Nhà trường thành ‘nhà tù’ do cấm dùng điện thoại trong giờ học?

Lý do gây tranh cãi

Hồi tháng 5, Florida thông qua luật yêu cầu các trường công lập trên toàn tiểu bang cấm học sinh dùng điện thoại trong giờ học, đồng thời chặn học sinh truy cập mạng xã hội thông qua wifi của học khu. Đến tháng 9, học khu Quận Cam tại Florida còn quyết liệt hơn khi cấm dùng điện thoại xuyên suốt cả ngày, thậm chí trong giờ giải lao giữa 2 tiết học. Và quyết định này lập tức gây tranh cãi.

Trong các cuộc phỏng vấn mới đây với tờ The New York Times, hàng chục phụ huynh và học sinh tại Quận Cam bày tỏ ủng hộ với quy định cấm dùng điện thoại trong giờ học, song phản đối lệnh cấm kéo dài cả ngày. Phụ huynh lập luận rằng con cái nên có cơ hội liên hệ trực tiếp với họ trong thời gian rảnh, trong khi học sinh lại mô tả quyết định cấm là không công bằng và đi ngược lại thời đại.

“Họ hy vọng chúng tôi chịu trách nhiệm về lựa chọn của mình. Nhưng sau đó, họ lại lấy đi khả năng được lựa chọn và được học tập một cách có trách nhiệm của chúng tôi”, Sophia Ferrara, một học sinh lớp 12 cần dùng điện thoại trong thời gian rảnh để dự các lớp ĐH trực tuyến, bức xúc. Nhiều học sinh khác thì cho rằng việc cấm dùng điện thoại khiến các em không thể tra cứu lịch học hay phải đến văn phòng xin phép dùng điện thoại nếu muốn gọi cho phụ huynh, khiến trường học có vẻ giống như “nhà tù” hơn.

Áp dụng các biện pháp ngày càng nghiêm khắc để kéo giới trẻ rời xa điện thoại là động thái chung của nhiều trường công lập trên khắp xứ sở cờ hoa. Thống kê của Bộ Giáo dục Mỹ năm 2021 cho thấy, khoảng 77% trường cấm các hoạt động dùng điện thoại vì mục đích phi học thuật trong giờ học. Một số quận như South Portland, Maine… cũng cấm dùng điện thoại xuyên suốt cả ngày tương tự Quận Cam.

Theo các nhà lập pháp và lãnh đạo học khu, việc dùng mạng xã hội tràn lan trong khuôn viên trường đang đe dọa năng lực học tập, sự hạnh phúc và an toàn thể chất của học sinh. Như ở một số trường, học sinh đã lên kế hoạch và quay phim các vụ hành hung bạn học để đăng trên TikTok, Instagram. Trong khi đó, các ứng dụng nhắn tin được cho là nguyên nhân hàng đầu gây xao nhãng và mất tập trung, khi các em liên tục “nói chuyện” với nhau trên không gian ảo trong suốt tiết học.

Nhiều quốc gia chung động thái

Trước đó, vào đầu tháng 10, Bộ Giáo dục Anh đã ban hành hướng dẫn mới, khuyến nghị các trường học trên toàn quốc cấm học sinh dùng điện thoại xuyên suốt cả ngày, kể cả giờ giải lao. Điều này nhằm giảm tình trạng bắt nạt trực tuyến, đồng thời tăng cường sự tập trung trong giờ học. Nếu các trường không thực hiện theo hướng dẫn này, chính phủ Anh sẽ xem xét ban hành thành luật trong tương lai, thông cáo nêu.

Một năm trước, Bộ Giáo dục Ý cũng ban hành lệnh cấm dùng điện thoại trong trường học ở quy mô toàn quốc và giáo viên được hướng dẫn để thu điện thoại của học sinh vào đầu giờ học. Mặt khác, việc dùng điện thoại trong lớp học bị mô tả là “một yếu tố gây mất tập trung” và “thiếu tôn trọng giáo viên”. “Chúng ta phải bảo vệ được lợi ích của học sinh là được đến lớp để học”, thông cáo viết.

Từ năm 2021, Trung Quốc bắt đầu cấm học sinh tiểu học, trung học mang điện thoại đến trường. Nguyên nhân được Bộ Giáo dục Trung Quốc đưa ra là để “bảo vệ thị lực của học sinh, giúp các em tập trung học tập, ngăn việc nghiện internet và game”, đồng thời có thêm mục tiêu là “tăng cường phát triển thể chất và tâm lý của học sinh”, theo tờ South China Morning Post.

Vào năm 2018, Pháp thông qua luật cấm trẻ em tiểu học, trung học dùng điện thoại, máy tính bảng và đồng hồ thông minh trong khuôn viên trường học. Lệnh cấm cũng áp dụng với các trường nội trú và trong những chuyến dã ngoại của trường. Cùng năm đó, Bộ Giáo dục Hy Lạp cũng cấm dùng điện thoại ở tất cả các trường mẫu giáo, tiểu học, trung học và giáo viên chỉ được dùng điện thoại vì mục đích giảng dạy.

Tại New Zealand, một số trường mới đây cũng cấm dùng điện thoại trong giờ học, đơn cử như Wellington College. Trao đổi với Báo Thanh Niên, ông Patrick Smith, Phó hiệu trưởng nhà trường, cho biết lệnh cấm nhằm giúp học sinh cảm thấy an toàn khi ở trường, có cơ hội tương tác trực tiếp với bạn cùng lớp, đồng thời cho phép giáo viên dạy học mà không bị phân tâm. “Song, trong những tiết học như công nghệ, thầy cô có thể cho phép các em dùng điện thoại để theo dõi bài hiệu quả”, ông Smith nói.

Về tính hiệu quả của lệnh cấm, các nghiên cứu ở quy mô quốc gia đưa ra nhiều kết luận khác nhau. Chẳng hạn, một cuộc khảo sát liên bang với các hiệu trưởng Mỹ năm 2016 cho thấy những trường cấm dùng điện thoại có tỷ lệ bắt nạt trên mạng cao hơn các trường cho phép sử dụng, song không nêu rõ nguyên nhân cụ thể.

Một nghiên cứu về các trường học ở Tây Ban Nha được công bố vào năm ngoái thì cho thấy tình trạng bắt nạt qua mạng đã giảm đáng kể ở hai khu vực ban hành lệnh cấm điện thoại trong trường học. Tại một trong những khu vực khảo sát, điểm kiểm tra môn toán và khoa học của học sinh cũng tăng lên đáng kể.

Trong khi đó, một nghiên cứu gần đây ở Na Uy thông tin những học sinh nữ bị cấm dùng điện thoại ở trường trung học có điểm trung bình cao hơn. Nghiên cứu cũng cho thấy lệnh cấm “không có tác dụng” với điểm trung bình của nam sinh, có lẽ vì nữ sinh dành nhiều thời gian hơn cho điện thoại.