Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cung ứng 11,46 tấn vàng và can thiệp thị trường nếu cần

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa có Báo cáo gửi đại biểu Quốc hội liên quan một số vấn đề phục vụ phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Theo đó, liên quan đến công tác quản lý Nhà nước về thị trường vàng, người đứng đầu ngành Ngân hàng khẳng định, trong thời gian qua, NHNN đã tổ chức việc thực hiện quản lý thị trường vàng trên cơ sở bám sát các quy định của Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, các văn bản hướng dẫn và các quy định khác của pháp luật có liên quan; phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương trong công tác nắm, quản lý thị trường và xử lý các hành vi vi phạm.

Đối với thị trường vàng miếng, NHNN đã sắp xếp lại một cách căn bản, đưa số lượng tổ chức tín dụng và doanh nghiệp được cấp Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng xuống còn 16 doanh nghiệp và 22 tổ chức tín dụng.

Thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ cũng đã được tổ chức, sắp xếp lại, với số doanh nghiệp được NHNN cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ là 6.681 doanh nghiệp. “Hoạt động kinh doanh mua, bán vàng trang sức, mỹ nghệ là hoạt động kinh doanh có điều kiện không cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện hoạt động mua, bán vàng trang sức, mỹ nghệ chỉ cần đăng ký kinh doanh với Sở Kế hoạch và Đầu tư, không phải xin phép NHNN. Từ năm 2012 đến nay, NHNN chưa cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ, các doanh nghiệp tự cân đối nguồn vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu rõ trong báo cáo.

Ngân hàng Nhà nước đã cung ứng ra thị trường 11,46 tấn vàng.

Về diễn biến giá vàng, NHNN cũng cho biết, giá vàng trong nước thời gian qua biến động tăng mạnh cùng chiều với giá vàng thế giới. Từ đầu năm 2024 đến tháng 6/2024, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới nới rộng, đặc biệt là đối với vàng miếng SJC. Mức chênh lệch giá vàng miếng SJC so với giá vàng thế giới có những thời điểm lên đến 18 triệu đồng/lượng (tháng 5/2024). Tại thời điểm sáng ngày 5/11/2024, giá vàng miếng SJC được giao dịch ở mức 87/89 triệu đồng/lượng, tăng 13,5 triệu đồng/lượng (khoảng 18%) so với đầu năm 2024.

Biến động giá vàng trong nước cơ bản phụ thuộc vào diễn biến của giá vàng thế giới và quan hệ cung-cầu trên thị trường cũng như có yếu tố tâm lý, kỳ vọng. Bên cạnh các lý do nêu trên, NHNN cho rằng không loại trừ khả năng có sự tồn tại của hành vi thao túng thị trường, vi phạm quy định liên quan của pháp luật về thuế, cạnh tranh,… dẫn đến tình trạng chênh lệch cao giữa giá vàng trong nước (đặc biệt là vàng SJC) và thế giới.

Trong vòng 10 năm, từ năm 2014 đến năm 2023, cơ quan này không tăng cung vàng miếng SJC ra thị trường. Tuy nhiên, từ tháng 4/2024 đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện can thiệp thị trường vàng qua đấu thầu và bán vàng miếng trực tiếp để bổ sung nguồn cung vàng miếng SJC cho thị trường, hạn chế tác động đến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, ngoại hối.

Cụ thể, từ 19/4/2024 đến 23/5/2024, NHNN đã tổ chức 9 phiên đấu thầu với tổng khối lượng trúng thầu 48.500 lượng (tương đương khoảng 1,82 tấn). Tuy nhiên, sau 9 phiên can thiệp theo phương thức đấu thầu, chênh lệch giữa giá vàng SJC và giá thế giới vẫn ở mức cao. Để nhanh chóng kiểm soát và giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước so với giá thế giới, NHNN chuyển sang phương thức bán vàng miếng với khối lượng phù hợp, lựa chọn 4 ngân hàng thương mại Nhà nước và Công ty SJC để triển khai. Kết quả, từ ngày 3/6 đến 29/10/2024, NHNN đã tổ chức 44 phiên bán vàng miếng SJC trực tiếp, cung ứng ra thị trường 305.600 lượng vàng SJC (tương đương khoảng 11,46 tấn vàng).

Trước thời điểm NHNN thông báo chủ trương thực hiện bán vàng miếng SJC trực tiếp, chênh lệch so với giá thế giới hơn 18 triệu đồng/lượng (khoảng 25%). Từ khi chính thức thông báo thực hiện phương án bán vàng miếng trực tiếp, chênh lệch giá bán vàng miếng trong nước so với giá thế giới đã giảm, hiện chỉ còn chênh khoảng 3-5 triệu đồng/lượng so với giá vàng thế giới (khoảng 5-7%).

Bên cạnh các giải pháp thực hiện nêu trên, NHNN cũng tăng cường kiểm tra, phối hợp với các cơ quan chức năng trên địa bàn các tỉnh, thành phố (Cục quản lý thị trường, Sở Khoa học và Công nghệ, Công an…) kiểm tra các đơn vị có hoạt động kinh doanh vàng, từ đó chấn chỉnh hoạt động kinh doanh vàng. Ngày 17/5, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành quyết định thanh tra đối với 6 tổ chức tín dụng và doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh vàng về việc chấp hành chính sách pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, bao gồm đại diện: Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công thương (Tổng cục Quản lý thị trường) và Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế),…

Ngân hàng Nhà nước cân nhắc can thiệp thị trường vàng (nếu cần thiết).

Tuy vậy, Ngân hàng Nhà nước cũng nhìn nhận hiện vẫn còn chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế. Thị trường vẫn chưa thực sự ổn định bền vững, vẫn chịu tác động bởi yếu tố tâm lý, kỳ vọng, tiềm ẩn rủi ro tác động đến thị trường tiền tệ, ngoại hối; chưa khuyến khích người dân bán vàng chuyển thành VND để đầu tư vào sản xuất kinh doanh. Đáng chú ý, có một số sản phẩm vàng trang sức mỹ nghệ có hàm lượng 99,99% được sử dụng có tính chất như vàng miếng (không ngoại trừ nguồn nguyên liệu để sản xuất từ nguồn vàng nhập lậu). Hiện tượng này dễ bị lợi dụng làm giảm hiệu quả quản lý chặt chẽ thị trường vàng miếng của Nghị định 24/2012/NĐ-CP.

Định hướng thời gian tới, để tiếp tục thực hiện các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trên cơ sở tình hình can thiệp thời gian qua, căn cứ các quy định pháp luật hiện hành, Ngân hàng Nhà nước cân nhắc can thiệp thị trường vàng (nếu cần thiết) với khối lượng, tần suất phù hợp nhằm mục tiêu ổn định thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ; phối hợp với các bộ, ngành liên quan để triển khai công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh vàng, các cửa hàng, đại lý phân phối và mua bán vàng miếng và các chủ thể khác tham gia thị trường; kịp thời phát hiện những sơ hở, bất cập để xử lý chủ động, tích cực, hiệu quả theo thẩm quyền và báo cáo đề xuất cấp có thẩm quyền các biện pháp xử lý phù hợp, đúng quy định đối với những vấn đề vượt thẩm quyền.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiến hành tổng kết đầy đủ việc thực hiện Nghị định 24/2012/NĐ-CP, đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp tình hình thực tiễn, góp phần ngăn chặn tình trạng vàng hóa nền kinh tế, không để biến động giá vàng ảnh hưởng đến tỷ giá, lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô; nâng cao vai trò quản lý và điều tiết thị trường vàng của Nhà nước theo đúng quy định, bảo đảm an ninh kinh tế, an ninh tài chính, tiền tệ quốc gia và trật tự an toàn xã hội.