Ngăn thuốc lá mới để tránh một thế hệ tương lai nghiện nicotine

Số người sử dụng thuốc lá điện tử trong 5 năm qua tăng gấp 8 lần

Từ đầu năm 2024 đến nay, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận gần 100 ca cấp cứu do sử dụng thuốc lá điện tử. Bệnh nhân chủ yếu là học sinh, sinh viên vào nhập viện trong tình trạng nặng và rất nặng. Chỉ tính riêng năm 2023, cả nước có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, trong đó Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận 130 trường hợp.

Nam sinh viên 20 tuổi (Thường Tín, Hà Nội) được đưa vào cấp cứu tại Trung tâm Chống độc – Bệnh viện Bạch Mai vào ngày 26/6 trong tình trạng ngộ độc thuốc lá điện tử rất nặng. 

ThS.Đinh Thị Thu Thủy, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế phát biểu tại Hội thảo.

Gia đình bệnh nhân cho biết, 2h sáng 26/6 nam sinh viên đi ngủ, đến 4h gia đình phát hiện anh này co giật toàn thân, hôn mê, vội vàng đưa vào Bệnh viện Bạch Mai cấp cứu.

Tại Hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về tác hại của thuốc lá mới và đề xuất biện pháp cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, tàng trữ, quảng cáo sản phẩm này do Bộ Y tế tổ chức ngày 5/7, TS.Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc cho biết, cách đây 1 năm, nam sinh viên đã phải vào đây cấp cứu cũng bởi ngộ độc thuốc lá điện tử. Lần này bệnh nhân bị ngộ độc nặng hơn khi hôn mê, co giật, tụt huyết áp, tổn thương tim, tổn thương não, phải thở máy.

Xét nghiệm bộ hút thuốc lá điện tử nam sinh viên sử dụng phát hiện 2 chất ma tuý tổng hợp, các chất này gây tổn thương não và tim rất nặng. Hiện, nam sinh viên đã tỉnh, nhưng do não bị tổn thương toàn bộ 2 bên, có dấu hiệu thần kinh nên tiếp tục phải điều trị.

Theo TS.Nguyên, số người sử dụng thuốc lá điện tử trong 5 năm qua tăng gấp 8 lần. Tình trạng học sinh, sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử vào cấp cứu gia tăng mạnh và hầu hết phát hiện chất ma tuý tổng hợp có trong thuốc lá điện tử gây ngừng tim, vỡ mạch máu não.

Không những thế, thuốc lá điện tử còn gây sa sút sức khoẻ tâm thần và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Điển hình một bệnh nhi (hơn 10 tuổi) vào nhập viện trong tình trạng run chân tay, xuất hiện ảo giác, đánh giá thang điểm trí nhớ rất thấp.

Hay học sinh 17 tuổi sau khi sử dụng thuốc lá điện tử vào cấp cứu với biểu hiện vã mồ hôi, hoang tưởng, ảo giác do chất ma tuý có trong thuốc lá điện tử. Hậu quả của thuốc lá điện tử rất dai dẳng, có bệnh nhân ra viện trong tình trạng mất não do di chứng.

Có lẽ có nhiều căn bệnh đang ầm thầm tiếp diễn mà chúng ta chưa phát hiện hết, 5 năm sau, hoặc nhiều năm sau nữa mới có tổng kết về bệnh tật do thuốc lá điện tử gây ra, không ngoại trừ đó là một căn bệnh mới nổi.

Giám đốc Trung tâm Chống độc bày tỏ lo lắng khi cần sa tổng hợp là loại ma tuý phức tạp nhất hiện nay mà Việt Nam đang và sẽ phải đối mặt trong thời gian tới.

Khi chất này được sử dụng vào thuốc lá điện tử, các labo của chúng ta chưa xét nghiệm được hết các chất này, nên công tác điều trị rất khó khăn và không lường hết được hậu quả.

Một khảo sát được Trung tâm Chống độc nghiên cứu đối với mẫu thuốc lá điện tử được 120 bệnh nhân sử dụng cho thấy, 16 mẫu dương tính với ma túy (chiếm tỷ lệ 13,3%).

Kết quả độc chất một số bệnh phẩm gửi Viện pháp y, phát hiện các chất ma tuý với thành phần, gồm: ADB-Butinaca, MDMD-butinaca; ADB-4en-pinaca; MDMB-4e-pinaca; EDMB-4e-pinaca; THC; PB-22.

Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, phần lớn người dân và thanh thiếu niên quan niệm thuốc lá điện tử rất đơn giản, không có nicotine gây nghiện. Điều này hoàn toàn sai lầm. Trong thuốc lá điện tử có 3 nhóm nguy cơ gây hại cho sức khỏe là nicotine, hương liệu nhân tạo và ma túy.

Hiện chi phí điều trị cho những ca ngộ độc thuốc lá điện tử trộn ma túy cấp tính nhẹ đến những ca nặng từ trên 10 triệu đến hàng trăm triệu đồng.

Còn theo ThS.Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, người đã sử dụng thuốc lá điện tử, khả năng sử dụng ma tuý rất cao.

Theo thống kê, đến nay có khoảng 60% thuốc lá điện tử liên quan đến ma tuý. Nhà sản xuất không có lương tâm sẽ pha trộn ma tuý vào thuốc lá điện tử và quảng cáo loại này sử dụng “phê” hơn, giới trẻ bị thu hút mua và sử dụng nhưng không biết loại nào pha trộn ma tuý.

Hiện có gần 700 loại ma tuý tổng hợp thay đổi hàng ngày, rất khó khăn trong công tác kiểm soát khi được pha trộn vào thuốc lá điện tử.

Cấm hoàn toàn vì tương lai con em

Đưa ra dẫn chứng về tình hình sử dụng thuốc lá điện tử đang rất đáng báo động trong giới trẻ, TS.Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế cho biết, qua điều tra, chỉ trong 1 năm số học sinh từ 13-15 tuổi ở Việt Nam sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng gấp 2 lần. Nếu chỉ 1 năm nữa con số này sẽ tăng lên gấp 3-4 lần và 5 năm nữa mới cấm thì không còn tác dụng.

Theo TS.Khoa, chỉ tính riêng năm 2023, cả nước có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, trong đó có 81 người sử dụng lần đầu tiên, còn lại là sử dụng một thời gian.

Nguyên nhân vào viện chủ yếu do dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp. Bên cạnh đó, mỗi năm nước ta tiêu tốn 49 nghìn tỷ đồng để mua thuốc lá và chi 108 tỷ đồng cho chi phí khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá.

Nếu cho sử dụng thuốc lá điện tử, số tiền phải tiêu tốn còn lớn hơn rất nhiều. “Sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không giảm hại hơn so với thuốc lá thông thường, mà còn cực kỳ khó quản lý và không thể kiểm soát được ma tuý trong đó.

Giới trẻ sau 30-50 năm sử dụng không lường hết được hậu quả về sức khoẻ. Nếu không cấm nhanh, nếu chậm trễ cấm, chỉ chờ đến khi sửa Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá thì con em chúng ta đã hút hết rồi”, TS Khoa nhấn mạnh.

Đồng quan điểm này, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm cho biết, trên thế giới có gần 40 quốc gia cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, trong đó ASEAN có 5 nước; 17 quốc gia cấm thuốc lá nung nóng và nhiều quốc gia có cách quản lý khác nhau.

Sự đa dạng quá mức của sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng càng gây khó khăn cho công tác quản lý. Vì vậy, Việt Nam cần cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Quan điểm của ThS.Đinh Thị Thu Thủy, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết, thuốc lá mới là vấn đề đang rất nóng, được dư luận đặc biệt quan tâm và cần khẩn trương có biện pháp để ngăn chặn kịp thời. Điều này sẽ tránh cho cả một thế hệ tương lai nghiện nicotine, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, tinh thần của trẻ em và thanh thiếu niên.

Với sự xuất hiện của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Quốc hội lần đầu tiên có Phiên họp giải trình trách nhiệm quản lý nhà nước về thuốc lá mới. Hồi tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng ban hành Công điện số 47/CĐ-TTg về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Chuyên gia pháp chế cho rằng, cần quy định cấm toàn bộ việc sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, tàng trữ quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bao gồm mọi tổ chức, cá nhân có liên quan.

“Bởi lẽ, nếu chỉ đề xuất cấm người dưới 18 tuổi mua, bán, sử dụng; không bán cho người dưới 18 tuổi hay không sử dụng người dưới 18 tuổi mua, bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thì công tác phòng, chống tác hại thuốc lá sẽ không đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc lá trong cộng đồng, tạo cơ hội cho trẻ em sử dụng thuốc lá và phát sinh các nguy cơ khác”, Thạc sĩ Đinh Thị Thu Thủy đề xuất.