Nhân tố tinh thần có vai trò to lớn trong sức mạnh tổng hợp của mỗi quốc gia trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước nói chung, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia nói riêng. Do đó, phát huy sức mạnh nhân tố tinh thần trở thành một trong những vấn đề có tính quy luật, quy tụ sức mạnh đất nước, con người Việt Nam trong công cuộc đấu tranh, bảo vệ, giữ gìn chủ quyền biên giới lãnh thổ đất nước.
Phát huy sức mạnh nhân tố tinh thần của nhân dân và quân đội, đặc biệt là bộ đội biên phòng trong bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia là một trong những vấn đề có tính quy luật đã được chứng minh qua thực tiễn lịch sử dựng và giữ nước của dân tộc ta. Biên giới là nơi xa xôi, hẻo lánh, rừng thiêng, nước độc, nhưng có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, được ví như “phên giậu” của quốc gia. Để giữ vững biên cương, giữ vững từng thước núi, con sông, từng tấc đất, sải biển thiêng liêng của Tổ quốc, các triều đại phong kiến Việt Nam luôn lựa chọn những tướng lĩnh tài giỏi, trung kiên nhất trấn giữ nơi biên ải, vừa đề ra chính sách “biên viễn” để khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc của quân lính và nhân dân biên giới, vừa đề ra các điều luật nghiêm khắc để trừng phạt những kẻ để mất đất đai, sông núi của đất nước.
Vai trò của thế hệ trẻ Việt Nam trong vấn đề bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc. Ảnh: Internet.
Ngày nay, trước tác động của toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, phát huy sức mạnh nhân tố tinh thần có vai trò quan trọng, đặc biệt là đối với cán bộ, chiến sĩ quân đội và nhân dân vùng biên giới.
Tình hình thế giới và trong nước hiện nay biến động nhanh chóng, khó lường, đang đặt ra những yêu cầu, đặc điểm mới trong việc bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, đòi hỏi những người thực thi nhiệm vụ cũng phải luôn có sự rèn luyện, bồi đắp, nuôi dưỡng nhân tố tinh thần để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định, sức mạnh tinh thần của quân và dân ta là một trong những yếu tố cơ bản quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam, vì “không quân đội nào, không khí giới nào có thể đánh ngã được tinh thần hy sinh của toàn thể một dân tộc”.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế hiện nay, bảo vệ chủ quyền biên giới đang chịu tác động mạnh mẽ của hàng loạt yếu tố thử thách tinh thần, ý chí của nhân dân và quân đội của mỗi quốc gia, trong đó có Việt Nam. Đó là: Xu thế toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ làm cho các quốc gia, dân tộc xích lại gần nhau, nhưng cũng làm gia tăng sự ảnh hưởng, phụ thuộc vào nhau, “biên giới mềm” dần thay thế, làm xóa nhòa ranh giới của “biên giới cứng”, phá vỡ hàng rào ngăn cách giữa các nước, dẫn đến “phai mờ dần các đường biên giới quốc gia”, làm gia tăng nguy cơ đe dọa đến chủ quyền, an ninh của các quốc gia.
Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, tài nguyên, nguy cơ xung đột vũ trang, xung đột sắc tộc, tôn giáo đòi hỏi nhân dân, quân đội phải tỉnh táo, chủ động đối phó, ngăn chặn; 2- Những thách thức nảy sinh từ các vấn đề an ninh phi truyền thống mang tính cấp bách toàn cầu, như chủ nghĩa khủng bố, an ninh tài chính, tiền tệ, an ninh năng lượng, an ninh môi trường, an ninh thông tin, an ninh xã hội, an ninh con người, biến đổi khí hậu, tội phạm buôn lậu ma túy, tội phạm công nghệ cao, tội phạm xuyên quốc gia (buôn lậu vũ khí, ma túy, rửa tiền, buôn bán người, cướp biển), đói nghèo, di dân tự do, thiên tai, dịch bệnh, nhất là dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến hết sức phức tạp.
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển như vũ bão, tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực quân sự, quốc phòng, với sự xuất hiện của hàng loạt vũ khí công nghệ cao, vũ khí thông minh thế hệ mới, độ chính xác cao, tốc độ nhanh, tầm bắn rộng, sức hủy diệt lớn… Để đối phó với chiến tranh bằng vũ khí công nghệ cao, đòi hỏi phải nâng cao ý chí quyết tâm và khả năng tác chiến của quân đội; 4- Những căng thẳng trong tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ dẫn đến xung đột giữa các bên cùng tuyên bố chủ quyền, điều này sẽ tác động rất lớn đến các tuyến biên giới đất liền. Ngoài ra, những biến động về chính trị, kinh tế, xã hội của các nước láng giềng cũng ảnh hưởng nhất định đến khu vực biên giới, làm tình hình khu vực này thêm phức tạp.
Thày giáo mang quân hàm xanh dạy học cho con em đồng bào. Ảnh: TTXVN
Quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế luôn nảy sinh những vấn đề cần xử lý, như mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế; nguy cơ lệ thuộc vào bên ngoài, lệ thuộc kinh tế dẫn đến lệ thuộc về chính trị; sự xâm lăng văn hóa, sự xâm nhập của các phản giá trị không phù hợp với đất nước… Mặt khác, quá trình giao lưu, hợp tác kinh tế, thương mại, văn hóa, du lịch, phát triển kinh tế – xã hội trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ở nước ta, nhất là ở khu vực biên giới làm cho lưu lượng người, phương tiện và hàng hóa qua lại biên giới ngày càng lớn, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, nhưng lại phát sinh những mâu thuẫn mới có thể gây mất ổn định xã hội. Do đó, bên cạnh yêu cầu bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, cần bảo vệ, chống sự mai một, xói mòn các giá trị văn hóa, đạo đức truyền thống dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại phải đi đôi với bảo vệ, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc ở khu vực biên giới; bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia, dân tộc; chống buôn lậu và gian lận thương mại qua biên giới, bảo vệ trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm; bảo vệ môi trường, nguồn tài nguyên, nhân lực, vật lực của đất nước; phòng, chống thiên tai, dịch bệnh…; bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ trong điều kiện còn nhiều tranh chấp, bất đồng, giữ vững môi trường hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển trong quan hệ với chính phủ và nhân dân các nước ở khu vực biên giới.
Giải quyết và ứng phó với các vấn đề trên đòi hỏi nhân dân và bộ đội biên phòng phải đề cao cảnh giác, có kiến thức toàn diện và tinh thần quyết tâm cao, phát huy sức mạnh nhân tố tinh thần để giữ vững độc lập, tự chủ và chủ quyền quốc gia, dân tộc, thực hiện tốt hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới./.
Kim Oanh
