Nhiễm trùng tai ở trẻ và các biện pháp phòng ngừa

1. Nhiễm trùng tai là gì?

Nhiễm trùng tai còn được gọi là viêm tai giữa. Đây là tình trạng túi nhỏ chứa không khí phía sau màng nhĩ bị viêm, nhiễm trùng, sưng và tụ dịch. Nhiễm trùng tai ở trẻ thường xảy ra sau khi trẻ bị cảm lạnh, cảm cúm hay mắc các bệnh về đường hô hấp. Lúc này, trẻ sẽ bị đau và khó chịu ở một hoặc cả hai bên tai. Ngoài ra, trẻ còn bị sốt, thậm chí là sốt cao trên 39 độ C.

Nhiễm trùng tai ở trẻ nếu không được điều trị tích cực có thể gây biến chứng thủng màng nhĩ, suy giảm thính lực, chậm nói, chậm phát triển. Nghiêm trọng hơn là tình trạng nhiễm trùng lan rộng từ tai giữa sang các mô lân cận, xương chũm hay tổ chức nội sọ dẫn đến viêm màng não, viêm dây thần kinh,… rất nguy hiểm. 

Nhiễm trùng tai ở trẻ là một bệnh lý rất phổ biến

2. Nguyên nhân và triệu chứng nhiễm trùng tai ở trẻ

Nhiễm trùng tai ở trẻ do nhiều nguyên nhân gây ra và có những triệu chứng rõ ràng, dễ nhận biết.

Nguyên nhân 

Nguyên nhân chính gây nhiễm trùng tai ở trẻ là do dịch nhầy đọng lại trong tai giữa, vi khuẩn hoặc virus có điều kiện để sinh sôi, phát triển và gây bệnh. Theo đó, trong khi bị cảm lạnh, cảm cúm hay mắc bệnh hô hấp thì vòi nhĩ sẽ bị tắc khiến cho dịch nhầy bị kẹt lại trong tai giữa. Trong điều kiện tối, ấm và ẩm ướt như vậy, vi khuẩn và virus sẽ sản sinh và gây viêm, nhiễm trùng.

Ngoài nguyên nhân chính này thì nhiễm trùng tai ở trẻ còn có thể do các nguyên nhân sau.

• Trẻ đi bơi ở vùng nước bị ô nhiễm.
• Tai không được vệ sinh sạch sẽ, khô ráo sau khi tắm. 
• Mô xung quanh tai bị tổn thương, trầy xước do làm sạch tai quá mức. 
• Áp suất thay đổi đột ngột, chẳng hạn như khi trẻ đi máy bay.

Triệu chứng

Nhiễm trùng tai ở trẻ bao gồm những dấu hiệu sau.

• Trẻ dùng tay để vò, bứt, kéo bên tai bị đau.
• Xung quanh tai có những vết đỏ.
• Trẻ bị sốt cao. 
• Có dịch màu trắng hoặc vàng chảy ra từ tai, nhất là khi bé nằm. 
• Mùi hôi khó chịu ở tai. 
• Quấy khóc, khó chịu, cáu kính, gắt gỏng.
• Bỏ ăn, ngủ không ngon giấc.
• Trẻ thờ ơ, không phản ứng với những âm thanh yêu thích. 
• Trẻ đi đứng loạng choạng, mất thăng bằng. 
• Nếu trẻ biết nói thì sẽ không ngừng kêu đau tai. 

Nhiễm trùng tai có thể kèm theo sốt cao do cơ thể phản ứng với tình trạng viêm

3. Phương pháp điều trị nhiễm trùng tai ở trẻ

Có nhiều trường hợp nhiễm trùng tai ở trẻ tự khỏi, nhưng cũng có trường hợp phải điều trị bằng thuốc. Nói chung, bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng trong 2 – 3 ngày để cân nhắc phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm:

• Nếu trẻ từ 6 – 24 tháng tuổi và triệu chứng nhiễm trùng tai nhẹ thì có thể chỉ dùng thuốc giảm đau để giảm bớt cảm giác đau và khó chịu.
• Trong vòng 48 – 72 giờ sau đó, nếu tình trạng không thuyên giảm, bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh.

Lưu ý là kháng sinh chỉ được sử dụng nếu trẻ nhiễm trùng tai do vi khuẩn, không phải do virus. Và nếu đã dùng kháng sinh thì bạn cần tuân thủ đúng liệu trình, ngay cả khi các dấu hiệu nhiễm trùng tai ở trẻ đã thuyên giảm và hết. Điều này sẽ giúp bé không gặp phải tình trạng kháng thuốc khiến việc điều trị sau này gặp nhiều khó khăn. 

Bé có thể uống giảm đau hoặc kháng sinh khi điều trị viêm tai giữa

4. Biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng tai ở trẻ

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, bạn có thể phòng ngừa nhiễm trùng tai ở trẻ bằng các biện pháp sau.

• Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn, ít nhất là trong 6 tháng đầu vì trong sữa mẹ có nhiều kháng thể giúp tăng cường miễn dịch, giúp bé ít bị nhiễm bệnh. Ngoài ra, nghiên cứu của Đại học Y khoa Texas cũng cho thấy các bé bú mẹ hoàn toàn có nguy cơ mắc các bệnh lý về tai – trong đó có viêm tai giữa thấp hơn các bé dùng sữa ngoài.
• Cho bé bú đúng tư thế, có thể là bồng bé hoặc để bé gối cao đầu, tránh tình trạng sữa chảy vào ống eustachian – ống nối mũi, miệng với tai giữa, gây viêm và nhiễm trùng. Tránh cho bé nằm ngửa khi bú vì đây là tư thế sữa dễ chảy vào ống eustachian nhất. 
• Tránh hoặc hạn chế cho bé ngậm ti giả bởi theo nghiên cứu của các nhà khoa học ở Phần Lan, các bé ngậm ti giả sẽ có nguy cơ cao bị viêm tai giữa lên đến 33%.
• Vì nhiễm trùng tai ở trẻ thường xảy ra sau khi trẻ bị cảm lạnh, cảm cúm nên để phòng ngừa thì bạn cần giữ ấm cơ thể cho bé khi thời tiết lạnh. Đồng thời, tránh cho con đến những nơi đông người vào mùa dịch bệnh để hạn chế nguy cơ lây nhiễm bệnh.
• Phòng ngừa dị ứng cũng là cách phòng tránh nhiễm trùng tai ở trẻ. Nếu bé cơ địa dị ứng, dễ bị hắt xì, ho và bệnh do các tác nhân gây dị ứng như bụi bẩn, phấn hoa, lông chó mèo, sữa tắm,… thì bạn không nên để bé tiếp xúc với các tác nhân này.
• Tiêm phòng đầy đủ vắc xin cho trẻ, đặc biệt là vắc xin phòng phế cầu khuẩn, vắc xin phòng cúm,… Việc này có thể làm giảm nguy cơ mắc viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mới biết đi. 

Tiêm phòng đầy đủ vắc xin để phòng và giảm nguy cơ nhiễm trùng tai ở trẻ 

Trường hợp trẻ thường xuyên bị nhiễm trùng tai, tức là tái phát liên tục thì bạn cần đưa bé đến gặp bác sĩ để có phác đồ điều trị cụ thể. Bé có thể đặt ống thông khí màng nhĩ nếu bác sĩ xác định trẻ bị viêm tai giữa mạn tính.

Chuyên khoa Nhi của Hệ thống Y tế MEDLATEC là địa chỉ đáng tin cậy để bạn đưa bé đến khám và điều trị. Bác sĩ được đào tạo chuyên sâu cùng nhiều năm kinh nghiệm sẽ giúp bạn an tâm về kết quả thăm khám.

Quý khách có thể đặt lịch trước qua hotline 1900 56 56 56 để tiết kiệm thời gian sử dụng dịch vụ tại MEDLATEC.