Nhà nghiên cứu 104 tuổi và cuốn sách giải A Giải thưởng Sách quốc gia năm 2024

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư và cuốn sách quý. (Nguồn: NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh)

Giành giải A Giải thưởng Sách quốc gia năm 2024, tác phẩm “Gia Định Sài Gòn Thành phố Hồ Chí Minh – Dặm dài lịch sử (1968-2020)” không gây bất ngờ bởi đây là công trình đồ sộ có giá trị, đóng góp vào việc làm sáng tỏ nhiều trang lịch sử của Thành phố. Điều khiến độc giả ngạc nhiên và khâm phục là chủ nhân của tác phẩm này đã 104 tuổi và cuốn sách là thành quả của hơn 20 năm ông đi khắp các thư viện, kho lưu trữ, tìm từng bài báo để tích lũy và say sưa viết.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư cho biết, lâu nay đã có nhiều người viết về Sài Gòn – Chợ Lớn, Thành phố Hồ Chí Minh, nhưng mỗi người chỉ viết về một vấn đề, một mảng, chưa có tác phẩm nào viết bao quát toàn diện các khía cạnh, các lĩnh vực hoạt động của Thành phố. Ngay như bộ sách Địa chí văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh cũng chỉ nói một cách đại cương về lĩnh vực lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, tư tưởng, tôn giáo, mà không nói đến các lĩnh vực khác.

Với tác phẩm này, tác giả muốn cung cấp cho độc giả một cái nhìn bao quát, toàn diện, cụ thể các giai đoạn lịch sử, từ năm 1698 đến năm 2020, các chế độ chính trị, các lĩnh vực hoạt động về hành chính, kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, y tế, tôn giáo tín ngưỡng, thể dục thể thao… của từng thời kỳ. Bộ sách càng ý nghĩa hơn khi ra mắt nhân kỷ niệm 325 năm hình thành Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định-Thành phố Hồ Chí Minh (1698-2023) và kỷ niệm 48 năm Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2023).

Tác phẩm được chia ra hai tập với mốc thời gian tập I từ 1698-1945 và tập II từ 1945-2020. Riêng phần dẫn nhập trình bày đại cương về địa lý tự nhiên của Thành phố, về thời đại tiền sử thời kỳ phù Nam, thời kỳ Thủy Chân Lạp và Lưu dân người Việt.

Có thể thấy Nguyễn Đình Tư đã xử lý một khối tư liệu rất dồi dào từ sách nguyên bản tiếng Pháp, tiếng Hán Nôm dịch sang chữ Quốc ngữ đến 214 tập sách tiếng Việt tham khảo. Không chỉ kỳ công sắp xếp các đề mục, chủ đề có hệ thống và khoa học, tác giả còn đưa vào bộ sách nhiều thông tin xác đáng, mới mẻ, mang lại sự thú vị cho bạn đọc.

Sống ở hai thế kỷ và trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm lịch sử nước nhà nên ông Nguyễn Đình Tư lúc nào cũng tranh thủ từng chút thời gian, đều đặn mỗi ngày để tỉ mẩn ghi chép những tư liệu vô giá dành cho hậu thế. Được biết, ông bắt đầu học đánh bàn phím máy tính từ năm 90 tuổi, vẫn dành gần 10 giờ đồng hồ mỗi ngày để làm việc và bắt nhịp với thời đại…

Tính đến nay, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư có khoảng 60 đầu sách đã xuất bản như: Non nước Phú Yên, Địa chí Khánh Hòa, Non nước Ninh Thuận, Đường phố nội thành Thành phố Hồ Chí Minh, Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ, Non nước Quảng Trị, Tiểu sử và hành trạng các nhà khoa bảng Hán học Nam Bộ, Sổ tay tên đường ở Thành phố Hồ Chí Minh, Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954), Địa chí hành chính các tỉnh Nam kỳ thời Pháp thuộc (1859-1954), tiểu thuyết Loạn 12 sứ quân…

Dẫu biết mình không còn nhiều thời gian nhưng ông vẫn chạy đua từng giờ, từng phút để viết sách. “Gia Định Sài Gòn Thành phố Hồ Chí Minh – Dặm dài lịch sử (1968-2020)” vẫn không phải là cuốn sách cuối cùng mà ông ấp ủ.