Đền Gôi Vị ở thôn Trung Mỹ, xã An Hòa Thịnh (Hương Sơn, Hà Tĩnh) có lịch sử hơn 300 năm, thờ 4 vị phúc thần dòng họ Đinh Nho và là nơi lưu giữ một số hiện vật độc đáo.
Đền Gôi Vị (còn được gọi là đền Tiết phụ, đền Bà Tiết Nghĩa) thuộc tổng An Ấp xưa (nay là xã An Hòa Thịnh, Hương Sơn). Theo sử sách, đền được lập từ năm Đinh Dậu (1717), niên hiệu Vĩnh Thịnh thứ 13, đời vua Lê Dụ Tông.
Ngôi đền thờ 4 vị phúc thần dòng họ Đinh Nho và là nơi lưu giữ một số hiện vật độc đáo. Đền tọa lạc trên diện tích gần 2.000 m2 thuộc thôn Trung Mỹ. Từ ngoài vào cổng nhà tả vu, hữu vu, hạ điện và thượng điện có kiểu kiến trúc khác nhau tạo nên một quần thể trang nghiêm và cổ kính.
Bốn vị phúc thần dòng họ Đinh Nho được thờ tại đây gồm: Tiến sĩ Đinh Nho Công (1637 – 1695), Tiến sĩ Đinh Nho Hoàn (1671 – 1715), Tổng binh hương nghĩa hầu Đinh Nho Côn (không rõ năm sinh, năm mất) và bà tiết phụ Phan Thị Viên (không rõ năm sinh, mất năm 1716) – vợ thứ của Tiến sĩ Đinh Nho Hoàn.
Đền Gôi Vị không chỉ toát lên vẻ đẹp của sự cổ kính, trang nghiêm mà còn gây ấn tượng bởi cây bồ đề mọc trên đỉnh tháp am phía sau thượng điện. Tháp am cao gần 4m, rộng 2m, tương truyền niên đại của cây và tháp ít nhất cũng đã hơn 300 năm tuổi.
Tháp am được xây bằng gạch đỏ theo hình chóp và được chia thành 3 tầng với 2 cửa tháp.
Qua thời gian, bộ rễ lớn của cây đã bám chắc quanh tháp am tạo nên sự kỳ bí.
Dù cửa tháp đã bị rễ cây bịt kín nhưng người dân vẫn thường thắp hương xung quanh để tỏ lòng thành kính.
Đền Gôi Vị đã có lịch sử hơn 300 năm. Tại đền còn lưu giữ những hiện vật độc đáo như: Khánh đá Mặc Trai, bia đá, voi đá, bức biển Tiết phụ môn. Năm 2021, đền được trùng tu, tôn tạo nhưng vẫn giữ lại đường nét kiến trúc xưa.
Chiếc khánh đá được đặt tên là “Khánh đá Mặc Trai” do Tiến sỹ Đinh Nho Hoàn mang từ Cao Bằng về từ thời ông còn làm Đốc trấn Cao Bằng. Trên chiếc khánh đá này có khắc bài văn của ông. Ông Nguyễn Khắc Vinh (thôn Trung Mỹ, xã An Hoà Thịnh) – người trông coi đền chia sẻ: “Trước đây, xung quanh đền toàn là cây cối bụi rậm, sau này được người dân trong thôn phát quang dọn dẹp cẩn thận và xem đây là nơi thờ tự tâm linh. Vào ngày rằm hay dịp lễ, tết rất đông người dân trong và ngoài địa phương đến thắp hương”.
Bia đá cổ còn lưu giữ tại đền Gôi Vị.
Với những giá trị lịch sử, văn hoá độc đáo, năm 2018, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch xếp hạng đền Gôi Vị là di tích Quốc gia. Đây là một vinh dự to lớn đối với toàn thể Nhân dân xã An Hòa Thịnh, đặc biệt là đối với dòng họ Đinh Nho – dòng họ hiếu học, có truyền thống khoa bảng.
Để tiện cho việc tìm hiểu, tra cứu thông tin, UBND xã An Hòa Thịnh đã tạo mã QR thông tin giúp người dân, du khách hiểu rõ hơn về lịch sử ngôi đền thiêng liêng này.
Đền Gôi Vị là một trong những ngôi đền đẹp và linh thiêng, được người dân nơi đây gìn giữ và xem như “báu vật”. Địa phương luôn nỗ lực bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, nghệ thuật độc đáo của đền để giáo dục các thế hệ trẻ hiểu sâu sắc hơn về cội nguồn lịch sử.
Ông Nguyễn Hữu Đông – Chủ tịch UBND xã An Hoà Thịnh
Văn Chung
