Mì Quảng là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã ký ban hành quyết định đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với tri thức dân gian mì Quảng.

Di sản phi vật thể cả quy trình mì Quảng

Quyết định yêu cầu chủ tịch UBND các cấp nơi có di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục tại điều 1 quyết định này, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Trao đổi thêm với Tuổi Trẻ Online, ông Nguyễn Thanh Hồng – giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch Quảng Nam, cho biết tri thức dân gian mì Quảng là từ việc nghiên cứu, trồng nguyên liệu, sản xuất ra sản phẩm thô rồi áp dụng các tri thức dân gian, lưu truyền để cho ra sản phẩm mì Quảng là một ẩm thực đặc trưng của Quảng Nam.

“Từ việc trồng lúa, cho ra gạo, chế biến ra sợi mì, sử dụng nguồn nước, chọn các loại nhưn, gia vị… đều là cả quá trình lưu truyền, truyền nghề và có yếu tố dân gian, yếu tố văn hóa bản địa trong đó mới tạo ra được tô mì Quảng chính hiệu của Quảng Nam” – ông Hồng giải thích.

Việc công nhận tri thức dân gian là rộng, gồm yếu tố văn hóa ẩm thực chứ không phải chỉ món ăn.

Theo ông, việc được đưa vào danh mục khẳng định giá trị văn hóa của tri thức dân gian nghề chế biến mì Quảng, qua đó tiếp tục đẩy mạnh công tác bảo tồn và phát huy giá trị của văn hóa ẩm thực mì Quảng.

Góp phần tôn vinh giá trị của sản phẩm ẩm thực đặc trưng của Quảng Nam nhằm thu hút du khách, phát triển du lịch, tạo công ăn việc làm cho người dân, phát triển làng nghề, phát triển kinh tế.

Mì Quảng – cốt cách người xứ Quảng

Như Tuổi Trẻ Online đưa tin, tháng 8-2023, UBND tỉnh Quảng Nam gửi công văn đến Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đề nghị đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề chế biến mì Quảng tại tỉnh này.

Quảng Nam cho rằng suốt từ nửa sau thế kỷ XV cho đến thời kỳ các chúa Nguyễn, vùng đất rộng lớn phương Nam với thổ nhưỡng phì nhiêu, sản vật phong phú nhưng còn thưa vắng bóng người đã trở thành “miền đất hứa” đối với cư dân vùng Thanh – Nghệ – Tĩnh và đồng bằng Bắc Bộ đang khao khát tạo lập một không gian sống mới.

Các thế hệ tiền nhân qua lao động cần cù, cải tạo, thích nghi với điều kiện tự nhiên trên vùng đất mới, dần dần đã định hình nên bản sắc, cốt cách con người xứ Quảng.

Một trong những biểu hiện rõ nét, sinh động của cốt cách ấy là đặc tính ẩm thực, mà mì Quảng là một minh chứng tiêu biểu. Nghề chế biến mì Quảng ở tỉnh hội tụ giá trị ẩm thực đặc sắc của xứ Quảng.

Mì Quảng theo bước chân những lưu dân trong hành trình đi về phương Nam rộng mở, sẵn lòng đón nhận bất cứ nguyên liệu gì trên đường để dung nạp, tiếp biến, làm nên sự đa dạng, phong phú trong hương vị ẩm thực.

Đây chính là một món ăn có nhiều biến tấu, làm nổi bật đặc trưng văn hóa ẩm thực dân gian, món ăn hiếm hoi có thể “chiều” được tất cả các kiểu khách. Món ăn dân dã nhưng hàm chứa cả diễn trình lịch sử hình thành, hệ tri thức dân gian của vùng đất Quảng Nam.

Được biết hiện nay mì Quảng có mặt tại hầu hết các tỉnh thành trong cả nước và một số nước như: Mỹ, Nhật Bản, Úc. Điều đó minh chứng cho sức sống mạnh mẽ của món ăn này trong dòng chảy đa sắc màu của văn hóa ẩm thực Việt Nam.

May, mặc áo dài Huế trở thành di sản văn hóa phí vật thể quốc gia

Ngày 12-8, ông Trần Hữu Thùy Giang, chánh văn phòng UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, cho biết Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch vừa có quyết định đưa tri thức dân gian may, mặc áo dài Huế vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Ông Phan Thanh Hải, giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế, cho biết có thể hiểu rằng quyết định này công nhận tri thức về nghề may đo và cách mặc áo dài truyền thống của nghệ nhân, người dân ở TP Huế là một di sản văn hóa phi vật thể.

Giải thích cho việc công nhận di sản này chỉ gói gọn trong phạm vi TP Huế mà không phải toàn tỉnh Thừa Thiên Huế, ông Hải lý giải rằng di sản phi vật thể tri thức này thuộc về nhóm cộng đồng chứ không phải thuộc về quốc gia, dân tộc.

Khi làm hồ sơ, Sở Văn hóa – Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế bàn đầu dự định đề nghị công nhận di sản may đo áo dài truyền thống ở phạm vi toàn tỉnh.

Tuy nhiên sau khi rà soát lại, sở xác định nghề may đo áo dài truyền thống của nhóm cộng đồng, tri thức dân gian chủ yếu nằm tập trung ở 36 phường, xã của TP Huế. Các địa phương khác cũng có hoạt động may đo áo dài truyền thống nhưng rất ít.

Thực chất đây là tri thức về nghề, về tập quán và cách sử dụng áo dài truyền thống của người Huế.

“Trong quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch không có giải thích gì thêm cụ thể về các thuật ngữ ghi trong quyết định.

Chắc chắn chúng tôi sẽ có một quá trình làm rõ thông tin, tuyên truyền để mọi người hiểu và từ đó lan tỏa về di sản văn hóa phi vật thể này”, ông Hải nói.