Powered by Techcity

Phương ngữ với đặc trưng của dân ca xứ Nghệ

Nhắc đến văn hóa xứ Nghệ không thể không nhắc đến dân ca và ngược lại, khi nói đến dân ca xứ Nghệ là đang nói đến một biểu hiện đặc trưng của văn hóa truyền thống nơi đây. Một trong những yếu tố quan trọng khi nói đến đặc trưng dân ca của một vùng đó là ngôn ngữ. Cùng với nhạc, lời ca làm nên giá trị, đặc trưng của dân ca xứ Nghệ, trong đó, nhân tố tạo nên dấu ấn, sắc thái riêng đó là tiếng Nghệ với giọng nói, từ ngữ địa phương.

bna_Tiết mục Ví giặm ngân vang với sự kết hợp giữa dân ca ví, giặm và ca trù do tập thể học sinh cụm 1 biểu diễn. Ảnh - Mỹ Hà.jpeg
Tiết mục Ví giặm ngân vang với sự kết hợp giữa dân ca ví, giặm và ca trù do các em học sinh biểu diễn. Ảnh: Mỹ Hà

Hình thức, nội dung của ví và giặm có phần khác nhau, nhưng đó đều là thơ, những câu hát dân ca độc đáo nhất. Những từ ngữ được sử dụng trong hát giặm rất mộc mạc, chân chất như trong đời sống hằng ngày. Phần nhạc ít mượt mà và lời lẽ cũng ít trau chuốt so với hát ví, bởi nó là bài hát gồm nhiều lời hát, nặng tính tự sự, phản ánh cuộc sống thường ngày với những câu chuyện, những biến cố, bày tỏ thái độ, tình cảm, tư tưởng riêng của người xứ Nghệ.

Sự biến đổi của hàng loạt âm chính trong tiếng Nghệ – Tĩnh so với tiếng Bắc Bộ có tính hệ thống, đã tạo nên sắc thái riêng biệt trong phát âm, tạo nên đặc trưng giọng Nghệ, tiếng Nghệ và đó cũng là một yếu tố tạo nên nét đặc trưng vùng miền trong ví, giặm, làm cho dân ca vùng này không trộn lẫn với các vùng khác. Đối với người Nghệ – Tĩnh, âm thanh, giọng nói ấy đã thấm sâu vào máu thịt, cho nên, nghe dân ca ví, giặm là nghe thấy sự gần gũi, tha thiết, thân thương như tiếng lòng mình. Bởi vậy, ngôn ngữ của dân ca Nghệ – Tĩnh hồn nhiên, tự nhiên, rất gần với khẩu ngữ, không mang vẻ đẹp của một công trình chế tác công phu. Ngoài đặc điểm dùng từ theo thói quen thì cái riêng của dân ca Nghệ – Tĩnh có lẽ ở sự lựa chọn dùng từ địa phương thay cho từ toàn dân trong những hoàn cảnh mà bản thân sự lựa chọn đó là phù hợp về một phương diện nào đó cả về nội dung và nghệ thuật biểu hiện.

Tài liệu tham khảo

1. Nguyễn Chí Bền, Bùi Quang Thanh, Dân ca ví, giặm Nghệ – Tĩnh, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội, 2013.

2. Hoàng Trọng Canh, Từ địa phương với cấu trúc sóng đôi trong thơ dân gian Nghệ Tĩnh – Bảo tồn và phát huy các giá trị dân ca ví, giặm xứ Nghệ, Nxb Nghệ An, 2012.

3. Ninh Viết Giao, Tính bác học trong ca từ của dân ca ví, giặm xứ Nghệ – Bảo tồn và phát huy các giá trị dân ca ví, giặm xứ Nghệ, Nxb Nghệ An, 2012.

4. Vũ Ngọc Khánh, Vài nhận xét về dân ca Nghệ Tĩnh, Tạp chí Văn nghệ Nghệ Tĩnh, số 21, 1996, tr.117.

Nguồn

Cùng chủ đề

Nghệ sĩ Lê Thanh Phong và hành trình đưa ví, giặm vượt biên giới

Nếu không từng xem Phong diễn một lần, không trò chuyện với anh thì không thể biết được ví, giặm lớn lên trong anh từ lúc nào, là ví, giặm chọn anh hay anh chọn những giai điệu ngọt ngào da diết ấy. Bạn trẻ 9X này không chỉ có giọng hát ngọt như mía lùi mà còn là nghệ sĩ chơi đàn bầu mê đắm; không chỉ là nghệ sĩ trình diễn mà còn là người tổ chức,...

Nghệ An chú trọng bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Lưu giữ mạch nguồn văn hóa dân tộc Nghệ An là một vùng đất có bề dày lịch sử, từng là đất “phên dậu”, “trọng trấn” của quốc gia và cũng là nơi dừng chân, chung sống của 6 dân tộc anh em Kinh, Thái, Thổ, Mông, Khơ Mú, Ơ Đu. Dấu ấn di sản văn hóa trên đất Nghệ An vì thế được bộc lộ rõ nét, phản ánh lịch sử hình thành và phát triển lâu đời...

Nhạc sĩ Minh Vy và mối lương duyên với câu ví, giặm

Thế nên, những ca khúc của anh khi viết về vùng đất nắng gió luôn có một dấu ấn riêng, một cách tiếp cận riêng, khiến người nghe, người hát luôn cảm giác vừa thân thương, gần gũi nhưng cũng rất khác biệt, độc đáo. “Anh Hai” Sài thành Nhạc sĩ Minh Vy. Ảnh: NVCC Minh Vy nói anh là người đậm chất Nam Bộ, bởi anh sinh...

Bế giảng lớp truyền dạy dân ca ví, giặm tại huyện Yên Thành

Tham dự buổi lễ có đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao; Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An và các học viên tham gia lớp học. Phát biểu tại lễ bế giảng, Nhạc sĩ Trần Quốc Chung - Phó Giám đốc Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An nêu rõ: Dẫu tập luyện trong điều kiện thời tiết nóng bức, các em học sinh ở nhiều lứa tuổi khác nhau, nhiều...

Nhiều nghệ sĩ nổi tiếng sẽ biểu diễn tại Lễ khai mạc Festival Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh

Chương trình do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo thực hiện; Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An và Nhà hát ca múa nhạc Việt Nam phối hợp dàn dựng, thực hiện chương trình. Các nghệ sĩ tập luyện tại sân khấu Quảng trường Hồ Chí Minh, chuẩn bị cho chương trình nghệ thuật tại Lễ khai...

Cùng tác giả

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Triển khai các biện pháp an ninh chưa từng có tiền lệ

Trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào ngày 5/11, các bang trên toàn quốc đã triển khai các biện pháp an ninh chưa từng có tiền lệ nhằm đối phó với nguy cơ bất ổn dân sự, can thiệp bầu cử và bạo lực nhằm vào nhân viên bầu cử. Cảnh báo an ninh cao độ giới chức đã cảnh báo về “môi trường an ninh bất ổn, khó lường” trong những ngày và có thể là...

Lãi ròng 28 tỷ quý III, Nafoods hoàn thành 71% kế hoạch lợi nhuận sau 9 tháng

Lãi ròng 28 tỷ quý III, Nafoods hoàn thành 71% kế hoạch lợi nhuận sau 9 thángTập trung vào quản lý rủi ro, kiểm soát chất lượng sản phẩm, nhắm vào phân khúc premium so với thị trường, doanh thu 9 tháng đầu năm của Nafoods Group (HOSE: NAF) sụt giảm nhưng biên lãi gộp cải thiện mạnh so với cùng kỳ. 9 tháng 2024, Nafoods Group hoàn thành 71% kế hoạch lợi nhuận cả năm     Nguồn: Bản tin Nhà...

Gỡ bỏ biển báo giao thông có quảng cáo

Đơn vị bảo dưỡng xóa chữ sai quy chuẩn trên biển chỉ dẫn. (Ảnh: Vidifi) Những ngày vừa qua xuất hiện thông tin Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải (Tập đoàn Sơn Hải) gửi đơn tố giác đến Công an tỉnh Thanh Hóa về hành vi phá hoại biển báo trên tuyến cao tốc Nghi Sơn – Diễn Châu chạy qua tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An. Trên biển báo, ngoài các thông tin về tuyến đường, quy định giới hạn...

Trường Chính trị tỉnh khai mạc Hội thi giảng viên dạy giỏi năm 2024

Sáng 4/11, Trường Chính trị tỉnh Nghệ An tổ chức khai mạc Hội thi giảng viên dạy giỏi cấp trường năm 2024.   Các đại biểu dự lễ khai mạc. Hội thi nhằm tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt”, công nhận, tôn vinh giảng viên dạy giỏi, nhân rộng điển hình tiên tiến. Toàn cảnh khai mạc. Cùng với đó, Hội thi tạo cơ sở xây dựng, hoàn thiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, tạo...

Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính tỉnh Nghệ An

Nghị quyết số 1243/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của tỉnh Nghệ An giai đoạn 2023 - 2025 vừa được Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ký ban hành, có hiệu lực từ ngày 1/12/2024.   Trước đó, trong phiên làm việc chiều 24/10, với tỷ lệ 100% biểu quyết tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nhất trí thông qua các Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành...

Cùng chuyên mục

Đại hội đại biểu Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Nghệ An lần thứ XI

Tham dự đại hội, về phía Trung ương có Phó Giáo sư, Tiến sĩ , nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân - Chủ tịch Liên hiệp Các hội văn học -nghệ thuật Việt Nam; Phó Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Thế Kỷ - Nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương; Phó Giáo sư...

Ấn tượng triển lãm 'Điện Biên Phủ – Một thiên sử vàng'

Âm vang một thời Mặc dù nắng nóng gay gắt nhưng mấy ngày qua, nhiều người dân thành phố Vinh vẫn dành thời gian đến với triển lãm “Điện Biên Phủ - Một thiên sử vàng”. Ông Nguyễn Viết Lợi - Cựu chiến binh phường Quang Trung cho biết: “Thời tiết rất nóng bức nhưng tôi vẫn cố gắng đến xem triển lãm về chiến thắng Điện Biên Phủ. Là một người lính tham gia cuộc kháng chiến...

Công diễn vở kịch hát 'Lời Người lời của nước non'

Tham dự buổi công diễn có đồng chí Trần Thị Mỹ Hạnh - Uỷ viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Văn hoá & Thể thao; đại diện Đảng uỷ Khối Các cơ quan tỉnh. Đông đảo nhân dân trên địa bàn đã đến thưởng thức vở diễn. Vở diễn đã nhận giải thưởng của Ban chỉ đạo Trung ương và đạt giải Tác phẩm xuất sắc “Cuộc vận động học tập và làm theo tấm...

Chiếu phim tài liệu mừng Chiến thắng Điện Biên Phủ

Những ngày phim tài liệu hướng tới kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ gồm 6 bộ phim: “Điện Biên Phủ”, “Hồi ức Điện Biên”, “Chuyện những người lính già”, “Đồng hành cùng lịch sử”, “Chia lửa cùng Điện Biên”, “Điện Biên Phủ niềm hy vọng”. Đây là những bộ phim do các nghệ sĩ của Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương thực hiện trong những năm tháng ác liệt nhất của cuộc chiến...

Nghệ An giành 1 giải Vàng, 2 giải Bạc tại Hội thi tuyên truyền lưu động kỷ niệm 65 năm Ngày mở đường Hồ...

Hội thi tuyên truyền lưu động kỷ niệm 65 năm ngày mở đường Hồ Chí Minh - ngày truyền thống bộ đội Trường Sơn (19/5/1959 - 19/5/2024) thu hút sự tham gia của 23 đội tuyên truyền lưu động đến từ các tỉnh, thành phố trên cả nước, với nhiều hình thức thể hiện, gồm: Ca, múa, nhạc. Các thành viên Đoàn nghệ thuật quần chúng tỉnh Nghệ An tại Lễ xuất...

Ra mắt cuốn sách ‘Nhà tầng hồi nớ…’ nhân dịp kỷ niệm 50 năm tái thiết thành phố Vinh

Tham dự chương trình có các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy: Nguyễn Thị Thu Hường - Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Võ Thị Minh Sinh - Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh. Cùng dự có lãnh đạo các hội hữu nghị, các nhà nghiên cứu, kiến trúc sư, họa sĩ trong và ngoài nước, cùng đông đảo những người yêu mến thành phố Vinh. ...

Đặc sắc Chương trình nghệ thuật bế mạc hoạt động Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam

Tham dự chương trình có đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu – Phó Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh: Nguyễn Như Khôi - Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh; Bùi Đình Long – Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Võ Văn Dũng - Phó trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Trần Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao... cùng đại diện các sở, ban,...

Ca sỹ Đinh Hiền Anh ra mắt bộ đôi album Lời ca đất nước và Dòng chảy miền thương nhớ

Sản phẩm được phát hành dưới dạng đĩa vật lý, USB cũng như digital version trên các nền tảng nhạc số. Đây là dự án mà nữ ca sĩ dành nhiều tâm huyết chuẩn bị và mất 4 năm mới hoàn thiện. Tham dự buổi họp báo ra mắt có NSND Thanh Hoa, Giám đốc Âm nhạc Nguyễn Hữu Vượng, cùng đông đảo các phóng viên báo chí. Ca sỹ...

Đặc sắc Ngày hội văn hóa các dân tộc Việt Nam tại Nghĩa Đàn

Ngày hội văn hóa các dân tộc Việt Nam tại Nghĩa Đàn năm nay được tổ chức với rất nhiều hoạt động như đẩy gậy, bắn nỏ, tung còn, điền kinh và kéo co, thu hút gần 300 vận động viên đến từ các làng của xã Nghĩa Lợi gồm: Lung Thượng, Lung Hạ, Tân Cay, Tân Thái, Ngọc Lam, Hưng Thịnh và Thái Thịnh. Thi môn đấu kéo co. Ảnh:...

Nghệ An phát động hưởng ứng ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024

Dự lễ phát động có các đồng chí: Nguyễn Thị Thu Hường - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Lê Thị Hoài Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bí thư Huyện ủy Yên Thành; đại diện lãnh đạo một số ban, sở, ngành. Các đại biểu dự Lễ phát động hưởng ứng ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam...

Tin nổi bật

Tin mới nhất