“Mỹ và các đồng minh của họ không liên quan gì đến cuộc nổi dậy của nhóm lính đánh thuê Wagner chống lại Tổng thống Vladimir V. Putin của Nga và chỉ huy quân sự của ông”, Tổng thống Biden khẳng định hôm 26/6. Đây là bình luận công khai đầu tiên của ông về cuộc nổi dậy diễn ra ngắn ngủi ở Nga.
“Đây là một phần của cuộc đấu tranh nội bộ ở Nga,” ông Biden nói với các phóng viên tại Nhà Trắng.
Ông Biden cho biết, ông đã triệu tập một cuộc gọi hội nghị với một số đồng minh chủ chốt của Mỹ khi cuộc binh biến do ông trùm Wagner Yevgeny Prigozhin diễn ra, và các đồng minh đã nhất trí không cho ông Putin bất cứ lý do gì để đổi lỗi sự vụ này cho phương Tây hoặc NATO.
Mặc dù ông Biden khẳng định rằng Mỹ không liên quan gì đến vụ việc, các quan chức tình báo Mỹ đã thu thập được một bức tranh cực kỳ chi tiết và chính xác về các kế hoạch của thủ lĩnh Wagner, bao gồm cả địa điểm và cách thức Wagner lên kế hoạch, tờ CNN đưa tin.
Tuy nhiên, thông tin tình báo được giữ chặt chẽ và chỉ được chia sẻ với một số đồng minh được chọn, bao gồm các quan chức cấp cao của Anh, chứ không phải ở cấp độ NATO, CNN cho biết.
Tổng thống Mỹ Biden nói rằng Mỹ và các đồng minh của họ không liên quan gì đến cuộc nổi dậy của nhóm Wagner ở Nga. Ảnh: The Guardian
Các quan chức Ukraine cũng không được thông báo trước về thông tin tình báo, các quan chức cho biết, chủ yếu do lo ngại rằng các cuộc trò chuyện giữa các quan chức Mỹ và Ukraine có thể bị chặn lại.
Tại Mỹ, thông tin này chỉ được thông báo cho các quan chức chính quyền cấp cao nhất, cũng như những người người có quyền tiếp cận các vấn đề tình báo nhạy cảm nhất.
Theo CNN, tình báo Mỹ chỉ không biết chính xác khi nào ông Prigozhin sẽ hành động, nhưng có vẻ ông ta đã quyết định xúc tiến kế hoạch của mình sau tuyên bố ngày 10/6 của Bộ Quốc phòng Nga, rằng tất cả các công ty quân sự tư nhân, bao gồm cả Wagner, sẽ buộc phải ký hợp đồng với quân đội Nga bắt đầu từ tháng 7, và về cơ bản sẽ được Bộ này tiếp quản.
Tuy nhiên, điều ngạc nhiên đối với các quan chức tình báo Mỹ là Wagner phải đối mặt với rất ít sự kháng cự.
“Thực tế là một nhóm lính đánh thuê, tôi không nghĩ là có đến 25.000 quân như Prigozhin đã tuyên bố, nhưng lại có thể hành quân vào Rostov, một thành phố có hàng triệu dân và tiếp quản nó mà hầu như không có một phát súng nào được bắn ra. Đó là điều chưa từng có”, Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Mark Warner của Virginia, chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ nghi ngờ.
Ông trùm đánh thuê Evgeny Prigozhin đã ra lệnh cho lực lượng của mình rút về các căn cứ sau cuộc hội đàm với Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko, người đóng vai trò trung gian cho Tổng thống Nga Putin. Ảnh: France24
Sau khi cuộc nổi dậy thất bại, ông Biden đã dành nhiều ngày để trò chuyện với các đồng minh, bao gồm các nhà lãnh đạo của Pháp, Đức, Vương quốc Anh và Canada, cũng như Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Trong các cuộc trò chuyện đó, ông đã chia sẻ những thông tin mà Mỹ có được, CNN cho hay.
Các quan chức Mỹ và phương Tây tin rằng ông Putin chỉ đơn giản là mất cảnh giác trước hành động của Prigozhin và không có thời gian để dàn quân chống lại lính đánh thuê Wagner trước khi họ giành quyền kiểm soát trụ sở quân sự ở Rostov. Các quan chức cho biết, ông Putin cũng có thể không muốn chuyển các nguồn lực quan trọng ra khỏi Ukraine.
Tuy nhiên, các quan chức tin rằng nếu Prigozhin cố gắng chiếm Moscow hoặc Điện Kremlin, thì ông ta chắc chắn sẽ thua. Đó có thể là lý do khiến Prigozhin đồng ý với thỏa thuận do Belarus làm trung gia và quyết định rút quân khi chỉ cách Moscow khoảng 200km, CNN nhận định.
Nguyễn Tuyết (Theo CNN, NY Times)
