Ngày chính hạ, nắng nóng như đổ lửa xuống những cánh đồng lúa ngút ngàn chạy dài típ tắp. Dưới bóng nắng, từng thảm lúa vàng trĩu bông cúi gục mặt, báo hiệu mùa gặt đang tới gần. Đâu đó, đã thấy lác đác vài gia đình chuẩn bị nào gồng gánh, xe cộ, bì, bạt ra ruộng. Mẹ tôi cũng hối hả thúc giục cả nhà đi gặt. Vào những ngày này, hầu như chả trưa nào anh em tôi chịu ở yên trong nhà. Ngôi nhà rộng rãi với nhiều trò thú vị nhất đang chờ chúng tôi… ngoài đồng.
 |
Trốn mẹ, vào những trưa nắng mênh mông, anh em tôi hông vắt vẻo một chiếc giỏ tre sờn cũ theo lũ trẻ trong xóm ra đồng tìm cua, cá. Vào mùa gặt, khi các thửa ruộng được tháo cạn nước, ở những chân ruộng trũng còn đọng nước, tôm, tép, các loại cá diếc, chuối, rô, lia cờ… thường tìm về. Chúng tôi chỉ cần rẽ vài ba hàng lúa, đắp một cái bờ nho nhỏ, ngăn nước từ trên chân ruộng cao chảy xuống là tha hồ bì bõm, mò móc dưới ruộng. Sau một trưa dài, hôm nào may mắn, “chiến lợi phẩm” mỗi đứa thu được là khoảng nửa giỏ cá tôm các loại và… mùi cháy nắng, khen khét của da, tóc. Vào mùa gặt, cũng là những ngày lũ trẻ chúng tôi được ra đồng một cách “đàng hoàng”. Phần vì nhà ai cũng bận vào ngày gặt hái, phần vì người lớn cũng cần lũ nhóc để sai những việc vặt vãnh. Tranh thủ lúc chạy việc vặt, tôi cùng 5, 6 đứa tụ về đầu ruộng, chui vào cái lều dựng tạm của bố, trải tấm bạt dùng để đựng lúa nằm nghêu ngao hát, “chém gió”. Buồn miệng, lũ tôi quơ tạm vài bông lúa gần bờ nhí nhẩm ăn. Hoặc mang cơm nắm ra chia nhau nhai trệu trạo. Mùa gặt, các bác bán kem, mận, dưa, bún… tranh thủ “thời cơ” làm ăn, liên tục rao bán hàng trong làng. Tiếng còi kem mút, kem mút rong ruổi khắp làng trên xóm dưới. Có “tín hiệu” kem mút phát ra từ đầu cổng làng, tôi lập tức đi lao về nhà lục hết túi áo, túi quần, vuốt phẳng lỳ mấy tờ tiền lẻ dành dụm suốt trong năm “đổ” vào hàng kem. Mẹ tôi không kịp về nhà xúc ít lúa tươi đóng bao ở đầu ruộng đổi nào bún bánh, nào mận “bồi dưỡng” cả nhà những ngày gặt hái bận rộn, mệt mỏi.
“Những trưa đồng đầy nắng.
Trâu nằm nhai bóng râm.
Tre bần thần nhớ gió.
Chợt về đầy tiếng chim”…
Những trưa mùa hè chang nắng ngoài đồng giờ chỉ còn lại trong ký ức, hoài nhớ của tôi. Ngoảnh nhìn lại, lũ trẻ chúng tôi ngày ấy giờ tóc ai cũng đã điểm bạc. Về quê vào những ngày gặt hái cũng không còn cảm giác bận rộn, vất vả như ngày xưa. Đồng làng giờ đã được “cơ giới hoá”, giúp người nông dân đỡ cực nhọc sau mỗi mùa cấy trồng, thu hoạch. Lũ trẻ giờ mải lo chuyện học hành nên cũng ít ra đồng. Chầm chậm, vô thức, mặc kệ ánh nắng chứa chan, tôi men theo con đường nhỏ ra đồng. Ò, ò, ò, có chú trâu già ngủ ngày dưới bóng tre uể oải vươn vai ngáp, bật thức những ký ức xưa cũ trong tôi. Một trưa đồng đầy nắng, tôi bỗng thấy thương yêu đến lạ quê nhà.
Hoa Xuân
