Lựa chọn đề tài và xử lý đề tài là yếu tố quyết định chất lượng tác phẩm báo chí
Đó là nhấn mạnh của nhà báo Vũ Văn Đức – Trưởng cơ quan Thường trú Thông tấn xã Việt Nam tại Quảng Ninh tại Đại hội Chi hội Nhà báo thường trú tỉnh Quảng Ninh tổ chức Đại hội lần thứ VI, nhiệm kỳ 2023-2025 do tổ chức ngày 4/12/2023.
Nhà báo Vũ Văn Đức chia sẻ: Cơ quan thường trú TTXVN tại Quảng Ninh là đơn vị thông tin của TTXVN tại địa phương. Biên chế của CQTT chúng tôi ở mỗi địa phương thường dao động từ 2 – 4 người, cá biệt ở các thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội có thể lên tới 10 người.
Nhà báo Vũ Văn Đức – Trưởng cơ quan Thường trú Thông tấn xã Việt Nam tại Quảng Ninh. Ảnh: NVCC
Những năm gần đây, đội ngũ phóng viên TTXVN tại Quảng Ninh tham gia tích cực các phong trào của Hội Nhà báo, trong đó có tham gia giải Báo chí tỉnh Quảng Ninh hàng năm, hoặc theo chuyên đề. Những lần tham gia ấy, chúng tôi đã đạt được một số kết quả tốt trong các giải báo chí, điển hình như giải Báo chỉ tính Quảng Ninh năm 2022 chúng tôi đạt 2 giải gồm B và C; hay giải Báo chí tỉnh Quảng Ninh viết về đề tài kỷ niệm 60 năm ngày thành lập tỉnh cũng đạt 2 giải Ba.
Để đoạt giải cao đó, mỗi phóng viên của TTXVN phải đổi mới tư duy thông tin, năng động và sáng tạo. Chính sự năng động “săn tin”, lăn lộn với thực tế kết hợp với sự nhạy bén của phóng viên mới có thể phát hiện ra, từ đó tìm ra lời giải đúng định hướng, đề xuất cách giải quyết hợp lý.
Đối với một nhà báo, việc lựa chọn đề tài và xử lý đề tài là yếu tố quyết định chất lượng tác phẩm báo chí. Nếu như việc lựa chọn đề tài là điều kiện cần, thì việc xử lý đề tài là điều kiện đủ để làm nên một tác phẩm báo chí chất lượng cao.
Đề tài nảy sinh từ hiện thực cuộc sống, nó có thể diễn ra ngay trước mắt chúng ta nhưng cũng có thể ẩn sâu, giấu kín mà chỉ những con mắt tinh tế của nhà báo mới nhận ra được. Điều quan trọng nhất là bản lĩnh của người viết báo có thể dấn thân để tìm hiểu, khai thác đề tài đó hay không.
Đề tài trong tác phẩm báo chí gửi dự thi ở các giải báo chí nói chung và tỉnh Quảng Ninh nói riêng phải là những đề tài mang tính thời sự cao, mới, lạ, hấp dẫn, những vụ việc được dư luận xã hội địa phương đặc biệt quan tâm.
Cơ quan thường trú TTXVN tại Quảng Ninh lâu nay duy trì 03 phóng viên hoạt động trên địa bàn rộng, sôi động về kinh tế – xã hội, được phân công nhiệm vụ bao quát thông tin toàn bộ các hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội tại địa phương và phản ánh thông tin bằng cả 3 loại hình báo chí: báo viết, báo ảnh và truyền hình. Như vậy, một phóng viên thường trú của TTXVN hiện phải đảm nhiệm tác nghiệp nhiều loại hình báo chí, nên việc tập trung đầu tư vào một tác phẩm chất lượng xuất sắc sẽ trở nên khó khăn.
Thách thức sản xuất những tác phẩm “ra tấm ra món”
Nói về thách thức trong vấn đề này, nhà báo Vũ Văn Đức chia sẻ: Đặc thù của TTXVN là mạnh về sản xuất tin nguồn, không mạnh về phóng sự, bình luận chuyên sâu trong nước và quốc tế, vì thế gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện những tác phẩm đặc sắc “ra tấm ra món” gửi dự thi ở những giải báo chí lớn.
Tuy nhiên, trong khuôn khổ nhiệm vụ của mình, chúng tôi khắc phục khó khăn, nỗ lực đầu tư theo chiều sâu và tổ chức thông tin một cách bài bản, có hệ thống ở một số chủ đề, vấn đề quan trọng phát sinh trong cuộc sống. Đó là những tuyến tin chuyên đề hướng tới các vấn đề lớn, nóng của xã hội, thông tin có sức chiến đấu cao và mang tính dự báo. Hơi thở mới của đề tài nằm ở cách mà phóng viên TTXVN lựa chọn tiếp cận, đó là thực hiện theo hướng báo chí giải pháp, tức là báo chí đưa ra vấn đề và tìm cách giải quyết vấn đề.
Điển hình những năm gần đây, chúng tôi bám sát vào Nghị quyết đại hội Đảng các cấp, chỉ đạo của Trung ương mà từng bước xây dựng các tuyến tin như: phục hồi và phát triển du lịch sau đại dịch COVID-19; phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo; phát triển kinh tế – xã hội vùng Đồng bằng sông Hồng…
Các tác phẩm dự thi của phóng viên TTXVN tại Quảng Ninh những năm gần đây một mặt đã bám sát vào chủ trương, đường lối và chính sách phát triển của tỉnh nhà, mặt khác có sự vào cuộc, theo đến cùng vấn đề, sự kiện trong thời gian dài.
Ngoài ra, hình thức thể hiện, cách thức triển khai, việc chọn lựa thể loại tác phẩm, văn phong đặc sắc…cũng là yếu tố quyết định làm ra một sản phẩm báo chí chất lượng cao. Chúng tôi thường lựa chọn văn phong đơn giản dễ hiểu. Nội dung đi thẳng vào vấn đề và giải quyết vấn đề trực tiếp. Các nhân vật của tác phẩm được lựa chọn là người có chuyên môn ở lĩnh vực đề tại theo đuổi.
Tóm lại, việc xác định đề tài là bước đi đầu tiên, quan trọng trong quá trình hình thành tác phẩm báo chí chất lượng cao. Điều này đòi hỏi các nhà báo phải không ngừng quan sát cuộc sống xung quanh, trăn trở với cuộc sống, qua đó có thể các nhà báo sẽ phát hiện ra vô vàn đề tài mới mẻ, hấp dẫn – mảnh đất màu mỡ để sáng tạo nên tác phẩm báo chí chất lượng.
Bảo Minh (ghi)
