(Dân trí) – Gần cổng Tây của Thành nhà Hồ có một căn nhà cổ hơn 200 năm tuổi. Căn nhà được gia đình ông Phạm Ngọc Tùng lưu giữ như báu vật suốt nhiều đời qua.
Cách cổng Tây của Thành nhà Hồ khoảng 200m, căn nhà cổ ở thôn Tây Giai, xã Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa là một trong 6 ngôi nhà cổ ở nước ta được tổ chức Di sản Châu Á – Thái Bình Dương bảo tồn.
Ông Phạm Ngọc Tùng, chủ nhân căn nhà cho biết, ông là đời thứ 7 của dòng họ Phạm. Cả gia đình ông đang sinh sống trong căn nhà cổ này.
Theo ông Tùng, căn nhà được xây dựng vào năm 1810. Chủ nhân đầu tiên của căn nhà là ông cụ Bát (cụ Tổ của ông Tùng), làm chức quan hàng Bát phẩm của triều đình nhà Nguyễn. Để xây dựng căn nhà, cụ Bát đã thuê những thợ giỏi nhất của tỉnh Nam Hà cũ (nay thuộc tỉnh Hà Nam) về dựng căn nhà.
Căn nhà được xây dựng chủ yếu bằng gỗ, có diện tích rộng 9,8m, dài 21,5m, cao 5m, gồm 7 gian.
Trong đó có 3 gian chính và 4 gian phụ, 3 gian giữa là khu thờ và sinh hoạt chung.
Tổng thể căn nhà có 27 cột lớn, nhỏ và có 3 cửa chính với 12 cánh. Mặc dù đã được dựng cách đây hơn 2 thế kỷ, nhưng những cánh cửa vẫn vô cùng rắn chắc. Theo ông Tùng, với lối kiến trúc độc đáo, căn nhà luôn thoáng mát vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.
Trên các vì, kèo, giá chiêng của căn nhà được chạm trổ rất tinh xảo với hoa văn trang trí gồm tứ linh (long, ly, quy, phụng) và tứ quý gồm (tùng, trúc, cúc, mai).
Trải qua thời gian, phần gạch lát nền nhà vẫn còn chắc chắn. Tháng 9/2002 Bộ Văn hóa – Thông tin (Nay là Bộ Văn Hóa – Thể thao và Du lịch) và Tổ chức Hợp tác quốc tế của Nhật Bản (JICA) đã phối hợp, tiến hành trùng tu trên nguyên tắc đảm bảo tính nguyên bản, thời gian kéo dài trong 7 tháng.
Sau thời gian trùng tu, căn nhà được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc – UNESCO công nhận là một trong 10 nhà cổ dân gian có kiến trúc tiêu biểu nhất của Việt Nam.
Hiện vẫn còn một số cột gỗ lớn tại căn nhà có dấu hiệu bị mối, mọt làm hỏng một phần bên ngoài.
Thềm nhà được thiết kế với phiến đá dài. Đây cũng là chi tiết khá độc đáo tạo nên giá trị cổ kính của căn nhà.
Phía gian thờ bên trong căn nhà, gia đình ông Tùng còn lưu giữ khá nhiều đồ thờ quý giá từ xa xưa. Ông Tùng cho biết, nhiều năm qua, ông luôn căn dặn con, cháu nâng cao nhận thức, hiểu biết để lưu giữ nét đẹp vốn có của căn nhà.
