Powered by Techcity

Những nghệ sĩ “cao nhất” Việt Nam


Nam Định có 72km bờ biển. Trong tiến trình quai đê, lập ấp, cư dân vùng chân sóng: Phúc Thắng (Nghĩa Hưng); Hải Đông, Hải Lý, Hải Triều, thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu); thị trấn Quất Lâm (Giao Thủy) đã nghĩ ra cách “nối” chân bằng cà kheo khi lội xuống biển khai thác hải sản. Từ một công cụ phục vụ lao động sản xuất, đồng hành cùng thời gian, cà kheo đã trở thành một bộ môn nghệ thuật đặc sắc; các nghệ sĩ vùng chân sóng luôn đau đáu tấm lòng bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật truyền thống của quê hương.





Đội cà kheo các xã Hải Lý, Hải Triều, Hải Đông biểu diễn trong Ngày hội văn hóa - thể thao truyền thống huyện Hải Hậu được tổ chức vào dịp Quốc khánh 2/9 hàng năm.
Đội cà kheo các xã Hải Lý, Hải Triều, Hải Đông biểu diễn trong Ngày hội văn hóa – thể thao truyền thống huyện Hải Hậu được tổ chức vào dịp Quốc khánh 2/9 hàng năm.

Xã Phúc Thắng (Nghĩa Hưng) được thành lập tháng 2/2020 (trên cơ sở sáp nhập 2 xã Nghĩa Thắng và Nghĩa Phúc). Là một xã ven biển nằm trên dải đất phù sa bồi tụ gần cửa sông Ninh Cơ, xã Phúc Thắng vào những năm đầu của thế kỷ trước vẫn còn là những vũng lầy, hoang sơ, không có ghe thuyền. “Đất lành, chim đậu”, người dân trong tỉnh và các vùng lân cận tìm đến vùng Quần Vinh để hội tụ, đồng lòng khai phá đất hoang. Đồng chí Trần Văn Mạnh, Bí thư Đảng ủy xã Phúc Thắng chia sẻ: “Không bề thế về lịch sử sáng nghiệp như các vùng quê nội đồng trong tỉnh, nhưng vùng quê “biển bồi” Phúc Thắng lại có nét nhân văn độc đáo, khó trộn lẫn! Đó là sự độc đáo của nghệ thuật cà kheo bắt nguồn từ cuộc sống lao động, sản xuất của các ngư dân ven biển”. 

Theo các bậc cao niên trong xã, để sinh tồn, người dân ở đây đã nghĩ ra cách “nối” chân để có thể cắm sâu vào cát, vừa cao trên mặt nước, vừa đứng vững khi lội xuống biển bắt cá, tôm ven bờ. Cà kheo giúp họ cất te, quăng chài. Trẻ con nơi đây, từ thuở lên bảy, lên mười đã phải tập đi cà kheo. Không phải ngẫu nhiên mà từ công cụ gắn liền với cuộc sống lao động, cà kheo đã trở thành một bộ môn nghệ thuật trong đời sống của các ngư dân ven biển. Sau khi quăng chài, kéo lưới, lúc tạm nghỉ họ chơi đùa cùng nhau vẫn trên đôi kheo ấy. Lâu dần thành quen. Đôi chân gỗ lênh khênh dần được điều khiển thuần thục như chân thật không chỉ trên nền cát mà cả trên nền đất cứng. Để trở thành một nghệ sĩ biểu diễn cà kheo trên cạn, ban đầu các ngư dân “tập chay” trên chân thật, không kheo, không trống. Khi đã thuần thục các động tác mới tiến hành khớp trống, khớp nhạc. Rồi bước vào tập trên kheo, những kỹ thuật động tác thu chân, nhảy cò, múa, rung sư tử, đánh vật…

Năm 1961, khi huyện Nghĩa Hưng vinh dự được rước Huân chương Thủy nông của Nhà nước trao tặng, cư dân Quần Vinh được giao chuẩn bị một tiết mục văn nghệ “cây nhà lá vườn” góp vui cho ngày hội. Anh em trong đội trống của giáo xứ vận động thành lập đội cà kheo gồm 20 người tham gia đoàn diễu hành cho xôm trò. Và quả thật tiết mục trình diễn trên đường diễu hành của những “nghệ sĩ” quần chúng với đôi chân lênh khênh đã được tán thưởng vô cùng. Những con trò ngộ nghĩnh đầy tính sáng tạo và mang đậm phong cách đặc trưng vùng miền, thể hiện nét tài hoa và tinh thần kiên cường của người dân vùng chân sóng đặc biệt hấp dẫn người xem. Đồng hành cùng thời gian, người Quần Vinh đã chế kheo và mang cả tâm hồn, trí óc điều khiển đôi kheo dài đến 5m theo những tích diễn mang giá trị nghệ thuật độc đáo, đặc sắc. Sau những giờ vất vả mưu sinh, các thành viên trong đội cà kheo Quần Vinh, xã Phúc Thắng lại tụ họp trên bãi biển để cùng tập luyện, sáng tạo ra những trò mới, vừa rèn luyện sức khỏe, vừa mang đến niềm vui cho mọi người.

“Tiếng lành đồn xa”, đội biểu diễn cà kheo được mời đi biểu diễn. Nghệ thuật cà kheo thôn Quần Vinh, xã Phúc Thắng đã vượt qua khỏi lũy tre làng, có mặt trên mọi miền đất nước, được nhân dân yêu thích, trân trọng, trở thành một sản phẩm nghệ thuật biểu diễn truyền thống độc đáo của quê hương vùng biển. Sự “giàu có” của người dân Quần Vinh không chỉ ở những giá trị vật chất của vùng quê “biển bạc”, mà còn ở cả những giá trị văn hóa kết tinh trong suốt hành trình khai hoang lấn biển trị thủy lập làng; đặc biệt là nghệ thuật cà kheo, môn nghệ thuật xuất phát từ cuộc sống lao động sản xuất của người dân địa phương. 





Các thành viên đội cà kheo Hải Lý tập luyện chuẩn bị cho Ngày hội văn hóa thể thao huyện Hải Hậu năm 2024 (ảnh trên).
Các thành viên đội cà kheo Hải Lý tập luyện chuẩn bị cho Ngày hội văn hóa thể thao huyện Hải Hậu năm 2024 (ảnh trên).

Không chỉ ở Quần Vinh, biểu diễn cà kheo còn phát triển ở nhiều làng khác ven biển của tỉnh. Trong ngày hội văn hóa thể thao của huyện Hải Hậu được tổ chức vào dịp Quốc khánh 2/9 hàng năm, tiết mục biểu diễn của những nghệ sĩ “cao nhất” Việt Nam đến từ đội cà kheo của các xã Hải Lý, Hải Triều, Hải Đông được khán giả yêu thích. Các tiết mục biểu diễn đấu vật, đá bóng, múa lân, đấu kiếm của các nghệ sĩ trên kheo cao 2-3m thật điêu luyện, tạo không khí vui tươi, sôi nổi trong ngày hội. Một lần về xã Hải Lý tìm hiểu đội cà kheo ở đây, chúng tôi gặp ông Nguyễn Quang Đức, đội trưởng đội cà kheo xã Hải Lý, 67 tuổi. Gần trưa nhưng ông Đức vẫn vui vẻ “đãi” chúng tôi những tiết mục nghệ thuật “đặc sản” cà kheo do chính ông và cháu ruột biểu diễn tại bãi biển Nhà thờ đổ. Trên những đôi kheo cao lênh khênh hơn 2m mà người xem ngước nhìn cũng hoa mắt, chóng mặt, lão ngư Nguyễn Quang Đức say sưa “làm xiếc”, điều khiển những bước đi, bước nhảy, bước xiết (đổi chân) một cách linh hoạt, biến hoá tài tình. Mắt thấy, tai nghe, chúng tôi mới thấy hết nét đẹp tinh tế, sự độc đáo và tinh thần thượng võ về nghệ thuật cà kheo của những cư dân vùng chân sóng được vinh danh là nghệ sĩ “cao nhất” Việt Nam. Ông Đức giải thích: “Đi kheo trên biển, nhiều người biết. Nhưng để biết đấu vật, đá bóng, lên xà đơn… trên kheo thì đòi hỏi phải có sự khổ công luyện tập, lòng yêu nghề và một chút khéo léo, năng khiếu”.

Cà kheo lên bờ khó đi hơn ở dưới nước; nền đất cứng, độ nguy hiểm lớn hơn, đòi hỏi phải khổ công tập luyện. Người tập từ luyện các động tác biểu diễn trên chân thật, xong mới lên chân kheo; độ cao kheo cũng được nâng dần lên từ 0,5m rồi 1m, 2m, 3m…; người thuần thục có thể lên đến 4m mà vẫn vững vàng thực hiện các động tác múa lân, đá bóng, múa sư tử, đấu vật. “Dưới mặt đất, nếu các động tác mình thể hiện được 100% thì trên đôi cà kheo, các thao tác ấy chỉ chính xác tối đa đến 70%. Chính vì thế mà chúng tôi phải tập hàng chục lần mới mong thuần thục” – Ông Nguyễn Quang Đức cho biết.

Các tiết mục biểu diễn của các đội cà kheo ngoài tái hiện lại cuộc sống lao động của ngư dân với những phương thức đánh bắt thuỷ sản như: cất te, đi xẻo, quăng chài còn có thêm các trò diễn như: múa sư tử, múa gậy, múa quạt hay hoá thân vào các nhân vật cổ tích đều liên quan đến các sự kiện lịch sử mang tín ngưỡng phồn thực, cầu cho cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Mỗi đội kheo đều có tích trò riêng. Nếu đội cà kheo xã Phúc Thắng lấy trò đấu kiếm, xà đơn, xà kép, đá bóng làm điểm nhấn, thì đội cà kheo xã Hải Lý, Hải Đông lại chọn múa lân, múa rồng, chú Tễu cầm quạt, đánh trống làm trọng tâm. Mỗi đội có nét độc đáo riêng nhưng đều mang đậm phong cách đặc trưng vùng miền, thể hiện nét tài hoa và tinh thần kiên cường của người dân vùng chân sóng. Từ một công cụ phục vụ lao động sản xuất, cà kheo đã trở thành một bộ môn nghệ thuật đặc sắc, đáp ứng nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân.

Bài và ảnh: Việt Thắng





Nguồn: https://baonamdinh.vn/van-hoa-nghe-thuat/202408/nhung-nghe-si-cao-nhat-viet-nam-1a57147/

Cùng chủ đề

Phát huy tiềm năng, lợi thế nổi trội  thúc đẩy phát triển công nghiệp dược

Để công nghiệp dược phát triển nhanh, bền vững, tương xứng tiềm năng, lợi thế; thời gian qua, tỉnh ta đã thực hiện đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, nhất là có chính sách hỗ trợ về đất đai, thuế, nguồn vốn nhằm giúp doanh nghiệp, nông dân hình thành và phát triển các vùng nuôi trồng dược liệu. Xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách, biện pháp cụ thể nhằm khuyến khích, hỗ trợ, tạo...

Phát huy vai trò của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam trong công tác tuyên truyền vận động, đấu tranh, bảo vệ nền tảng...

Tháng 8/2022, tại buổi gặp mặt các đại biểu dự Đại hội XI và toàn thể cán bộ, hội viên, tình nguyện viên, thanh, thiếu niên Chữ thập đỏ cả nước, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Chủ tịch danh dự của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam khóa X đã nhấn mạnh “Uy tín của Hội là nguồn lực to lớn, là nhựa sống, là sức sống của tổ chức Hội. Uy tín của Hội không phải...

Hiệu quả kinh tế từ trồng ổi

Những năm gần đây, cây ổi lê trở thành một trong những cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân các xã Mỹ Lộc (thành phố Nam Định) và thị trấn Cồn (Hải Hậu). Thương hiệu ổi lê đã được khẳng định nhờ vị đậm, ngọt, giòn, được nhiều khách hàng ưa chuộng. Anh Lê Tất Thắng, thôn Lang Xá, xã Mỹ Lộc (thành phố Nam Định) thu hoạch ổi lê. Về thôn Lang...

Bảo đảm an toàn vệ sinh lao động trong hoạt động sản xuất, kinh doanh

Tăng cường công tác an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) không chỉ giúp doanh nghiệp bảo vệ tài sản, ổn định sản xuất, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn ngăn ngừa tai nạn lao động, bảo vệ sức khỏe của người lao động. Những năm qua, các cấp công đoàn trong tỉnh thường xuyên xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động doanh nghiệp, người lao động thực hiện đúng quy định pháp luật về...

Nam Định xây dựng và giữ gìn cảnh quan và môi trường làng quê xanh – sạch – đẹp bền vững

Nam Định được Ban Chỉ đạo Trung ương về các Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) đánh giá là một trong những tỉnh thực hiện tốt Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) nâng cao, kiểu mẫu. Ước đến hết năm 2024, toàn tỉnh có 157/161 xã, thị trấn đạt chuẩn NTM nâng cao (đạt 97,5%) và 41/146 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (đạt 28,1%). Huyện Giao Thủy được công nhận là huyện đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2023,...

Cùng tác giả

Tổng thống Cộng hòa Bulgaria thăm và làm việc tại Tổ hợp Nhà máy VinFast Hải Phòng

Nam Định triển khai phương án phát triển cụm công nghiệpUBND tỉnh Nam Định đã liên tiếp quyết định thành lập 2 cụm công nghiệp Thắng Cường và Mỹ Thuận...

Phát huy tiềm năng, lợi thế nổi trội  thúc đẩy phát triển công nghiệp dược

Để công nghiệp dược phát triển nhanh, bền vững, tương xứng tiềm năng, lợi thế; thời gian qua, tỉnh ta đã thực hiện đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, nhất là có chính sách hỗ trợ về đất đai, thuế, nguồn vốn nhằm giúp doanh nghiệp, nông dân hình thành và phát triển các vùng nuôi trồng dược liệu. Xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách, biện pháp cụ thể nhằm khuyến khích, hỗ trợ, tạo...

Bình Định thu hút thêm dự án 20 triệu USD; Hải Phòng động thổ nhà máy tôn thép 45 triệu USD

Bình Định thu hút thêm dự án 20 triệu USD; Hải Phòng động thổ nhà máy tôn thép 45 triệu USDBình Định thu hút thêm dự án đầu tư nước ngoài tổng vốn đầu tư 20 triệu USD; Động thổ dự án Logicross Hải Phòng 55 triệu USD tại khu công nghiệp Nam Đình Vũ… Đó là hai trong số những thông tin về đầu tư đáng chú ý trong tuần qua. Hải Phòng: Động thổ nhà máy sản xuất...

Phát huy vai trò của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam trong công tác tuyên truyền vận động, đấu tranh, bảo vệ nền tảng...

Tháng 8/2022, tại buổi gặp mặt các đại biểu dự Đại hội XI và toàn thể cán bộ, hội viên, tình nguyện viên, thanh, thiếu niên Chữ thập đỏ cả nước, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Chủ tịch danh dự của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam khóa X đã nhấn mạnh “Uy tín của Hội là nguồn lực to lớn, là nhựa sống, là sức sống của tổ chức Hội. Uy tín của Hội không phải...

Hiệu quả kinh tế từ trồng ổi

Những năm gần đây, cây ổi lê trở thành một trong những cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân các xã Mỹ Lộc (thành phố Nam Định) và thị trấn Cồn (Hải Hậu). Thương hiệu ổi lê đã được khẳng định nhờ vị đậm, ngọt, giòn, được nhiều khách hàng ưa chuộng. Anh Lê Tất Thắng, thôn Lang Xá, xã Mỹ Lộc (thành phố Nam Định) thu hoạch ổi lê. Về thôn Lang...

Cùng chuyên mục

Lập nghiệp thành công với niềm đam mê hội hoạ

Chúng tôi tìm đến phòng tranh của anh Nguyễn Đắc Nam ở đường Đỗ Mạnh Đạo (thành phố Nam Định). Những ngày cuối năm, phòng tranh bắt đầu nhộn nhịp khách hàng chuẩn bị sắm tranh trang trí nhà đón tết.  Anh Nguyễn Đắc Nam tại phòng tranh nhỏ của mình. Sinh năm 1993, từ khi còn nhỏ Nguyễn Đắc Nam đã nhen nhóm đam mê với hội hoạ. Năm 2011, Nam đỗ Khoa Kiến trúc, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, đúng ngành học yêu thích. Những năm tháng còn...

Phát huy giá trị di tích Cột cờ Nam Định

Nằm trên đường Tô Hiệu (thành phố Nam Định), di tích Cột cờ Nam Định là công trình kiến trúc mang ý nghĩa lịch sử - văn hóa độc đáo. Được xây dựng vào thế kỷ XIX, cùng với các cột cờ nổi tiếng khác như cột cờ ở Kinh thành Huế (1807), cột cờ Hà Nội (1812) và cột cờ thành Bắc Ninh (1838), Cột cờ Nam Định đã trở thành biểu tượng, là niềm tự hào của người...

Nhân Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11): Nâng cao công tác quản lý Nhà nước đối với di sản văn hóa

Vùng đất văn hiến Nam Định là nơi hội tụ và bảo lưu nhiều giá trị văn hóa truyền thống với kho tàng di sản văn hóa vật thể, phi vật thể phong phú, đa dạng. Theo số liệu kiểm kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL), toàn tỉnh hiện có 1.361 di tích, trong đó có 2 di tích cấp quốc gia đặc biệt (Khu di tích Đền Trần - Chùa...

Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Nam Định giành 1 HCV, 2 HCB và 1 giải xuất sắc tại Liên hoan Cải lương toàn...

Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024 do Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ VH, TT và DL) chủ trì, phối hợp Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Sở VH, TT và DL Thành phố Cần Thơ tổ chức từ ngày 25/10 đến ngày 15/11. Liên hoan quy tụ 29 đơn vị nghệ thuật công lập và ngoài công lập với hơn 1.000 nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công toàn quốc mang đến 33 vở diễn. Sau 20 ngày tổ chức, kết...

Nắm bắt cơ hội để phát triển du lịch Nam Định theo hướng chuyên nghiệp, đồng bộ, hiện đại

Quyết định số 509/QĐ-TTg ngày 13/6/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đề ra 6 định hướng cụ thể: phát triển thị trường du lịch; phát triển sản phẩm du lịch; tổ chức không gian du lịch; đầu tư phát triển du lịch; tổ chức, phát triển hệ thống doanh nghiệp du lịch; phát triển nguồn nhân lực du lịch. Những năm qua,...

Phát huy các nguồn lực văn hóa trong xây dựng nông thôn mới

Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), giai đoạn đầu, tỉnh cơ bản tập trung vào nhóm tiêu chí phát triển hạ tầng kinh tế kỹ thuật, kiến thiết các nền tảng kinh tế - xã hội vững chắc để tiếp tục phát triển “tam nông” trong tình hình mới. Bước sang giai đoạn xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, tỉnh quan tâm nâng cao chất lượng đời sống của người dân, chú trọng...

Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể “Nghi lễ Chầu văn của người Việt” tại Nam Định

Là trung tâm tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt, tỉnh Nam Định là nơi khởi nguồn, hội tụ và lan tỏa nhiều giá trị dân gian đặc sắc với các nghi thức, nghi lễ, sinh hoạt văn hóa tâm linh được đông đảo cộng đồng tín ngưỡng, thực hành, lưu giữ. Năm 2012, “Nghi lễ Chầu văn của người Việt” tại Nam Định đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và...

Dòng chảy văn hóa sông Hồng trên quê hương Nam Định

Từ hàng thiên niên kỷ nay, sông Hồng bồi đắp phù sa tạo nên những vùng châu thổ đồng bằng rộng lớn, đất đai phì nhiêu, cây cối xanh tươi trên suốt hành trình “đổ về với biển”, trong đó có quê hương Nam Định. Dòng sông Mẹ (sông Cái) đã nuôi dưỡng con người và theo dòng chảy thời gian đã tạo ra không gian văn hóa truyền thống đặc sắc của nền văn minh nông nghiệp lúa nước...

Giữ gìn nét đẹp văn hóa ở các từ đường dòng họ

Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL), toàn tỉnh có 97 từ đường được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa. Các từ đường không chỉ là những công trình tâm linh, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, sự tri ân công đức với các bậc tiền nhân đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển của dòng họ mà còn là nơi lưu giữ...

Khởi công Dự án bảo quản, tu bổ, tôn tạo Cụm di tích lịch sử – văn hoá quốc gia đình – chùa Ngô Xá,...

Sáng 17/10, tại xã Tân Minh (Ý Yên), Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL) tổ chức lễ khởi công Dự án bảo quản, tu bổ, tôn tạo cụm di tích lịch sử - văn hoá quốc gia đình - chùa Ngô Xá, chùa Nề. Đồng chí Trần Lê Đoài, TUV, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo Sở VH, TT và DL, thành phố Nam Định, huyện Ý Yên đến dự. Đồng chí Trần Lê...

Tin nổi bật

Tin mới nhất