Mô hình trường tiên tiến – hội nhập quốc tế của TP.HCM có tồn tại?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Văn Hiếu – giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM – cho biết: “Năm học 2006 – 2007, Trường THPT Lê Quý Đôn, quận 3 được chọn thực hiện thí điểm mô hình trường tiên tiến.

Sau đó, UBND TP.HCM đã cho phép mở rộng việc thực hiện mô hình này ra nhiều trường và nhiều cấp học. Năm 2022, UBND TP đã ban hành quyết định số 07 quy định về tiêu chí công nhận trường thực hiện chương trình chất lượng cao “Trường tiên tiến, hội nhập quốc tế” tại TP.HCM.

Tuy nhiên ngày 2-10-2024, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật – Bộ Tư pháp đã có kết luận rằng việc UBND TP.HCM ban hành quyết định số 07 là không có cơ sở pháp lý, không phù hợp về thẩm quyền quy định. Do đó, ngày 30-12-2024 UBND TP đã có văn bản bãi bỏ quyết định số 07″.

* Thưa ông, vậy trong giai đoạn này thì các nhà trường đang thực hiện mô hình tiên tiến – hội nhập sẽ hoạt động và thu học phí như thế nào?

– Hiện nay TP.HCM có 69 trường (mầm non, tiểu học, THCS và THPT) đã được chấp thuận chủ trương thực hiện đề án mô hình trường tiên tiến.

Tính đến ngày 31-10-2024 đã có 39 trường được thẩm định và công nhận đạt các tiêu chí về trường tiên tiến; 30 trường đã được chấp thuận chủ trương thực hiện mô hình nhưng chưa được kiểm tra, công nhận đạt các tiêu chí.

Các cơ sở đang thực hiện mô hình trường tiên tiến vẫn thực hiện các kế hoạch giáo dục đã được ấn định từ đầu năm học. Sở GD-ĐT TP đã và sẽ tiếp tục tham mưu để TP có bộ tiêu chuẩn mới về trường tiên tiến phù hợp với quy định hiện hành.

Về các khoản thu, sở sẽ có hướng dẫn cụ thể dựa trên căn cứ là các quy định về thu – chi hiện hành, trên cơ sở bảo đảm và duy trì ổn định các hoạt động giáo dục của nhà trường.

* Mô hình tiên tiến – hội nhập ở TP.HCM đã trải qua một hành trình dài từ khi thí điểm cho đến nay. Ông có nhận định ra sao về hiệu quả giáo dục cũng như những mặt được – chưa được của mô hình này?

– Tính đến nay chương trình chất lượng cao “Trường tiên tiến, hội nhập quốc tế” đã được triển khai chính thức tại TP.HCM hơn 10 năm. Trên thực tế, mô hình này đã đem lại nhiều hiệu quả tích cực, góp phần đổi mới cơ chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công.

Trong đó điểm nổi bật và cũng là điểm thể hiện rõ nhất là các trường đang thực hiện chủ động và hiệu quả chủ trương hội nhập quốc tế. Cụ thể là việc nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, dạy học tích hợp, là thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu, hợp tác quốc tế về giáo dục, văn hóa, học thuật… với các trường ở nước ngoài.

Không chỉ học sinh mà giáo viên ở các trường tiên tiến cũng có nhiều cơ hội nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh, năng lực dạy các môn học bằng tiếng Anh. Đây chính là tiền đề đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Ngoài ra, trường tiên tiến còn giúp đẩy mạnh xã hội hóa một số loại hình dịch vụ, đẩy mạnh cơ chế tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập; tạo điều kiện để một số cơ sở giáo dục có điều kiện trở thành nhân tố tiên phong trong quá trình xây dựng nền giáo dục tiên tiến, hiện đại.

Mặt khác, các trường tiên tiến nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ phụ huynh và học sinh. Số lượng học sinh đăng ký vào học ngày càng tăng khiến nhiều trường không thể đáp ứng hết nhu cầu. Thậm chí một số trường THCS phải tổ chức khảo sát để tuyển sinh lớp 6 vì số lượng học sinh dự tuyển cao hơn nhiều so với chỉ tiêu.

* Mô hình trường tiên tiến là của riêng TP.HCM. Vậy TP.HCM có cơ sở nào để xin được tiếp tục thực hiện mô hình này hay không?

– Trong thời gian tới, Sở GD-ĐT sẽ căn cứ khoản 3 điều 9 nghị định số 84/2024/NĐ-CP ngày 10-7-2024 của Chính phủ về thí điểm phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực cho chính quyền TP.HCM. Cụ thể là quy định: “Xây dựng thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động đối với một số cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của TP”.

Từ căn cứ trên, ngày 7-1-2025 Sở GD-ĐT đã trình UBND TP hai tờ trình gồm: tờ trình về quyết định ban hành bộ tiêu chuẩn trường thực hiện nội dung giáo dục chất lượng cao, tiên tiến, hội nhập khu vực và quốc tế trên địa bàn TP.HCM; tờ trình thứ hai xin chủ trương của UBND TP chấp thuận cho Sở GD-ĐT chủ trì tham mưu UBND trình HĐND TP nghị quyết quy định trường thực hiện nội dung giáo dục chất lượng cao, tiên tiến, hội nhập khu vực và quốc tế trên địa bàn TP.HCM.

Trong đó, Sở GD-ĐT đã đề xuất về điều khoản chuyển tiếp như sau: các cơ sở giáo dục đã được công nhận trường tiên tiến sẽ tiếp tục thực hiện và chủ động rà soát theo bộ tiêu chuẩn mới tương ứng với từng bậc học.

Trường hợp các cơ sở giáo dục đã được UBND TP chấp thuận chủ trương cho phép thực hiện mô hình tiên tiến nhưng chưa được công nhận thì tiếp tục thực hiện đánh giá theo bộ tiêu chuẩn mới.