Nằm cách Hà Nội khoảng 200km về hướng Nam, đền Cờn tọa lạc bên dòng Mai Giang, thuộc phường Quỳnh Phương (thị xã Hoàng Mai, Nghệ An) là di tích nổi tiếng của Nghệ An hàng năm thu hút đông đảo du khách tìm đến.
Những tháng đầu năm là thời điểm mà ngư dân Hoàng Mai tất bật vào vụ đánh bắt cá trích, vì đây là thời điểm cá trích vừa nhiều lại béo, giàu dinh dưỡng nhất trong năm. Những chiếc thuyền công suất nhỏ của ngư dân địa phương sau 1 đêm buông lưới đánh bắt ven bờ có thể thu đến 2-3 tấn cá trích, cho thu nhập hàng chục triệu đồng.
Cá trích tươi sau khi được vận chuyển lên bờ sẽ được các thương lái thu mua, bán đi các tỉnh Thanh Hóa, Ninh Bình và một phần mang ra bán các chợ trong địa phương, TP. Vinh và các huyện trong tỉnh Nghệ An. Các đầu mối bán lẻ thường bán cá trích tươi hoặc nướng than, tùy theo thị hiếu của người dân trong vùng…
Từ hàng chục năm nay, cá trích nướng đền Cờn trở thành một đặc sản của vùng biển Hoàng Mai, thu hút khách thưởng thức. Cá trích được chọn nướng thường là những mẻ vừa được đánh bắt đưa lên bờ, còn tươi rói. Sau khi rửa sạch, cá được nướng trực tiếp trên bếp than hồng để phục vụ thực khách. Cá trích ở vùng biển Hoàng Mai béo, thịt thơm và ngọt, giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe mà giá lại rẻ, nên thu hút được nhiều người.
Bếp than nướng cá trích được làm đơn giản, chỉ một chiếc thau nhôm cũ, người dân bỏ đầy than củi rồi nhóm cho than đỏ. Phía trên miệng thau được gác một vỉ nướng tự chế để đặt cá lên.
Thoăn thoắt lật từng con cá trích trên bếp than hồng, bà Nguyễn Thị Quyết, một người có thâm niên nướng cá trích ở đền Cờn, cho biết: Dịp đầu năm nay, lượng khách về đền Cờn đông, mỗi ngày bà nướng khoảng khoảng 50-70kg cá trích. Muốn cá ngon thì phải ngồi canh tại bếp để thổi than sao cho phù hợp và lật cá đều đặn. Điều quan trọng nhất là nhận biết thời điểm cá vừa chín tới, đạt tiêu chuẩn.
Cá trích khi nướng xong có màu vàng ươm bắt mắt, thơm nức mũi. Cá trích nướng thường được ăn kèm với rau sống, lá sung và bánh mướt (bánh cuốn) nóng. Đĩa bánh vừa tráng xong còn nóng hổi, được bày cùng đĩa cá trích nướng than đang nóng, chỉ cần nhìn thôi đã đủ khiến thực khách xuýt xoa. Nước chấm là nước mắm cốt nguyên chất, vắt vào vài giọt chanh và lát ớt tươi hoặc có thể là mắm tôm. Món cá trích nướng, bánh mướt vừa ăn, vừa hít hà sẽ cảm nhận rõ được một hương vị hồn quê miệt biển.
Chị Nguyễn Hoàng Hà- du khách đến từ Thanh Hóa cho hay: Hằng năm, khoảng từ mùng 10- 15 tháng Giêng Âm lịch gia đình tôi thường đi lễ đền Cờn. Sau khi lễ bái, cả gia đình thường chọn món bánh mướt cá trích để thưởng thức vì lạ miệng, thơm ngon và giá cả phải chăng.
Có rất nhiều điểm bán cá trích bánh mướt như thế này trong khu vực đền Cờn. Bánh mướt được phục vụ cho du khách với giá 20.000 đồng/đĩa. Cá trích nướng được bán với giá 2.000 đồng/con. Ngoài ra, nhiều du khách còn đặt cá nướng mang về.
Món cá trích nướng ăn kèm bánh mướt nóng đã trở thành món ăn mang đậm đà hương vị, hồn cốt của những người dân làng biển, là nét văn hóa ẩm thực của mảnh đất và con người nơi thị xã biển Hoàng Mai./.
