Tự giác hạn chế sao chép, luyện tư duy phản biện qua so sánh các phương án ứng dụng AI tạo sinh đề xuất là một trong những khuyến nghị của chuyên gia về cách tiếp cận, sử dụng AI sao cho hiệu quả.
Lợi và hại khi người học dùng AI tạo sinh
Các công nghệ AI tạo sinh như ChatGPT đang khiến ngành giáo dục toàn cầu và cả ở Việt Nam có những chuyển biến mạnh mẽ.
Bàn về những thay đổi của giáo dục toàn cầu, bao gồm Việt Nam do sự phát triển của AI tạo sinh, ông Chu Tuấn Anh, Giám đốc Hệ thống đào tạo lập trình viên Quốc tế Aptech, cho hay ngoài việc là công cụ hỗ trợ cả người học và người dạy, AI còn góp phần mang lại bình đẳng giáo dục.
Bởi lẽ, mỗi môn học thường chỉ có 1, 2 giảng viên giỏi, chủ yếu ở thành phố lớn. Học sinh, sinh viên vùng sâu vùng xa khó tiếp cận chuyên gia giỏi. “Với AI tạo sinh, dù ở đâu, người học cũng có thể tương tác được với “chuyên gia thông minh nhất thế giới” nhờ dữ liệu lớn, xóa rào cản địa lý, thời gian”, ông Chu Tuấn Anh chia sẻ.
Mặt khác, cũng theo ông Chu Tuấn Anh, AI sẽ thay đổi cách dạy và thi cử. Cụ thể, trước đây, giáo viên kiểm tra xem học sinh nắm kiến thức chưa; nhưng khi AI được ứng dụng phổ biến, sinh viên dễ lấy đáp án, giảng viên cần dạy họ cách chọn giải pháp tối ưu từ đáp án AI đưa ra. Hoạt động kiểm tra, thi cử vì thế cũng thay đổi, tập trung đánh giá sự hiểu biết, chọn đáp án tối ưu trong từng hoàn cảnh, thay vì chỉ nắm kiến thức.
Với người học, nhấn mạnh AI tạo sinh mang lại nhiều lợi ích rõ ràng, chuyên gia Aptech nhấn mạnh rằng chắc chắn các cơ sở giáo dục nên cho phép người học dùng AI, thậm chí bắt buộc để không bỏ lỡ cơ hội tiên phong công nghệ.
Nêu dẫn chứng cụ thể tại đơn vị mình, ông Chu Tuấn Anh cho biết: Tại Aptech, sinh viên được khuyến khích dùng AI hàng ngày. Khi gặp kiến thức lập trình khó trên lớp chưa nắm được, sinh viên sẽ nhờ AI giảng lại theo cách dễ hiểu nhất.
Hay với bài tập lập trình, AI hỗ trợ tạo đoạn code, nhưng quan trọng hơn, sinh viên sẽ so sánh, phân tích các đáp án để tìm phương án tối ưu. Hơn thế, sinh viên còn có thể nhờ AI đóng vai khảo thí, đưa câu hỏi kiểm tra, chấm điểm, giúp biết kiến thức đang ở mức nào và bù đắp lỗ hổng.
“Dẫu vậy, việc sử dụng AI của người học cần có sự kiểm soát, bởi nếu chỉ sao chép lời giải, kiến thức từ AI, chúng ta sẽ phải đối mặt với nguy cơ tạo ra một thế hệ không tư duy – thảm họa cho nền kinh tế khi nhân lực đã thiếu kiến thức, kỹ năng, nay thiếu cả tư duy”, ông Chu Tuấn Anh nêu quan điểm.
Đồng quan điểm, Phó Giáo sư Agnis Stibe, giảng viên khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng bên cạnh những lợi ích, AI cũng đi kèm với thách thức lớn: Việc truy cập mọi thứ dễ dàng có thể khiến người học phụ thuộc quá mức vào AI khi cần giải quyết vấn đề hay lên ý tưởng, dẫn đến kìm hãm tính sáng tạo và tư duy phản biện.
Tiến sĩ Anushka Siriwardana, giảng viên ngành Digital Marketing tại Đại học RMIT Việt Nam đưa ra cảnh báo việc lạm dụng AI tạo sinh có thể dẫn đến thái độ "biết tuốt" ở người học. Họ quen với việc nhận được câu trả lời tức thì nhưng lại không có động lực để đào sâu vào các vấn đề phức tạp hay phát triển lập luận dựa trên tư duy của chính mình.
Những khuyến nghị để sử dụng hiệu quả AI tạo sinh
Đề cập đến vấn đề làm sao để người học có thể sử dụng AI hiệu quả, Tiến sĩ Anushka Siriwardana cho rằng: Bằng cách thúc đẩy văn hóa học tập đề cao việc đặt câu hỏi và khuyến khích người học phản biện những thông tin do AI tạo ra, người dạy có thể trang bị tốt hơn cho người học sử dụng công nghệ một cách có ý thức, từ đó nâng cao năng lực tư duy phản biện của họ trong môi trường học tập được AI hỗ trợ.
Còn theo Phó Giáo sư Agnis Stibe, một cách thiết thực để thúc đẩy tư duy phản biện ở người học là thiết kế các bài tập yêu cầu phát triển kỹ năng đặt câu hỏi hiệu quả khi sử dụng AI tạo sinh.
“Cách tiếp cận trên khuyến khích sinh viên tư duy phản biện về các câu hỏi mà họ đặt ra và những chi tiết tinh tế trong thông tin mà họ tìm kiếm. Thông qua bài tập, sinh viên không chỉ học cách tương tác hiệu quả hơn với AI mà còn phát triển khả năng phân tích và ưu tiên thông tin, từ đó nâng cao kỹ năng tư duy phản biện”, Phó Giáo sư Agnis Stibe chia sẻ.
Trao đổi với phóng viên VietNamNet, ông Chu Tuấn Anh khuyến nghị, cơ sở giáo dục cần quyết liệt ứng dụng AI từ quản lý đến giảng viên, nhân viên, học viên; đồng thời tích hợp AI vào giảng dạy, cụ thể là tạo lộ trình học, giáo trình, kho bài tập.
Người dạy cần đổi mới cách dạy, từ truyền đạt kiến thức sang dạy kỹ năng dùng AI, tư duy phản biện, chọn kiến thức thực tế; dùng AI đánh giá bài tập, phát hiện copy, kiểm tra độ hiểu và giải pháp tối ưu.
Còn với người học, một số lưu ý để sử dụng AI hiệu quả có thể kể đến như: Trang bị kiến thức cơ bản, kỹ năng thực hành trước khi dùng AI; rèn kỹ năng làm việc với AI, nhờ AI dạy lại kiến thức, đặt câu hỏi kiểm tra, tự đánh giá lỗ hổng; tự giác hạn chế copy, luyện tư duy phản biện qua so sánh phương án AI đề xuất, từ đó giúp nâng cao năng lực tư duy.
Nguồn: https://vietnamnet.vn/nguoi-hoc-nen-dung-cong-nghe-ai-tao-sinh-sao-cho-hieu-qua-2381955.html
Bình luận (0)