỏ lại phía sau”; phòng ngừa bệnh tật và cải thiện sức khoẻ; thúc đẩy tiếp cận và cá nhân hoá giáo dục.

Trong bối cảnh hiện nay, vai trò của KH,CN&ĐMST trong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững có nhiều thuận lợi. Vai trò của KH,CN&ĐMST đã được khẳng định trong quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước, được thể hiện trong một số chính sách liên quan đến các mục tiêu phát triển bền vững; nguồn lực đầu tư xã hội cho KH,CN&ĐMST ngày càng tăng; đã có những sáng kiến KH&CN phục vụ thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững; KH,CN&ĐMST đang dần khẳng định vai trò là động lực thúc đẩy phát triển sản xuất trong nhiều lĩnh vực kinh tế. Phát biểu tại Phiên họp, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho rằng các chương trình KH&CN quốc gia ngày càng hướng đến thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Tuy nhiên, cũng còn có những khó khăn trong huy động và phân bổ nguồn lực tài chính từ ngân sách nhà nước và xã hội cho thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững; hệ thống giám sát, đánh giá thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững đang trong giai đoạn hình thành, năng lực thống kê tại các bộ, ngành và địa phương hiện nay chưa đáp ứng yêu cầu đề ra trong thống kê các mục tiêu phát triển bền vững, việc điều tra thu thập số liệu phục vụ giám sát đánh giá phát triển bền vững gặp nhiều khó khăn do chưa có kinh phí thực hiện,…

Đề xuất các giải pháp

Tại Phiên họp, đại diện các bộ, ngành, cơ quan đã báo cáo kết quả thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững giai đoạn 2017 – 2022 và yêu cầu đặt ra đối với KH,CN&ĐMST trong hoàn thành lộ trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam đến năm 2030; đại diện một số hội, hiệp hội, viện nghiên cứu, trường đại học chia sẻ về tình hình triển khai các nhiệm vụ, giải pháp về KH,CN&ĐMST để thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), năm 2021, Việt Nam đứng thứ 51/165 trên bảng xếp hạng chỉ số các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định về Lộ trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030. Bộ KH&ĐT đã ban hành hệ thống gồm 158 chỉ tiêu thống kê phát triển bền vững Việt Nam. Hàng năm, các, bộ, ngành, địa phương gửi báo cáo về Bộ KH&ĐT tổng hợp, xây dựng Báo cáo giám sát, đánh giá mục tiêu phát triển bền vững. Việt Nam đã thực hiện nghiêm túc việc giám sát, đánh giá mục tiêu SDGs theo yêu cầu của Liên hợp quốc.

Bộ KH&ĐT đã thực hiện hiệu quả 17 mục tiêu trong các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Để giữ vững và thúc đẩy tiến trình thực hiện các mục tiêu SDGs trong thời gian tới, Bộ KH&ĐT đề xuất có nhiệm vụ, giải pháp để phục hồi, ứng phó linh hoạt với dịch COVID-19 và phát triển kinh tế bền vững; tiếp tục đầu tư, phát triển nguồn vốn con người, đặc biệt qua việc cung cấp dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu; thúc đẩy phục hồi các ngành kinh tế theo hướng xanh, tuần hoàn để đảm bảo vừa phát triển kinh tế bền vững, tạo tiềm lực cho các giải pháp an sinh xã hội nhưng đồng thời giảm ô nhiễm môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và ứng phó với biến đổi khí hậu;…

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNN), Bộ chủ trì thu thập 14 chỉ tiêu trong Bộ chỉ tiêu thống kê phát triển bền vững của Việt Nam. Bộ xác định phát triển bền vững là nhiệm vụ trọng tâm và đã đưa nội dung này vào Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2017 – 2020, Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Về giải pháp KH&CN, Bộ NN&PTNN xác định sẽ tăng cường tiềm lực KH&CN, tập trung đầu tư phát triển một số viện nghiên cứu, trường đại học theo mô hình tiên tiến của khu vực và quốc tế; hình thành nhóm nghiên cứu mạnh giải quyết các vấn đề trọng điểm quốc gia. Chú trọng phát triển doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp trong nông nghiệp; tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích các cơ sở sản xuất kinh doanh nông nghiệp đầu tư vào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ số trong nông nghiệp; nghiên cứu phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm thải phát thải nhà kính; nghiên cứu các giải pháp KH&CN phục vụ xây dựng nông thôn mới;…

Đại diện Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) cho biết, VINASME hiện có 3 đơn vị có chức năng nghiên cứu về KH&CN hiện đang hoạt động hiệu quả, có nhiều sản phẩm đang được ứng dụng góp phần vào phát triển bền vững doanh nghiệp. VINASME và nhóm chuyên gia Nhật Bản đang nghiên cứu, xây dựng Bộ tiêu chí phát triển bền vững cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam với 3 phần chính: xã hội, môi trường, kinh tế và quản trị. Trên cơ sở Bộ tiêu chí phát triển bền vững, VINASME mong muốn được phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và một số bộ ngành liên quan tổ chức Cuộc thi hàng năm nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam về phát triển bền vững, các hoạt động phát triển bền vững; thúc đẩy các sáng kiến, ý tưởng sản xuất kinh doanh bền vững ở Việt Nam nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững; tạo diễn đàn kết nối các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhà đầu tư, chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách trong thúc đẩy sản xuất xanh, phát triển bền vững; chuyển giao tri thức và công nghệ của các nước phát triển cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam.

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu đề xuất giải pháp ban hành hệ thống chính sách phù hợp, đồng bộ để thu hút các thành phần kinh tế đầu tư trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, liên doanh, liên kết đối với giáo dục và đào tạo; sửa đổi, bổ sung ban hành các cơ chế, chính sách thu hút, đãi ngộ đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ; có chính sách đặc thù, vượt trội, tạo nền tảng tăng cường ứng dụng, chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển, tiến tới làm chủ một số công nghệ mới; cơ cấu lại các chương trình, nhiệm vụ KH&CN, gắn với nhu cầu xã hội, chuỗi giá trị của sản phẩm, tạo giá trị gia tăng; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nước ngoài hình thành các trung tâm nghiên cứu và triển khai, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam…