Mối đe dọa từ Houthi với vận tải quốc tế ngày càng tăng

Đặc phái viên Liên hợp quốc về Yemen, ông Hans Grundberg, cảnh báo những diễn biến gần đây ở biển Đỏ và các tuyến đường thủy xung quanh cho thấy mối đe dọa từ lực lượng Houthi ở Yemen đối với hoạt động vận tải quốc tế đang ngày càng tăng.

Cấp độ bạo lực mới

Phát biểu tại cuộc họp ngày 23-7 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) về tình hình Yemen, ông Grundberg nêu rõ nguy cơ thực sự của tình trạng leo thang nghiêm trọng trong khu vực. Cảnh báo được đưa ra sau khi Houthi thực hiện các cuộc tấn công mới nhất nhằm vào tàu thương mại, trong khi Israel lần đầu tiên tiến hành các cuộc không kích vào lãnh thổ Yemen để đáp trả các cuộc tấn công của Houthi nhằm vào Israel.

Ông Grundberg bày tỏ lo ngại sâu sắc về việc lực lượng Houthi tiếp tục nhắm mục tiêu vào tuyến hàng hải quốc tế ở biển Đỏ và các tuyến đường thủy xung quanh. Những diễn biến gần đây cho thấy mối đe dọa đối với hoạt động vận tải biển quốc tế đang tăng về phạm vi và độ chính xác. Ông Grundberg nhấn mạnh các cuộc tấn công của Houthi vào Israel cũng như các cuộc tấn công đáp trả của Israel vào lãnh thổ Yemen thể hiện “một cấp độ bạo lực mới và nguy hiểm”. Quan chức LHQ nói thêm: “Điều đáng báo động là không có dấu hiệu giảm leo thang, chứ chưa nói đến một giải pháp”.

Các tàu thương mại bị đánh chìm và hư hỏng, làm gián đoạn hoạt động thương mại quốc tế cũng như gây thương vong cho dân thường. Lực lượng Houthi hiện vẫn giam giữ thủy thủ đoàn của tàu chở hàng Galaxy Leader, bị lực lượng này bắt giữ vào tháng 11-2023. Các lực lượng của Mỹ và Anh tiếp tục không kích vào các mục tiêu quân sự ở những khu vực do Houthi kiểm soát ở Yemen.

Houthi đã phóng tên lửa và máy bay không người lái vào Israel, cũng như làm gián đoạn hoạt động thương mại toàn cầu qua biển Đỏ với tuyên bố phản đối cuộc tấn công của Israel vào Gaza. Phía Israel cho biết lực lượng Houthi đã thực hiện 200 cuộc tấn công nhằm vào nước này kể từ khi xung đột giữa lực lượng Hamas và Israel bùng phát vào tháng 10-2023, với nhiều cuộc tấn công trong số này đã bị đánh chặn. Tuy nhiên, một cuộc tấn công hiếm hoi bằng thiết bị bay không người lái của Houthi hôm 19-7 đã tấn công Tel Aviv, khiến 1 người thiệt mạng và dẫn đến việc Israel tiến hành các cuộc tấn công đầu tiên nhằm vào lực lượng này một ngày sau đó.

Nguy cơ chiến tranh toàn diện trở lại

Yemen hiện là quốc gia nghèo nhất thế giới Arab và đang phải đối mặt với một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới do chìm trong nội chiến từ năm 2014. Lực lượng Houthi thân Iran chiếm giữ phần lớn phía Bắc Yemen, trong khi một liên minh do Saudi Arabia dẫn đầu hỗ trợ các lực lượng Chính phủ Yemen được cộng đồng quốc tế thừa nhận. Theo thời gian, cuộc xung đột tại Yemen đã biến thành một cuộc chiến ủy nhiệm giữa Iran và Saudi Arabia.

Dù giao tranh đã giảm đáng kể từ thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 6 tháng vào năm 2022, các cuộc đụng độ lại đang có dấu hiệu gia tăng ở nhiều nơi trong tháng này. Sự đối đầu giữa Houthi và chính phủ ở phía Nam đã khiến nền kinh tế Yemen bị phân mảnh với việc hai bên thành lập các ngân hàng trung ương riêng, cũng như lưu hành các phiên bản đồng tiền quốc gia là riyal khác nhau. Ông Grundberg cảnh báo người dân Yemen đang phải đối mặt với nhiều rủi ro hơn khi “việc vũ khí hóa nền kinh tế ngày càng sâu rộng”. Ngoài ra, Yemen có nguy cơ quay trở lại chiến tranh toàn diện, sẽ kéo theo những tác động tiêu cực trong khu vực.

MINH CHÂU tổng hợp