Powered by Techcity

Những nghệ sĩ “cao nhất” Việt Nam


Nam Định có 72km bờ biển. Trong tiến trình quai đê, lập ấp, cư dân vùng chân sóng: Phúc Thắng (Nghĩa Hưng); Hải Đông, Hải Lý, Hải Triều, thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu); thị trấn Quất Lâm (Giao Thủy) đã nghĩ ra cách “nối” chân bằng cà kheo khi lội xuống biển khai thác hải sản. Từ một công cụ phục vụ lao động sản xuất, đồng hành cùng thời gian, cà kheo đã trở thành một bộ môn nghệ thuật đặc sắc; các nghệ sĩ vùng chân sóng luôn đau đáu tấm lòng bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật truyền thống của quê hương.





Đội cà kheo các xã Hải Lý, Hải Triều, Hải Đông biểu diễn trong Ngày hội văn hóa - thể thao truyền thống huyện Hải Hậu được tổ chức vào dịp Quốc khánh 2/9 hàng năm.
Đội cà kheo các xã Hải Lý, Hải Triều, Hải Đông biểu diễn trong Ngày hội văn hóa – thể thao truyền thống huyện Hải Hậu được tổ chức vào dịp Quốc khánh 2/9 hàng năm.

Xã Phúc Thắng (Nghĩa Hưng) được thành lập tháng 2/2020 (trên cơ sở sáp nhập 2 xã Nghĩa Thắng và Nghĩa Phúc). Là một xã ven biển nằm trên dải đất phù sa bồi tụ gần cửa sông Ninh Cơ, xã Phúc Thắng vào những năm đầu của thế kỷ trước vẫn còn là những vũng lầy, hoang sơ, không có ghe thuyền. “Đất lành, chim đậu”, người dân trong tỉnh và các vùng lân cận tìm đến vùng Quần Vinh để hội tụ, đồng lòng khai phá đất hoang. Đồng chí Trần Văn Mạnh, Bí thư Đảng ủy xã Phúc Thắng chia sẻ: “Không bề thế về lịch sử sáng nghiệp như các vùng quê nội đồng trong tỉnh, nhưng vùng quê “biển bồi” Phúc Thắng lại có nét nhân văn độc đáo, khó trộn lẫn! Đó là sự độc đáo của nghệ thuật cà kheo bắt nguồn từ cuộc sống lao động, sản xuất của các ngư dân ven biển”. 

Theo các bậc cao niên trong xã, để sinh tồn, người dân ở đây đã nghĩ ra cách “nối” chân để có thể cắm sâu vào cát, vừa cao trên mặt nước, vừa đứng vững khi lội xuống biển bắt cá, tôm ven bờ. Cà kheo giúp họ cất te, quăng chài. Trẻ con nơi đây, từ thuở lên bảy, lên mười đã phải tập đi cà kheo. Không phải ngẫu nhiên mà từ công cụ gắn liền với cuộc sống lao động, cà kheo đã trở thành một bộ môn nghệ thuật trong đời sống của các ngư dân ven biển. Sau khi quăng chài, kéo lưới, lúc tạm nghỉ họ chơi đùa cùng nhau vẫn trên đôi kheo ấy. Lâu dần thành quen. Đôi chân gỗ lênh khênh dần được điều khiển thuần thục như chân thật không chỉ trên nền cát mà cả trên nền đất cứng. Để trở thành một nghệ sĩ biểu diễn cà kheo trên cạn, ban đầu các ngư dân “tập chay” trên chân thật, không kheo, không trống. Khi đã thuần thục các động tác mới tiến hành khớp trống, khớp nhạc. Rồi bước vào tập trên kheo, những kỹ thuật động tác thu chân, nhảy cò, múa, rung sư tử, đánh vật…

Năm 1961, khi huyện Nghĩa Hưng vinh dự được rước Huân chương Thủy nông của Nhà nước trao tặng, cư dân Quần Vinh được giao chuẩn bị một tiết mục văn nghệ “cây nhà lá vườn” góp vui cho ngày hội. Anh em trong đội trống của giáo xứ vận động thành lập đội cà kheo gồm 20 người tham gia đoàn diễu hành cho xôm trò. Và quả thật tiết mục trình diễn trên đường diễu hành của những “nghệ sĩ” quần chúng với đôi chân lênh khênh đã được tán thưởng vô cùng. Những con trò ngộ nghĩnh đầy tính sáng tạo và mang đậm phong cách đặc trưng vùng miền, thể hiện nét tài hoa và tinh thần kiên cường của người dân vùng chân sóng đặc biệt hấp dẫn người xem. Đồng hành cùng thời gian, người Quần Vinh đã chế kheo và mang cả tâm hồn, trí óc điều khiển đôi kheo dài đến 5m theo những tích diễn mang giá trị nghệ thuật độc đáo, đặc sắc. Sau những giờ vất vả mưu sinh, các thành viên trong đội cà kheo Quần Vinh, xã Phúc Thắng lại tụ họp trên bãi biển để cùng tập luyện, sáng tạo ra những trò mới, vừa rèn luyện sức khỏe, vừa mang đến niềm vui cho mọi người.

“Tiếng lành đồn xa”, đội biểu diễn cà kheo được mời đi biểu diễn. Nghệ thuật cà kheo thôn Quần Vinh, xã Phúc Thắng đã vượt qua khỏi lũy tre làng, có mặt trên mọi miền đất nước, được nhân dân yêu thích, trân trọng, trở thành một sản phẩm nghệ thuật biểu diễn truyền thống độc đáo của quê hương vùng biển. Sự “giàu có” của người dân Quần Vinh không chỉ ở những giá trị vật chất của vùng quê “biển bạc”, mà còn ở cả những giá trị văn hóa kết tinh trong suốt hành trình khai hoang lấn biển trị thủy lập làng; đặc biệt là nghệ thuật cà kheo, môn nghệ thuật xuất phát từ cuộc sống lao động sản xuất của người dân địa phương. 





Các thành viên đội cà kheo Hải Lý tập luyện chuẩn bị cho Ngày hội văn hóa thể thao huyện Hải Hậu năm 2024 (ảnh trên).
Các thành viên đội cà kheo Hải Lý tập luyện chuẩn bị cho Ngày hội văn hóa thể thao huyện Hải Hậu năm 2024 (ảnh trên).

Không chỉ ở Quần Vinh, biểu diễn cà kheo còn phát triển ở nhiều làng khác ven biển của tỉnh. Trong ngày hội văn hóa thể thao của huyện Hải Hậu được tổ chức vào dịp Quốc khánh 2/9 hàng năm, tiết mục biểu diễn của những nghệ sĩ “cao nhất” Việt Nam đến từ đội cà kheo của các xã Hải Lý, Hải Triều, Hải Đông được khán giả yêu thích. Các tiết mục biểu diễn đấu vật, đá bóng, múa lân, đấu kiếm của các nghệ sĩ trên kheo cao 2-3m thật điêu luyện, tạo không khí vui tươi, sôi nổi trong ngày hội. Một lần về xã Hải Lý tìm hiểu đội cà kheo ở đây, chúng tôi gặp ông Nguyễn Quang Đức, đội trưởng đội cà kheo xã Hải Lý, 67 tuổi. Gần trưa nhưng ông Đức vẫn vui vẻ “đãi” chúng tôi những tiết mục nghệ thuật “đặc sản” cà kheo do chính ông và cháu ruột biểu diễn tại bãi biển Nhà thờ đổ. Trên những đôi kheo cao lênh khênh hơn 2m mà người xem ngước nhìn cũng hoa mắt, chóng mặt, lão ngư Nguyễn Quang Đức say sưa “làm xiếc”, điều khiển những bước đi, bước nhảy, bước xiết (đổi chân) một cách linh hoạt, biến hoá tài tình. Mắt thấy, tai nghe, chúng tôi mới thấy hết nét đẹp tinh tế, sự độc đáo và tinh thần thượng võ về nghệ thuật cà kheo của những cư dân vùng chân sóng được vinh danh là nghệ sĩ “cao nhất” Việt Nam. Ông Đức giải thích: “Đi kheo trên biển, nhiều người biết. Nhưng để biết đấu vật, đá bóng, lên xà đơn… trên kheo thì đòi hỏi phải có sự khổ công luyện tập, lòng yêu nghề và một chút khéo léo, năng khiếu”.

Cà kheo lên bờ khó đi hơn ở dưới nước; nền đất cứng, độ nguy hiểm lớn hơn, đòi hỏi phải khổ công tập luyện. Người tập từ luyện các động tác biểu diễn trên chân thật, xong mới lên chân kheo; độ cao kheo cũng được nâng dần lên từ 0,5m rồi 1m, 2m, 3m…; người thuần thục có thể lên đến 4m mà vẫn vững vàng thực hiện các động tác múa lân, đá bóng, múa sư tử, đấu vật. “Dưới mặt đất, nếu các động tác mình thể hiện được 100% thì trên đôi cà kheo, các thao tác ấy chỉ chính xác tối đa đến 70%. Chính vì thế mà chúng tôi phải tập hàng chục lần mới mong thuần thục” – Ông Nguyễn Quang Đức cho biết.

Các tiết mục biểu diễn của các đội cà kheo ngoài tái hiện lại cuộc sống lao động của ngư dân với những phương thức đánh bắt thuỷ sản như: cất te, đi xẻo, quăng chài còn có thêm các trò diễn như: múa sư tử, múa gậy, múa quạt hay hoá thân vào các nhân vật cổ tích đều liên quan đến các sự kiện lịch sử mang tín ngưỡng phồn thực, cầu cho cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Mỗi đội kheo đều có tích trò riêng. Nếu đội cà kheo xã Phúc Thắng lấy trò đấu kiếm, xà đơn, xà kép, đá bóng làm điểm nhấn, thì đội cà kheo xã Hải Lý, Hải Đông lại chọn múa lân, múa rồng, chú Tễu cầm quạt, đánh trống làm trọng tâm. Mỗi đội có nét độc đáo riêng nhưng đều mang đậm phong cách đặc trưng vùng miền, thể hiện nét tài hoa và tinh thần kiên cường của người dân vùng chân sóng. Từ một công cụ phục vụ lao động sản xuất, cà kheo đã trở thành một bộ môn nghệ thuật đặc sắc, đáp ứng nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân.

Bài và ảnh: Việt Thắng





Nguồn: https://baonamdinh.vn/van-hoa-nghe-thuat/202408/nhung-nghe-si-cao-nhat-viet-nam-1a57147/

Cùng chủ đề

Thành phố Nam Định tập trung chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030

Thời điểm hiện nay, Đảng bộ thành phố Nam Định đang nỗ lực đẩy mạnh các phong trào thi đua hoàn thành toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra trong năm 2024, cũng như cả nhiệm kỳ 2020-2025; đồng thời tích cực chuẩn bị các bước tổ chức thành công đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030. Đảng uỷ phường Lộc Hạ (thành phố Nam Định) triển khai công tác chuẩn bị đại hội đảng bộ...

Khởi nghiệp thành công nhờ các sản phẩm chế biến từ củ sen

Với sức trẻ đầy nhiệt huyết, chăm chỉ cùng tinh thần đổi mới, sáng tạo, anh Vũ Văn Anh (sinh năm 1991) ở thôn Bình Thành, xã Trực Chính (Trực Ninh) đã khởi nghiệp thành công với các sản phẩm chế biến từ củ sen. Đến nay, các sản phẩm: trà củ sen, tinh bột củ sen của anh được thị trường đón nhận với nhiều tín hiệu tích cực góp phần mang lại hiệu quả, nâng cao thu nhập...

Nam Định: “điểm nghẽn” hạ tầng giao thông được khai thông, tạo động lực mới phát triển KTXH

Việc đưa vào sử dụng các dự án giao thông huyết mạch được đánh giá có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với tỉnh Nam Ðịnh, tăng tính kết nối các vùng kinh tế trong tỉnh và với địa phương trong khu vực, rút ngắn thời gian lưu thông hàng hóa. Đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển tỉnh Nam Định với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình với tổng chiều dài khoảng 46km. Rút ngắn...

Nghĩa Hưng chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên

Thường xuyên đổi mới nghiên cứu, quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên; chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục truyền thống… là những cách làm hiệu quả giúp Đảng bộ huyện Nghĩa Hưng nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng. Thông qua đó...

Tăng cường giám sát kinh doanh sản phẩm chuyên ngành công nghệ thông tin, truyền thông

Trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng 50 doanh nghiệp tham gia phân phối thiết bị, sản phẩm hàng hóa chuyên ngành công nghệ thông tin và truyền thông (CNTT và TT) bao gồm: các doanh nghiệp tư nhân cung cấp sản phẩm về máy tính, thiết bị kỹ thuật số; các chuỗi cửa hàng cung cấp, mua bán điện thoại di động, laptop thuộc Chi nhánh Công ty Cổ phần Bán lẻ kỹ thuật số FPT, Chi nhánh Công...

Cùng tác giả

Nóng bỏng cuộc đua ở tốp đầu, HAGL có ‘vượt cạn’ thành công?

3 điểm dễ dàng cho CLB CAHN, Bình Dương và Thanh Hóa? Trận cầu tâm điểm của vòng 7 sẽ diễn ra lúc 17 giờ ngày 9.11 trên sân Pleiku giữa HAGL và CLB CAHN. Nếu trận đấu này diễn ra sớm hơn 1 hoặc 2 vòng đấu, đây có thể là cuộc đối đầu cân sức nhưng ở thời điểm này, thầy trò HLV Alexandre Polking được đánh giá cao hơn rất nhiều. Nguyên nhân là ở vòng 6,...

Thành phố Nam Định tập trung chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030

Thời điểm hiện nay, Đảng bộ thành phố Nam Định đang nỗ lực đẩy mạnh các phong trào thi đua hoàn thành toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra trong năm 2024, cũng như cả nhiệm kỳ 2020-2025; đồng thời tích cực chuẩn bị các bước tổ chức thành công đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030. Đảng uỷ phường Lộc Hạ (thành phố Nam Định) triển khai công tác chuẩn bị đại hội đảng bộ...

Khởi nghiệp thành công nhờ các sản phẩm chế biến từ củ sen

Với sức trẻ đầy nhiệt huyết, chăm chỉ cùng tinh thần đổi mới, sáng tạo, anh Vũ Văn Anh (sinh năm 1991) ở thôn Bình Thành, xã Trực Chính (Trực Ninh) đã khởi nghiệp thành công với các sản phẩm chế biến từ củ sen. Đến nay, các sản phẩm: trà củ sen, tinh bột củ sen của anh được thị trường đón nhận với nhiều tín hiệu tích cực góp phần mang lại hiệu quả, nâng cao thu nhập...

Cân nhắc trước các kỳ thi đầu vào đại học tràn lan

Tại TP HCM, kỳ thi đánh giá năng lực do ĐHQG TP HCM tổ chức đã duy trì suốt nhiều năm qua. Tính đến kỳ tuyển sinh năm 2024, 132.865 lượt thí sinh đã tham gia kỳ thi này ở 23 tỉnh, thành (từ Đà Nẵng trở vào). Kết quả kỳ thi này được 100 trường ĐH trong và ngoài khối ĐHQG TP HCM cùng 9 trường CĐ sử dụng để xét tuyển. Đa dạng kỳ thi đánh giá năng...

Đề nghị làm rõ hướng tuyến ‘thẳng nhất có thể’ của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Ảnh minh họa Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã có thẩm tra sơ bộ chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam. Làm rõ hướng tuyến theo nguyên tắc “thẳng nhất có thể”, nhất là đoạn qua Nam Định Theo đó, Chính phủ đề xuất phạm vi đầu tư dự án với điểm đầu tại Hà Nội (ga Ngọc Hồi); điểm cuối tại TP.HCM (ga Thủ Thiêm); tuyến đường sắt đôi, khổ...

Cùng chuyên mục

Nắm bắt cơ hội để phát triển du lịch Nam Định theo hướng chuyên nghiệp, đồng bộ, hiện đại

Quyết định số 509/QĐ-TTg ngày 13/6/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đề ra 6 định hướng cụ thể: phát triển thị trường du lịch; phát triển sản phẩm du lịch; tổ chức không gian du lịch; đầu tư phát triển du lịch; tổ chức, phát triển hệ thống doanh nghiệp du lịch; phát triển nguồn nhân lực du lịch. Những năm qua,...

Phát huy các nguồn lực văn hóa trong xây dựng nông thôn mới

Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), giai đoạn đầu, tỉnh cơ bản tập trung vào nhóm tiêu chí phát triển hạ tầng kinh tế kỹ thuật, kiến thiết các nền tảng kinh tế - xã hội vững chắc để tiếp tục phát triển “tam nông” trong tình hình mới. Bước sang giai đoạn xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, tỉnh quan tâm nâng cao chất lượng đời sống của người dân, chú trọng...

Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể “Nghi lễ Chầu văn của người Việt” tại Nam Định

Là trung tâm tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt, tỉnh Nam Định là nơi khởi nguồn, hội tụ và lan tỏa nhiều giá trị dân gian đặc sắc với các nghi thức, nghi lễ, sinh hoạt văn hóa tâm linh được đông đảo cộng đồng tín ngưỡng, thực hành, lưu giữ. Năm 2012, “Nghi lễ Chầu văn của người Việt” tại Nam Định đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và...

Dòng chảy văn hóa sông Hồng trên quê hương Nam Định

Từ hàng thiên niên kỷ nay, sông Hồng bồi đắp phù sa tạo nên những vùng châu thổ đồng bằng rộng lớn, đất đai phì nhiêu, cây cối xanh tươi trên suốt hành trình “đổ về với biển”, trong đó có quê hương Nam Định. Dòng sông Mẹ (sông Cái) đã nuôi dưỡng con người và theo dòng chảy thời gian đã tạo ra không gian văn hóa truyền thống đặc sắc của nền văn minh nông nghiệp lúa nước...

Giữ gìn nét đẹp văn hóa ở các từ đường dòng họ

Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL), toàn tỉnh có 97 từ đường được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa. Các từ đường không chỉ là những công trình tâm linh, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, sự tri ân công đức với các bậc tiền nhân đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển của dòng họ mà còn là nơi lưu giữ...

Khởi công Dự án bảo quản, tu bổ, tôn tạo Cụm di tích lịch sử – văn hoá quốc gia đình – chùa Ngô Xá,...

Sáng 17/10, tại xã Tân Minh (Ý Yên), Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL) tổ chức lễ khởi công Dự án bảo quản, tu bổ, tôn tạo cụm di tích lịch sử - văn hoá quốc gia đình - chùa Ngô Xá, chùa Nề. Đồng chí Trần Lê Đoài, TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo Sở VH, TT và DL, thành phố Nam Định, huyện Ý Yên đến dự. Đồng chí Trần Lê...

Triển lãm cổ vật “Văn minh sông Hồng đến Hà Nội phố”

Từ ngày 8 đến 30/10, tại Hà Nội, Bảo tàng Hà Nội phối hợp Hội Cổ vật Thăng Long - Hà Nội tổ chức trưng bày chuyên đề "Văn minh sông Hồng đến Hà Nội phố", giới thiệu bộ sưu tập hơn 500 cổ vật của các hội viên, các nhà sưu tập trên địa bàn thành phố Hà Nội. Trưng bày cổ vật chuyên đề "Văn minh sông Hồng đến Hà Nội phố" được thể hiện qua bốn loại hình hiện...

Quan tâm văn hóa đọc cho thiếu nhi

Sách có vai trò quan trọng với sự hình thành và phát triển nhân cách con người, đặc biệt là độ tuổi thiếu nhi. Tuy nhiên ngày nay, khi văn hóa nghe, nhìn đang có phần lấn át văn hóa đọc, nhiều trẻ em quá ham mê thiết bị công nghệ khiến việc xây dựng, phát triển văn hóa đọc ở không ít gia đình còn hạn chế. Vì vậy, tạo thói quen đọc sách, nuôi dưỡng tình yêu...

Độc đáo nhạc kèn cổ động

Sân vận động Thiên Trường (thành phố Nam Định) được những người yêu bóng đá ví là “chảo lửa” bởi “sức nóng” đến từ sự cổ vũ cuồng nhiệt của các cổ động viên (CĐV). Trong đó, âm hưởng hùng tráng của tiếng trống, nhạc kèn đã tiếp thêm sức mạnh để các cầu thủ đội nhà thi đấu tốt hơn, các trận đấu diễn ra hào hứng, hấp dẫn hơn. Nhạc trưởng đội kèn Thành Nam đang hướng dẫn các...

Liên hoan “Tiếng hát cựu chiến binh” 

Chào mừng kỷ niệm 35 năm Ngày thành lập Hội Cựu chiến binh (CCB) Việt Nam (6/12/1989 – 6/12/2024) và Đại hội thi đua yêu nước “CCB gương mẫu” lần thứ VII (2024-2029), tối 9/10, Hội CCB tỉnh tổ chức chương trình Liên hoan “Tiếng hát CCB”. Một tiết mục biểu diễn trong liên hoan hoan văn nghệ “Tiếng hát cựu chiến binh”. Với chủ đề “Mãi mãi xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, liên hoan thu hút gần 100 CCB đến từ 10 đội đại...

Tin nổi bật

Tin mới nhất