Nghiêm cấm “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai”

Tại phiên họp, giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi), bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội cho biết, một số ý kiến đề nghị bổ sung hành vi “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai” vào khái niệm mua bán người tại khoản 1 Điều 2 làm cơ sở đấu tranh phòng, chống hiệu quả thực trạng thỏa thuận mua bán người khi còn đang là bào thai.

Bên cạnh đó, theo bà Nga có ý kiến băn khoăn thực tiễn hiện nay đã xảy ra tình trạng thỏa thuận mua bán bào thai trong bụng mẹ nhưng để nhằm nuôi dưỡng đứa trẻ sau khi sinh thì trường hợp này có phải là mua bán người hay không?

Về vấn đề trên, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội bày tỏ quan điểm rằng: Qua rà soát quy định của pháp luật liên quan, trong một số trường hợp quyền dân sự chỉ có thể được xác lập sau khi một người được sinh ra và còn sống. Theo quy định của Bộ Luật Hình sự thì việc phạm tội đối với phụ nữ mang thai chỉ bị coi là tình tiết tăng nặng mà không bị coi là phạm tội đối với nhiều người. Như vậy, về mặt pháp lý chỉ được coi là người khi được sinh ra và còn sống. Theo y học thì bào thai cũng chưa được xác định là con người. Khoản 1 Điều 2 của dự thảo Luật quy định khái niệm về mua bán người, trong khi bào thai chưa được xác định là con người như trên đã phân tích nên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc quy định mua bán bào thai trong khái niệm mua bán người là không phù hợp.

“Tuy nhiên, những năm qua, tình trạng mua bán bào thai nhằm mục đích mua bán đứa trẻ sau khi được sinh ra đang là thực tế đáng lo ngại. Việc thỏa thuận mua bán này thực chất là tiền đề của hành vi mua bán người, mua bán người từ giai đoạn còn đang là bào thai nhưng việc xử lý hành vi này lại chưa được pháp luật điều chỉnh. Trước yêu cầu nâng cao hiệu quả các biện pháp phòng chống mua bán người từ sớm, từ xa. Đồng thời, tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục hoàn thiện pháp luật về xử lý hành vi xâm phạm liên quan đến phụ nữ, trẻ em, tiếp thu ý kiến Đại biểu Quốc hội, khoản 2 Điều 3 dự thảo Luật đã quy định hành vi nghiêm cấm “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai”.

Đồng tình với quan điểm của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, ĐB Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh) cho rằng cần ngăn chặn thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai. Đồng thời ngăn chặn việc lợi dụng nạn nhân để ép buộc, cưỡng bức lao động để sản xuất các nội dung khiêu dâm trực tuyến hiện nay. Bên cạnh đó, Luật cần có chính sách hỗ trợ nạn nhân bị mua bán người học văn hoá và học nghề để hoà nhập tốt với môi trường mới nhằm hoà nhập với cuộc sống.

ĐB Thái Thị An Chung (Đoàn Nghệ An) đề nghị, ngăn chặn việc mua bán người từ khi còn đang là bào thai, bởi thực tế có việc dụ dỗ người dân tộc thiểu số ra nước ngoài để sinh con, sau đó mua bán trẻ em.

“Đây chính là hình thức để mua bán bào thai và rất khó ngăn chặn. Cho nên việc dự thảo Luật quy định hành vi nghiêm cấm thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai là rất cần thiết. Cần phải quy định cấm mua bán bào thai để ngăn chặn hành vi mua bán người”, bà Chung nói.

Đề cập đến việc trong những năm qua, tình trạng mua bán bào thai nhằm mục đích mua bán đứa trẻ sau khi được sinh ra đang là thực tế đáng lo ngại. Việc thỏa thuận mua bán này thực chất là tiền đề của hành vi mua bán người, mua bán người từ giai đoạn còn đang là bào thai nhưng việc xử lý hành vi này lại chưa được pháp luật điều chỉnh, ĐB Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) cho rằng, việc dự thảo Luật quy định nghiêm cấm thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai thể hiện sự tiến bộ, góp phần ngăn chặn tình trạng mua bán người.