Điều dưỡng chăm sóc cho bệnh nhân. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, nếu không tăng cường đầu tư cho đào tạo điều dưỡng, đến năm 2030, ngành y tế Việt Nam có thể sẽ đối mặt với tình trạng thiếu khoảng 40.000-50.000 nhân lực điều dưỡng.
Để tiến tới tỷ lệ điều dưỡng đạt chuẩn, đảm bảo đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc y tế của người dân, ngành y tế cần thêm số điều dưỡng viên gấp 2-3 lần số lượng điều dưỡng viên hiện có.
Thông tin trên được đưa ra tại tọa đàm “Nghề điều dưỡng: Không lo thất nghiệp, AI không thể thay thế,” do Báo điện tử Dân trí phối hợp Đại học VinUni tổ chức ngày 30-5, tại Hà Nội.
Chế độ tiền lương, đãi ngộ chưa tương xứng
Tại buổi tọa đàm, Phó giáo sư Lương Ngọc Khuê – Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho hay hiện nay có hơn 1.400 bệnh viện công lập, hơn 300 bệnh viện ngoài công lập đều có hệ thống điều dưỡng trưởng và điều dưỡng làm công tác quản lý và chăm sóc. Lực lượng điều dưỡng chiếm đến 70% trong đội ngũ của lực lượng làm công tác khám chữa bệnh. Tuy nhiên, hiện nay lực lượng điều dưỡng vẫn còn thiếu.
“Về chất lượng, đa số các bệnh viện sử dụng điều dưỡng trung cấp, trong khi đó nhu cầu phải nâng cao chất lượng lên, phải 50-70% là điều dưỡng có trình độ cao đẳng và đại học. Chúng ta chưa có giáo sư, phó giáo sư về điều dưỡng, các nước bên cạnh như Thái Lan đã có đội ngũ các thầy dạy về điều dưỡng, thực hành điều dưỡng,” ông Khuê cho hay.
Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh phân tích, sức hút hiện nay với ngành điều dưỡng chưa có vì công việc nặng nhọc, vất vả nhưng chế độ tiền lương, đãi ngộ chưa tương xứng với sức lao động, điều kiện làm việc đã được cải thiện nhưng chưa đáp ứng nhu cầu… Nhiều nơi vẫn chưa đánh giá đúng vai trò của điều dưỡng. Điều đó cho thấy bức tranh còn nhiều khoảng tối trong công tác điều dưỡng.
Phó giáo sư Lương Ngọc Khuê – Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế). (Ảnh: PV/Vietnam+)
“Với điều dưỡng ra trường, lương khởi điểm chỉ là 2,8 triệu đồng, sắp tới tăng lương thì lên được 3 triệu. Với mức lương như vậy rất khó khăn. Hiện nay cơ chế giao bệnh viện tự chủ, tại các bệnh viện nhà nước thì mức lương của điều dưỡng được gấp 2,5 lần là cao nhất, bệnh viện nào giỏi thì cũng chỉ 6-7 triệu. Thứ 2, hiện y tế tư nhân phát triển, cũng trả khá cao, có thể gấp đôi mức lương này nên có sự chuyển dịch giữa công và tư. Đây là thách thức đòi hỏi các bệnh viện phải đổi mới, đổi mới từ giá viện phí đến các chi phí cấu thành, phải tính giá trong đó, bao gồm cả dịch vụ chăm sóc cũng phải tính đúng tính đủ để có thể trả lương cho điều dưỡng tốt hơn,” ông Khuê nhấn mạnh.
Đề cập đến công tác đào tạo củ nhân điều dưỡng hiện nay, Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Long – Giám đốc chương trình Điều dưỡng, Viện Khoa học sức khỏe, Đại học VinUni cho hay VinUni đang đào tạo 3 khóa sinh viên cử nhân điều dưỡng. Chương trình đào tạo 4 năm vừa theo khung trình độ quốc gia cũng như theo thông lệ chung của thế giới khi đào tạo bậc đại học. Trong quá trình học sinh viên có rất nhiều cơ hội thực tập tại bệnh viện. Hiện nay tất cả sinh viên cử nhân điều dưỡng ở VinUni khi tốt nghiệp sẽ đều được nhận vào Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Long – Giám đốc chương trình Điều dưỡng, Viện Khoa học sức khỏe, Đại học VinUni. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh, trong quá trình đào tạo sinh viên khóa 1 mặc dù mới học năm thứ 3 nhưng nhà trường đã mời chuyên gia đi theo Chương trình học giả Fullbright tại Mỹ đến một tháng để cùng luyện cho sinh viên chiến lược thi, nội dung thi chứng chỉ hành nghề ở Mỹ. Mục đích để khi sinh viên muốn tham dự một trong những cuộc thi chứng chỉ hành nghề khó nhất trên thế giới hiện nay thì đã được chuẩn bị từ trước và nếu qua được kỳ thi đó thì họ đủ sức chinh phục các kỳ thi khó hơn nữa hoặc khó tương đương như vậy ở các quốc gia trên thế giới.
Đặc biệt, nếu học điều dưỡng tại Đại học VinUni, sinh viên ngoài đào tạo chuyên môn còn được học các chuyên ngành phụ về kinh doanh và quản trị và khoa học công nghệ, quản lý thông tin…
Nhiều cơ hội việc làm
Tiến sỹ Trần Quang Huy – Phó chủ tịch Hiệp hội Điều Dưỡng Việt Nam cho hay Việt Nam hiện nay đã và đang phải đương đầu với tình trạng già hóa dân số, chúng ta đã qua giai đoạn dân số vàng. Theo quy luật, tuổi càng cao thì nhu cầu chăm sóc sức khỏe càng lớn. Vì thế, nhu cầu lực lượng điều dưỡng rất lớn.
“Chúng ta thấy nghề điều dưỡng sẽ có nhiều cơ hội việc làm hơn. Khi già hóa dân số thì không chỉ còn là các chăm sóc truyền thống như chăm sóc các bệnh cấp tính trong bệnh viện nội, ngoại, sản khoa mà còn là những công việc chăm sóc mới như chăm sóc người già như thế nào, chăm sóc tại nhà ra sao, chăm sóc phục hồi như thế nào…
Tiến sỹ Trần Quang Huy – Phó chủ tịch Hiệp hội Điều Dưỡng Việt Nam. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Việc này mở ra rất nhiều chuyên ngành chăm sóc mới. Đây cũng là cơ hội để người điều dưỡng phát triển nghề nghiệp cũng như sự thăng tiến đồng thời đây cũng là cơ hội cho các nhà trường mở rộng đào tạo các chuyên ngành này để đáp ứng nhu cầu của xã hội,” ông Trần Quang Huy chỉ rõ.
Phó giáo sư Lương Ngọc Khuê nhấn mạnh ngành nghề điều dưỡng hết sức quan trọng trong hệ thống y tế Việt Nam nói chung và hệ thống khám chữa bệnh nói riêng. Vì vậy, cần phải quan tâm đầu tư đào tạo con người, nâng cao năng lực trình độ, đặc biệt quan tâm chế độ chính sách cho điều dưỡng.
“Trong cuộc sống hiện đại chắc chắn AI không thể thay thế điều dưỡng, AI không thể thay thế nâng giấc, chăm sóc, hỏi han, ân cần, dịu dàng, nhẹ nhàng, cũng không thể lập kế hoạch để thay bàn tay, thay khối óc, thay cử chỉ, thay lời nói động viên của người điều dưỡng để chăm sóc bệnh nhân. Các kỹ thuật chăm sóc như cho ăn, từ việc giúp cho người bệnh ngủ ngon, giúp người bệnh không bị ho, giúp họ thoải mái trong các hoạt động sinh hoạt trong bệnh viện… không ai có thể thay thế người điều dưỡng,” Phó giáo sư Lương Ngọc Khuê chỉ rõ.
Các chuyên gia tham dự trong buổi tọa đàm. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Trong lộ trình, luật Khám bệnh chữa bệnh được Quốc hội thông qua ngày 9-1-2023 có hiệu lực vào ngày 1-1-2024 đã quy định chức trách của người điều dưỡng. Bộ Y tế cũng đã đề xuất nhiều nhóm giải pháp. Đặc biệt, Cục Quản lý Khám chữa bệnh và các bệnh viện đang xây dựng Thông tư 31 quy định về công tác điều dưỡng, nêu lên những vai trò hết sức quan trọng của người điều dưỡng, từ việc lập kế hoạch, chăm sóc đến điều trị, hướng dẫn người bệnh, dự phòng…
Theo Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, đến năm 2028, các cử nhân điều dưỡng, ngành nghề điều dưỡng sẽ thi qua Hội đồng Y khoa Quốc gia để có trình độ nhất định. Khi đó, điều dưỡng với năng lực trình độ cao, bước vào môi trường bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh hành nghề, cập nhật các kiến thức của các nước ASEAN, thế giới, ngang tầm năng lực chuyên môn với các nước. Họ có thể chăm sóc, điều trị, thực hành ở trong nước và cũng có thể ra các nước để thực hành, được các nước bạn công nhận bằng cấp, công nhận năng lực của điều dưỡng Việt Nam.
