Mưa lành

Làng cách biển không xa, nên mỗi khi trời nổi gió chướng đều có thể nghe tiếng sóng biển ầm ào vọng lại. Còn những đêm mưa mà không nghe tiếng biển động, không nghe cả tiếng gió rít từng cơn ngoài đường thì có thể nghe được tiếng gõ mạn thuyền “lòng còng, lòng còng” của những chiếc đò xóm vạn thả lưới đánh cá vào ban đêm. Mưa xuống, nước từ nguồn đổ về và theo dòng nước là những loài cá… Sớm mai ra, vườn nhà đã lấp sấp nước; một bầy cá rô ngược dòng cằn lên trước sân nhà. Việc của anh em mình là ra sân túm từng con một cho vô bao.

Mưa lành. Quê mình là xứ của cá đồng. Những cơn mưa đầu mùa cá từng đàn từ sông theo các con hói đào ào ào bơi vô các thửa ruộng đã gặt xong. Nước trong ruộng đã quá đầu gối người lớn. Đang mùa nông nhàn, nhà nào có chơm thì cứ thế vác chơm ra đồng bắt cá. Cảnh hàng chục người hào hứng, sảng khoái đua nhau chơm cá trên cánh đồng nó hoành tráng chi lạ! Thỉnh thoảng một con cá gáy bị ép lao lên khỏi mặt nước và hàng chục cái chơm tranh nhau nước tung trắng xóa nhìn đã con mắt. Mà chơm cá cũng có tay, có người chơm mô trúng nấy, có tiếng đồng hồ đã đầy oi được gọi là tay “sát ngư”; lại có người chơm hoài chơm mãi mỏi cả tay mà chẳng được con mô.

Mưa đầu mùa, cá về rất nhiều mà nhiều nhất là cá gáy, con mô con nấy to bằng bàn chân người lớn, có con to bằng tấm thớt. Có người chơm trúng con cá gáy to, bắt ra khỏi chơm không cẩn thận nó vùng mạnh, hất ngã người và tất nhiên là mất luôn con cá to…Cá gáy lọt vô chơm nghe tiếng “đóng” roạt roạt thiệt đã tai và người chơm được phải dùng hết sức dùng mấy ngón tay móc mang con cá mới kéo nó ra khỏi miệng chơm. Có người kể, vào những đêm mưa lành đi soi cá ban đêm bằng ngọn đuốc dầu thấy cả bầy cá gáy ùn ùn kéo vô ruộng chỉ việc bưng từng con một quăng lên bờ; đến khi mỏi tay cũng đến trên chục con…

Mưa lành. Có mấy đứa cầm ná vô rú bắn chim. Có đứa theo người lớn đi đặt nò ở những khe ruộng nước chảy xiết cũng chỉ nửa buổi đã đầy nò cá. Mấy anh em mình thì thích nhất là đi mót khoai. Những vồng khoai đã thu hoạch, khi mưa xuống, đất trôi, những củ còn sót lại trồi lên. Thực ra đó chỉ là một trò vui để được đi lội nước, còn khoai thì nhà mô cũng đổ đầy củ dưới gầm giường chẳng ai muốn ăn. Đôi khi cả buổi lượm được có mấy củ khoai mà áo quần thì đã ướt tèm nhem…

Mưa lành. Chạy đi chơi cả buổi, đến trưa về nhà thích nhất là được ăn những món từ sản vật của mưa. Là cá rô nấu canh với măng vòi muối chua; là cá rớ kho với ớt, với riềng và cả món nấm rơm xào ngòn ngọt được bà nội hái từ cây rơm bên vườn. Vừa ăn vừa nghe nội nói với mạ: “Cứ mưa như ri là ngày mai có lệch (loài lươn nước mặn) trôi về, bây coi ngày mai đi chợ sớm để kịp mua được lệch nấu cháo cho mấy đứa nhỏ bồi dưỡng…”