Ngành điều vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng xuất khẩu

Giá điều thô tăng cao kỷ lục

Ngay sau vụ thu hoạch điều năm 2024, giá hạt điều thô trong nước và nhập khẩu đều tăng sốc, đạt mức kỷ lục chưa từng có từ trước đến nay. Nguyên nhân giá hạt điều tăng cao như hiện nay do nguồn cung giảm mạnh vì diện tích cây trồng này ngày càng bị thu hẹp.

Xuất khẩu điều 5 tháng đầu năm 2024 tăng về lượng và kim ngạch

Giá nguyên liệu tăng đột biến, doanh nghiệp sản xuất hạt điều gặp rất nhiều khó khăn, chỉ hoạt động cầm cự, thậm chí tạm ngưng sản xuất vì giá nguyên liệu đầu vào tăng cao trong khi thị trường tiêu thụ vẫn chậm do ảnh hưởng khó khăn chung của nền kinh tế.

Hiện giá hạt điều thô các thương lái bán cho các nhà máy, cơ sở chế biến dao động từ 50-55 nghìn đồng/kg, tiếp tục tăng thêm khoảng 10 nghìn đồng/kg so với hồi đầu tháng 6. Mức giá này đã tăng hơn gấp đôi so với giá bán ra của nông dân trong vụ thu hoạch. Dự báo, giá sản phẩm này tiếp tục giữ đà tăng trong thời gian tới.

Giá điều tăng cao nhưng nông dân trồng điều không hề được hưởng lợi. Vụ thu hoạch điều năm 2024, nông dân trồng điều bị thất thu do vừa mất mùa, vừa mất giá khi hạt điều bán ra cao nhất vào đầu vụ cũng chỉ được khoảng 25 nghìn đồng/kg, rộ vụ chỉ còn khoảng 20 nghìn đồng/kg. Nhưng ngay sau khi kết thúc vụ thu hoạch, giá hạt điều thô tăng từng ngày và hiện đã lập mức kỉ lục về giá bán. Không chỉ điều nội địa, giá hạt điều thô nhập khẩu cũng không ngừng leo thang, hiện các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất đang phải mua hạt điều thô nhập khẩu với mức giá hơn 50 nghìn đồng/kg. Và dấu hiệu tăng giá của mặt hàng này vẫn chưa dừng lại.

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam, nguyên nhân giá hạt điều thô nhập khẩu tăng cao là do một số nhà cung ứng nguyên liệu lấy lý do mất mùa để không giao hàng hoặc yêu cầu tăng giá theo mức tăng hiện tại thì mới tiếp tục giao. Nguồn cung hạt điều thô trong nước cũng giảm sút mạnh.

Xuất khẩu điều tăng về lượng và kim ngạch

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu hạt điều 5 tháng đầu năm 2024 đạt 285.102 tấn, tương đương gần 1,54 tỷ USD, giá trung bình 5.387,5 USD/tấn, tăng 29,7% về khối lượng, tăng 18,8% về kim ngạch nhưng giảm 8,4% về giá so với 5 tháng đầu năm 2023.

Tháng 5/2024 ước đạt 67.711 tấn, tương đương 370,34 triệu USD, giá trung bình 5.469 USD/tấn, tăng 1% về lượng, tăng 3,3% kim ngạch và tăng 2,2% về giá so với tháng 4/2024; còn so với tháng 5/2023 thì tăng 17,9% về lượng, tăng 8,8% kim ngạch nhưng giảm 7,7% về giá.

Hạt điều xuất khẩu nhiều nhất sang thị trường Mỹ chiếm trên 26% trong tổng lượng và tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước, đạt 75.072 tấn, tương đương gần 400 triệu USD, tăng 30,2% về lượng và tăng 19,2% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2023, giá xuất khẩu sang thị trường này giảm 8,4%, đạt trung bình 5.328 USD/tấn.

Riêng tháng 5 năm 2024 xuất khẩu sang Trung Quốc 17.967 tấn hạt điều, tương đương 96,14 triệu USD, giảm 0,3% về lượng, giảm 0,03% về kim ngạch so với tháng 4/2024; so với tháng 5/2023 thì tăng 21,2% về lượng, tăng 12,8% về kim ngạch nhưng giảm 7% về giá.

Lũy kế 5 tháng đầu năm Việt Nam xuất sang thị trường Trung Quốc đạt 53.334 tấn hạt điều, thu về 289,74 triệu USD, tăng 76,7% về lượng và tăng 45,7% về kim ngạch so với cùng kỳ; tiếp đến là thị trường Hà Lan đạt 22.088 tấn, tương đương 122,03 triệu USD, tăng 9,3% về lượng và tăng 1% về kim ngạch; Đức 9.224 tấn, tương đương 48,67 triệu USD, tăng 46,9% về lượng và tăng 35,5 % về kim ngạch.

Việt Nam hiện là quốc gia giữ vị trí số 1 thế giới về xuất khẩu hạt điều. Trong năm 2024, Việt Nam đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu hạt điều đạt mức kỷ lục 3,8 tỷ USD (cao hơn khoảng 200 triệu USD so với năm 2023).

Bộ Công Thương dự báo xuất khẩu điều năm 2024 vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng. Tuy nhiên, ngành điều cũng đang phải đối mặt với bài toán nguyên liệu, chi phí sản xuất, cùng làn sóng dịch chuyển sang sản xuất xanh. Do đó, các doanh nghiệp cần chủ động theo dõi sát diễn biến thị trường, đầu tư nâng cao chất lượng để giữ vững đà xuất khẩu.